Depresja dwubiegunowa – objawy i leczenie choroby dwubiegunowej

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) jest zaburzeniem, w którym epizody depresji przeplatają się z epizodami manii lub hipomanii. Zaburzenie afektywne nazywane bywało psychozą maniakalno-depresyjną. Jakie objawy ma chory i jak leczy się chorobę dwubiegunową?

depresja dwubiegunowa

Choroba dwubiegunowa rozpoczyna się najczęściej w młodym wieku i utrudnia znacznie normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Zaburzenie to jest trudne do leczenia, wymaga bowiem ścisłej współpracy pacjenta ze specjalistą. O skuteczności terapii decyduje wczesna diagnoza. Nie bez znaczenia jest również podtyp choroby. Schorzenie dwubiegunowe to połączenie wielu różnych zaburzeń – epizodów maniakalnych, hipomaniakalnych, mieszanych, depresyjnych. Mogą mieć one różną intensywność i przebieg. Do przyczyn rozwoju choroby zalicza się czynniki biologiczne, psychologiczne, społeczne i środowiskowe. ChAD dotyka około 2% Polaków – zarówno kobiety, jak i mężczyzn.

Choroba afektywna dwubiegunowa – podtypy jednostki chorobowej

Choroba afektywna dwubiegunowa typu I charakteryzuje się licznymi epizodami depresyjnymi, pomiędzy którymi występują epizody manii (jeden lub kilka), w zaburzeniu typu II częste epizody depresyjne rozdzielają epizody hipomanii. W przypadku typu III mamy do czynienia z epizodami wywołanymi zbyt silnymi lekami przeciwdepresyjnymi. Inne rodzaje choroby afektywnej dwubiegunowej to:

  • choroba afektywna sezonowa, w której depresja dwubiegunowa towarzyszy choremu jesienią i zimą, a objawy manii pojawiają się w okresie wiosenno-letnim;
  • cyklotymia to stan przewlekły charakteryzujący się epizodami dystymii (łagodniejszy rodzaj zaburzeń depresyjnych) i hipomanii;
  • tzw. miękkie spektrum, w którego przebiegu nie obserwuje się epizodów manii czy hipomanii, jednak zauważalne są cechy dwubiegunowości;
  • choroba afektywna jednobiegunowa to rzadko występujące schorzenie, bez stanów depresyjnych, objawiające się jedynie nawracającymi epizodami manii lub hipomanii.

Pacjent cierpiący na chorobę dwubiegunową doświadcza nawrotów – ich liczba w ciągu roku bywa różna. Jeśli jest ich więcej niż 4, mówi się o chorobie afektywnej dwubiegunowej z szybką zmianą faz. W przypadku zmian nastroju z depresyjnego na maniakalny następujących nawet w ciągu jednego dnia diagnozuje się chorobę afektywną dwubiegunową z bardzo szybką zmianą faz.

W zaburzeniu dwubiegunowym chory częściej doświadcza stanów depresyjnych niż maniakalnych – dodatkowo okresy obniżonego nastroju trwają dłużej niż momenty zwiększonej aktywności. Początkowo pojawiające się objawy nie zawsze pozwalają na postawienie prawidłowej diagnozy.

Zobacz też  Nieleczona depresja – objawy choroby. Dlaczego terapia jest konieczna?

Choroba dwubiegunowa – objawy

Objawy choroby dwubiegunowej są niezwykle zróżnicowane i zależą od fazy choroby W okresie, gdy dominują zaburzenia depresyjne pacjent doświadcza obniżenia nastroju, utraty radości i chronicznego smutku. Towarzyszy mu spadek energii, aktywności, utrata zainteresowań. Zaburzenia nastroju są szczególnie zauważalne, jeśli poprzedzał je okres intensywnego pobudzenia, euforii, działania.

