Uczulenie na lateks – rękawiczki, prezerwatywy. Objawy i leczenie alergii

• Uczulenie na lateks wynika z nadmiernej reakcji mechanizmów odpornościowych na białka kauczuku lub środki niezbędne do przetwarzania gum.
• Lateks jest alergenem wziewnym i kontaktowym, reaguje krzyżowo z wieloma pokarmami.
• Objawy reakcji alergicznej są zróżnicowane. Wstrząsy anafilaktyczne są rzadkością, ale się zdarzają.
• Niektóre symptomy można złagodzić odpowiednimi lekami.
• Jedynym możliwym sposobem leczenia jest immunoterapia, która jednak nie działa w każdym przypadku.

Uczulenie na lateks – przyczyny. Alergeny wziewne i kontaktowe, reakcje krzyżowe

Każda alergia to silna odpowiedź układu odpornościowego na czynnik (alergen), który w rzeczywistości nie stanowi poważnego zagrożenia dla organizmu. Przyczyną uczulenia na lateks mogą być naturalne białka kauczuku lub konserwanty i inne substancje chemiczne używane do jego obróbki. Alergeny wziewne to cząsteczki białek, które unoszą się w powietrzu i docierają do dróg oddechowych. Duże ilości występują m.in. w placówkach medycznych, zakładach produkujących wyroby z gumy czy miejscach, gdzie rosną specyficzne gatunki roślin – np. kauczukowiec brazylijski czy figowiec benjamina.

Alergeny kontaktowe to czynniki wywołujące reakcję uczuleniową przy bezpośrednim kontakcie ze skórą. Lateks zawierają m.in. rękawiczki laboratoryjne i medyczne, cewniki, wenflony, prezerwatywy, obuwie, odzież, materace, opony, uszczelki i wiele innych produktów. Inne białka o budowie zbliżonej do lateksowych alergenów wywołają taką samą reakcję alergiczną. Wśród alergenów krzyżowych są:

• owoce – np. awokado, banan, kiwi, papaja, śliwka, winogron, wiśnia;
• warzywa – m.in. seler, szpinak, pomidor, ziemniak;
• orzechy migdałowca;
• jadalne kasztany;
• tytoń;
• pyłki brzozy i traw;
• rzepak.

Objawy alergii na lateks – reakcje natychmiastowe, anafilaktyczne

Uczulenie na lateks objawia się na wiele sposobów. Symptomy alergii zależą m.in. od indywidualnej wrażliwości, rodzaju kontaktu z alergenem czy czasu ekspozycji. Alergeny z naturalnego lateksu częściej wywołują reakcję anafilaktyczną (typu I, natychmiastową), zależną od przeciwciał IgE. Proces zapalny pojawia się w ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem, najczęściej wziewnym. Na liście możliwych objawów są między innymi:

• kichanie;
• wodnisty katar;
• duszności;
• kaszel;
• łzawienie oczu;
• zapalenie spojówek;
• świąd, pieczenie skóry;
• pokrzywka
• bąble;
• obrzęk naczynioruchowy.

Jak objawia się wstrząs anafilaktyczny?

Najcięższym objawem reakcji alergicznej typu I jest wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić nawet do zgonu. Pacjenci uczuleni na lateks lub inne alergeny, którzy doświadczyli takich skutków alergii, niejednokrotnie proszą o dłuższe zwolnienie lekarskie online – natychmiastowy powrót do pełni sił to rzadkość. Charakterystyczne objawy anafilaksji to:

• trudności z oddychaniem, świszczący oddech;
• ból brzucha;
• nudności i wymioty;
• biegunka;
• panika, niepokój, dezorientacja;
• gwałtowny spadek ciśnienia krwi i przyspieszenie akcji serca – zawroty głowy, osłabienie, utrata przytomności.

Objawy uczulenia na lateks w przebiegu opóźnionej reakcji alergicznej

Uczulają nie tylko białka kauczukowe, ale też inne substancje produktów, które mają w składzie lateks. Reakcje opóźnione (typu IV), które występują po kilku godzinach od styczności z alergenem, najczęściej dotyczą związków niezbędnych do właściwego przetworzenia kauczuku. Najczęściej występującym objawem jest alergiczny wyprysk kontaktowy, który może być:

• ostry – przebieg fazowy zmian skórnych, ustępuje po zakończeniu ekspozycja na substancję uczulającą;
• przewlekły – utrzymuje się długo po wyeliminowaniu alergenu.

U niektórych osób uczulonych na lateks występuje kontaktowe alergiczne zapalenie skóry – stan zapalny, który występuje tylko w miejscach, gdzie skóra zetknęła się z alergenem. Objawy obejmują m.in. swędzenie, zaczerwienienie, wysypkę, pęcherze, łuszczenie się i suchość skóry. Ponadto zwiększa się prawdopodobieństwo nadwrażliwość na inne substancje: Pacjenci stają się podatni podatne na reakcje alergiczne wywołane kosmetykami, detergentami czy lekami.

