Szum w głowie – przyczyny, diagnostyka. Jaki to objaw?

Niecodzienne wrażenia słuchowe, niezwiązane z bodźcami akustycznymi z zewnątrz najlepiej od razu skonsultować z lekarzem. Nie można wykluczyć schorzeń, które poważnie zagrażają zdrowiu i życiu. Szum w uszach w połączeniu z zawrotami głowy może sygnalizować m.in. nerwicę, depresję, poważny uraz głowy, zwyrodnienia kręgosłupa prowadzące do niedokrwienia mózgu czy nowotworowe guzy wewnątrzczaszkowe, które uciskają ośrodki odpowiedzialne za słuch i koordynację. Jednak przyczyna problemu może być znacznie mniej groźna – co nie znaczy błaha. Dokuczliwy szum w głowie oraz uporczywe dzwonienie w uszach wymagają szeroko zakrojonej diagnozy. Aby lekarz zlecił odpowiednie badania lub wystawił skierowanie do specjalisty, musi uzyskać wszelkie informacje od pacjenta na temat objawów i okoliczności, w których występują.

Szum w głowie a szumy w uszach – charakterystyka objawów

Różne osoby w różny sposób opisują takie same symptomy. Szumy uszne, dzwonienie w głowie i uszach czy szum w głowie dotyczą tego samego objawu. Ich podłoże może być jednak diametralnie odmienne. Czasami pacjenci słyszą niezidentyfikowane dźwięki tylko w jednym uchu i przez krótki czas, innym razem dolegliwości mają charakter trwały i nasilają się w obu uszach. Wtedy chory może odnosić nieprzyjemne wrażenie, że dziwne odgłosy dobywają się z całych okolic głowy.

Nietypowe wrażenia dźwiękowe charakteryzują się zróżnicowanym natężeniem i tonami – czasami przypominają głośne piszczenie, w innych przypadkach kojarzą się z cichym pomrukiwaniem. U niektórych osób szum w głowie jest tak dokuczliwy, że normalne, codzienne funkcjonowanie staje się niewykonalne. W takich sytuacjach warto wziąć e-zwolnienie lekarskie i udać się do lekarza rodzinnego lub specjalisty.

Podczas wstępnego badania można rozpoznać:

• szum obiektywny – słyszalny również przez lekarza, np. przez stetoskop. Czasami to tylko tzw. buczenie żylne, ale może wskazywać też na choroby mięśniowe, stawowe, guz ucha środkowego i zwężenie tętnicy szyjnej;
• szum subiektywny – słyszalny tylko przez pacjenta. Najczęściej stanowi objaw zaburzeń pracy ośrodkowego układu nerwowego, zmysłu słuchu, zakażenia, ucisku na odcinek szyjny kręgosłupa, nieprawidłowego ciśnienia tętniczego krwi i innych stanów ogólnych.

Hałas, nerwica, nadciśnienie i miażdżyca to częste przyczyny szumów usznych

Subiektywny szum w głowie występuje znacznie częściej od obiektywne słyszenie nietypowych dźwięków w uszach. Związane z wiekiem procesy starzenia i długotrwałe narażenie na hałas o dużym natężeniu (w warunkach pracy, słuchanie zbyt głośnej muzyki w słuchawkach czy na koncertach) powodują różne zaburzenia słuchu. Od stępienia zmysłu i niedosłuchu po dziwny szum w uszach. Kolejną możliwą przyczyną takich dolegliwości jest nadmierny stres i postępująca nerwica, która może doprowadzić do depresji.

W takich przypadkach objawy mogą nasilać się w godzinach wieczornych oraz nocnych, tuż przed pójściem spać. Wraz z pogarszaniem stanu organizmu pojawiają się kolejne symptomy, takie jak:

• duszności;
• przyspieszenie akcji serca;
• ucisk w klatce piersiowej.

Następna pozycja na liście potencjalnych przyczyn szumu w głowie to zaburzenia ciśnienia tętniczego krwi. Zarówno nadciśnienie, jak i niedociśnienie mogą skutkować nietypowymi wrażeniami słuchowymi. Za bardziej niebezpieczny należy uznać zbyt wysokie ciśnienie, które w dłuższej perspektywie prowadzi m.in. do dysfunkcji oraz uszkodzeń nerek, oczu i innych narządów wewnętrznych. Szumy uszne przy nadciśnieniu często przypominają pulsowanie, występuje także ból z tyłu głowy. Z kolei słyszenie niecodziennych dźwięków u chorych na miażdżycę ma związek ze zwężeniem tętnic, np. przez nagromadzony cholesterol. Wtedy szum w głowie narasta w wyniku zmęczenia i wysiłku fizycznego. Podobne objawy dają inne malformacje i patologie naczyń krwionośnych.