Główne symptomy wejścia w fazę depresji to:

  • przewlekłe zmęczenie;
  • spowolnienie tempa myślenia;
  • kłopoty z podejmowaniem prostych decyzji i wykonywaniem codziennych czynności;
  • problemy z koncentracją;
  • zaburzenia pamięci;
  • stopniowy spadek energii;
  • myślenie depresyjne – zaniżenie samooceny, pesymistyczne wizje przyszłości, poczucie beznadziejności;
  • zahamowanie psychoruchowe – chory pozostaje w bezruchu, trudno jest nawiązać z nim kontakt wzrokowy i słowny;
  • nadmierna senność;
  • spadek libido;
  • zaburzenia łaknienia;
  • poczucie lęku;
  • drażliwość;
  • myśli samobójcze, a nawet próby popełnienia samobójstwa.

Okresy depresji przeplatają się najczęściej z okresami podwyższonej aktywności i lepszego nastroju.

Objawy okresu manii

Następujący po fazie depresji okres manii charakteryzuje się podwyższonym nastrojem, pobudzeniem, poczuciem szczęścia i spełnienia.

Najbardziej charakterystyczne objawy to:

  • nadmierna radość, często nieadekwatna do sytuacji;
  • nadpobudliwość;
  • słowotok;
  • potrzeba działania;
  • gonitwa myśli;
  • przypływ energii;
  • podejmowanie ryzykownych działań;
  • podwyższony popęd seksualny;
  • nadmierne poczucie własnej wartości;
  • zbyt optymistyczna wizja przyszłości.

Pacjent ma skłonność do podejmowania pochopnych i ryzykownych decyzji, odczuwa konieczność działania, wdrażania w życie nieprawdopodobnych planów, nadużywania alkoholu. W przypadku nasilonej manii mogą pojawić się objawy psychotyczne – urojenia, poczucie własnej wyjątkowości, posłannictwa, konieczności spełnienia misji.

Czym jest hipomania? objawy hipomaniakalne

Hipomania charakteryzuje się mniejszym nasileniem objawów i ich krótszym czasem trwania. Pacjent odczuwa większą radość, przypływ energii, chęć działania. Poprawie nastroju towarzyszy mniejsza potrzeba snu, przyspieszone tempo myślenia i podejmowania decyzji. Choć ma skłonności do ryzykownych działań, nie jest wobec siebie tak bezkrytyczny, jak ma to miejsce w epizodach manii.

Pacjent zazwyczaj nie czuje się chory, nie uważa, że powinien się leczyć. Także najbliższe otoczenie może uważać stan hipomanii za normalny. Należy zauważyć, że nie zawsze takie zachowanie oznacza chorobę dwubiegunową, jednak objawy warto skonsultować z lekarzem – może to być np. konsultacja lekarska online.

Zobacz też  Depresja – rodzaje, przyczyny, leczenie

Czym jest epizod mieszany w chorobie dwubiegunowej?

Epizod mieszany objawia się jednoczesnym występowaniem zarówno objawów depresji, jak i manii lub hipomanii. Mimo zwiększonej aktywności chory może odczuwać smutek i przygnębienie. Z kolei spowolnieniu ruchowemu może towarzyszyć natłok myśli, spora drażliwość i uczucie niepokoju. W tym przypadku niezbędna jest pomoc lekarska, ponieważ chory jest szczególnie narażony na pojawienie się intensywnych myśli samobójczych.

Okresy remisji choroby to czas, gdy nie występują żadne objawy lub pojawiają się symptomy o niewielkim nasileniu. Niestety nie oznaczają one, że chory może zaprzestać leczenia i regularnych wizyt w gabinecie psychiatrycznym. Kontynuowanie terapii ma zapobiec nawrotom choroby.