Uczulenie na lateksowe prezerwatywy, rękawiczki etc. Kto jest narażony?

Nawet jeśli uczulenie na lateks może dotknąć każdego, istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo reakcji alergicznej w wyniku kontaktu z tą substancją. Jeśli poniższe kwestie nie są ci obce, warto wziąć L4 online i poddać się diagnostyce. Oto niektóre spośród tych czynników:

• atopowe zapalenie skóry;
• inne alergie;
• schorzenia, które wiążą się z koniecznością poddania się wielu zabiegom we wczesnym dzieciństwie, w tym:
  • wrodzone wady układu moczowo-płciowego;
  • rozszczep kręgosłupa z towarzyszącą przepukliną oponowo-rdzeniową;
• długa ekspozycja na lateksowe alergeny.

Statystycznie alergia na lateks dotyka przede wszystkim pracowników służby zdrowia – czy też systemu opieki zdrowotnej – czyli pielęgniarki, lekarzy, sanitariuszy, opiekunki medyczne etc. To samo dotyczy pacjentów, którzy ze względów zdrowotnych często i długo przebywają w placówkach medycznych. W grupie ryzyka są również:

• sprzątaczki;
• fryzjerzy;
• kucharze;
• rolnicy;
• ogrodnicy;
• kwiaciarze;
• osoby pracujące w branży beauty;
• mechanicy;
• robotnicy w fabrykach artykułów gumowych i przedstawiciele wielu innych zawodów.

Jak radzić sobie z alergią na lateks? Zasady profilaktyki

Dla osób uczulonych najważniejsze jest unikanie kontaktu z lateksem – należy sięgać po produkty, które nie zawierają alergenów. Przykładowo rękawiczki nitrylowe, winylowe czy neoprenowe, prezerwatywy silikonowe, poliuretanowe czy poliizoprenowe itd. Trzeba dokładnie czytać etykiety i zapoznawać się ze szczegółowym składem. Alergicy powinni też stosować dietę eliminacyjną – nie jeść produktów, które reagują krzyżowo z lateksem.
Alergikom z uczuleniem na lateks zaleca się też noszenie przy sobie karteczki lub innej informacji o swojej przypadłości – w przypadku utraty przytomności (z jakiegokolwiek powodu) personel medyczny będzie wiedział, jakie środki ostrożności musi zastosować wobec takiej osoby. W przeciwnym wypadku pacjent może nabawić się kolejnych, poważnych kłopotów ze zdrowiem.

Leczenie uczulenia na lateks – odczulanie, łagodzenie dolegliwości

Odczulanie, inaczej immunoterapia, ma za zadanie zredukować nadwrażliwość układu immunologicznego na określony alergen. Podstawowa metoda leczenia pacjentów z uczuleniem na lateks polega na podawaniu stopniowo zwiększonych dawek alergenów, by organizm się do nich przyzwyczajał. Odczulanie osób z alergią na lateksowe rękawiczki i inne produkty nie jest w 100% skuteczne, immunoterapie wciąż mają charakter eksperymentalny. Nawet jeśli pełne wyleczenie danego pacjenta będzie możliwe, cały proces potrwa kilka lat.

W przypadku wstrząsu anafilaktycznego należy jak najszybciej podać adrenalinę i przepisane danej osobie leki przeciwhistaminowe. Z reguły pacjentów zatrzymuje się na min. 8–12 h obserwacji w szpitalu, nawet jeśli wstrząs był stosunkowo łagodny. Przy opóźnionych reakcjach alergicznych, kiedy nie ma tak poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia, czasami stosuje się leczenie objawowe. Do łagodzenia uciążliwych symptomów służą:

• miejscowe maści glikokortykosteroidowe;
• fotouczulacze (np. psolaren) w połączeniu z naświetlaniem promieniami UVA;
• doustne leki antyhistaminowe;
• prepaparaty immunomodulujące.

Leki, które mogą pomóc przy uczuleniu na lateks

Wśród silniejszych preparatów, dostępnych tylko po zgodzie lekarza (recepta online lub papierowa), są między innymi:

• Clatra;
• Jovesto;
• Delortan;
• Flonidan;
• Amertil;
• Fexofast;
• Telfexo;
• Clemastinum;
• Encorton;
• Metypred;
• Fanipos;
• Metmin;
• Diphergan;
• Aerius;
• Telfast;
• Hitaxa;
• Alerprof;
• Claritine;
• Aspulmo;
• Zyrtec.

Przy podejrzeniu uczulenia na lateks należy przeprowadzić odpowiednie badania – punktowe testy skórne, próby prowokacyjne, oznaczanie poziomu immunoglobulin E. Zakres metod diagnostyki dostosowuje się do objawów i innych informacji z wywiadu medycznego. Przy szczególnie nasilonych objawach nie można wykonywać niektórych badań, dlatego lekarze potrzebują szczegółowych, prawdziwych odpowiedzi od pacjentów.