Inne przypadłości, które objawiają się szumami w głowie – wybrane przykłady

Bodaj najbardziej prozaiczny powód to nadmiar woskowiny w uszach. Rzekome hałasy mogą mieć związek z przyjmowaniem niektórych leków. Do powstawania szumów usznych przyczyniają się m.in. aspiryna w zbyt dużych dawkach, niektóre antybiotyki, substancje przeciwzapalne i środki przeciwbólowe. Jeżeli pacjent wie, który lek wywołuje u niego dolegliwości słuchowe, powinien poprosić lekarza o zamiennik bądź zmianę dawkowania. Nie zawsze trzeba iść z taką prośbą do przychodni. E-recepta online może być wystawiona przez internet, na podstawie informacji o objawach, historii choroby i dokumentacji medycznej. Pacjenci nie powinni też nadużywać leków dostępnych bez recepty.

Uciążliwe szumy w głowie pojawiają się także przy niedokrwistości i niskiej krzepliwości krwi. Za wrażenia słuchowe przy anemii odpowiada przyspieszone bicie serca, które musi intensywniej pompować krew. Pobudzenie układu krwionośnego wywołują także hormony tarczycowe, wydzielane w dużej ilości w związku z nadczynnością tarczycy. W takich przypadkach chorym dokuczają również problemy ze snem, rozdrażnienie i spadek masy ciała. Wśród przyczyn szumów usznych są także:

• zaburzenia stawy skroniowo-żuchwowego spowodowane zakażeniem górnych dróg oddechowych;
• zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego;
• powikłania pooperacyjne po zabiegu ucha środkowego;
• otoskleroza błędnikowa;
• choroba Ménière’a, która powoduje wzrost ciśnienia endolimfy w błędniku;
• ZBMP – zespół bólowy mięśniowo-powięziowy;
• stwardnienia rozsiane z porażeniem nerwów wokół uszu;
• naruszenie komórek rzęskowych w ślimaku;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• COVID-19;
• guzy, zwłaszcza w okolicach nerwu przedsionkowo-ślimakowego i ucha środkowego;
• nadużywanie alkoholu;
• postępująca wraz z wiekiem głuchota;
• ciało obce w uchu.

Objawy towarzyszące szumom w głowie

Szumy uszne mogą przybierać postać dzwonienia, szmerów, gwizdów, pisków, tykania i wielu innych dźwięków. Przy dużym natężeniu dolegliwości pojawiają się istotne zaburzenia słuchu, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają prawidłowe zrozumienie mowy innych osób. Pozostałe symptomy, które występują razem z opisywaną dolegliwością, zależą już pierwotnej przyczyny. Do jej poznania potrzeba szczegółowej diagnozy.

Szczególnie niepokojące powinny być zawroty głowy, zaburzenia równowagi i inne objawy neurologiczne, które wskazują na nieprawidłową pracę układu nerwowego. W takich przypadkach należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą w jak najkrótszym czasie. Na początek warto przeprowadzić konsultacje lekarskie online, po których łatwiej będzie dostać się do neurologa, otolaryngologa, ortopedy, chirurga, psychiatry, psychologa lub innego lekarza – w zależności od objawów.

Szum w głowie, szumy uszne – diagnostyka, sposoby leczenia

Słyszenie szmerów i szumów w głowie jest niezwykle trudne do prawidłowego rozpoznania. Podczas wywiadu medycznego pacjent powinien przekazać jak najdokładniejsze informacje o przypuszczalnej lokalizacji źródła dźwięku, jego rodzaju, natężeniu i sytuacjach, w których się pojawia. Dalsze postępowanie zależy od najbardziej prawdopodobnych przyczyn. Wśród zlecanych badań są m.in.:

• laryngologiczne oględziny uszu;
• audiometria;
• ABR;
• ENG;
• VNG;
• różne badania laboratoryjne;
• TK;
• USG Dopplera.

Leczenie szumu w głowie zależy od diagnozy. Zaburzenia organiczne zwykle wymagają zmiany trybu życia, podawania leków lub zabiegów operacyjnych i fizjoterapeutycznych – z kolei silny stres można złagodzić technikami relaksacyjnymi. Ważne, by chorzy stosowali się do wszystkich zaleceń.