Choroba dwubiegunowa – przyczyny zaburzenia

Jednym z głównych czynników, który ma wpływ na rozwój choroby dwubiegunowej jest genetyka. Jeśli któreś z rodziców cierpiało na depresję lub chorobę afektywną dwubiegunową wzrasta prawdopodobieństwo rozwoju schorzenia u dziecka. Inne czynniki biologiczne, które należy brać pod uwagę podczas przeprowadzania diagnostyki to:

  • zaburzenia równowagi neuroprzekaźników w mózgu;
  • choroby somatyczne np. tarczycy.

Duże znaczenie przypisuje się również czynnikom społecznym, środowiskowym i psychologicznym. Wśród nich trzeba wymienić kilka najważniejszych:

  • stresujące wydarzenia w życiu – utarta bliskiej osoby, ciężka choroba, trudna sytuacja materialna itp;
  • nieregularny tryb życia, niewłaściwy sposób odżywiania się, brak odpowiedniej ilości snu.

Dwubiegunowość – leczenie ChAD

Leczenie choroby dwubiegunowej ma na celu poprawę komfortu życia pacjenta, uzyskanie remisji i zapobieżenie nawrotom. Terapia może trwać nawet kilka lub kilkanaście lat, a niejednokrotnie chory musi przyjmować leki do końca życia. Najczęściej jest ono kompleksowe, a więc obejmuje farmakoterapię, psychoedukację oraz psychoterapię. Niezmiernie istotne jest edukowanie, informowanie pacjenta na temat schorzenia, możliwych objawów depresji i hipomanii oraz manii. Równocześnie z chorym edukowana powinna być najbliższa rodzina. Bliscy muszą wiedzieć, jak reagować w przypadku konkretnego epizodu manii lub depresji. Psychoterapia obejmuje różne zajęcia terapeutyczne.

W przypadku choroby dwubiegunowej stosuje się leki przeciwpsychotyczne, preparaty o właściwościach stabilizujących nastrój, a także leki przeciwdepresyjne, jak:

Zobacz też  Ile trwa depresja po rzuceniu palenia?

Wszystkie te leki muszą być przyjmowane pod kontrolą lekarza i są dostępne na receptę. Pacjent może otrzymać je wykorzystując również e-receptę online wypisaną przez psychiatrę podczas konsultacji przez internet (w czasie nasilonych objawów warto też skorzystać z e-zwolnienia)

W przypadku ostrego epizodu manii i depresji konieczna może być hospitalizacja. Psychiatra może skierować pacjenta do szpitala, jeśli zagraża on sobie lub otoczeniu.

Życie z chorobą dwubiegunową

Życie z depresją nie jest proste, tym bardziej, jeżeli przeplata się z okresami wzmożonej aktywności. Kluczowej jest prawidłowe rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia. Osoba chora musi mieć świadomość, z czym się zmaga, powinna również otrzymać wskazówki, jak radzić sobie z objawami (np. unikać przyjmowania substancji psychoaktywnych) czy rozpoznawać poszczególne fazy choroby. Istotny jest stały kontakt ze specjalistą prowadzącym leczenie, którym może zalecać zmianę terapii lub przyjmowanych leków. Niezmiernie istotne jest wsparcie bliskich, którzy muszą wykazać się wyrozumiałością i cierpliwością.

Leczenie depresji dwubiegunowej, objawów hipomanii, manii nie jest łatwe, ale możliwe. Kluczem do sukcesu jest przekonanie pacjenta o konieczności podjęcia współpracy z lekarzem i kontynuowania terapii mimo chwilowej remisji.


Warning: Trying to access array offset on value of type null in /alt/home/webmaster.clinicmed/www/domeny/e-lekarz24h.pl/wp-content/themes/betheme/includes/content-single.php on line 286
CM
CM

Dział "Blog" na stronie e-lekarz24h.pl zawiera informacje wyłącznie o charakterze informacyjno-edukacyjnym. Treści oraz porady, które się tam znajdują, nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być traktowane jako profesjonalna porada medyczna. Wydawca serwisu e-lekarz24h.pl nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.