Uzależniające i lecznicze działanie marihuany

Rozmaite ekstrakty z konopi są wykorzystywane od ok. 6 tysięcy lat – czasami do rekreacji i wywołania określonego stanu psychicznego, a czasami w medycynie. Chcesz poznać zbadane mechanizmy i substancje, które odpowiadają za działanie marihuany? Czytaj dalej!

Preparaty konopne bazują na naturalnych terpenach i kannabinoidach. Ich wpływ na organizm uzależniony jest od dokładnego składu i proporcji poszczególnych składników. Główne role odgrywają CBD i THC, które funkcjonują jak neuroprzekaźniki. Działanie marihuany bazuje na aktywacji receptorów CB1 i CB2, które sterują układem endokannabinoidowym odpowiedzialnym za wiele funkcji ustroju. Zakres zastosowania terapeutycznego jest niezwykle szeroki, ale wciąż wymaga wielu badań i doprecyzowania wytycznych co do leczenia. W ocenie części specjalistów stygmatyzowanie marihuany jako narkotyku ma podłoże ideologiczne, ponieważ korzyści dla pacjentów niejednokrotnie przewyższają ryzyko.

Uzależniające działanie marihuany na mózg ma charakter behawioralny

Główną substancją psychoaktywną w lekach konopnych, która ma największy potencjał do wywołania nałogu, jest THC. Tetrahydrokannabinol ma dwie naturalne odmiany oraz szereg izomerów syntetycznych. Susz, olejki i inne produkty o stężeniu THC większym od 0,3% są uznawane przez prawo za narkotyki – leki o działaniu narkotycznym pacjent może dostać tylko na receptę Rpw. zarejestrowaną w systemie NFZ.

W praktyce uzależniające działanie marihuany na mózg ma podłoże bardziej psychologiczne niż fizjologiczne. Zazwyczaj staje się głównym sposobem na ucieczkę od rzeczywistości i złagodzenie jakiegoś rodzaju cierpienia, np. związanego z:

• niskim poczuciem wartości;
• nieradzenia sobie z własnymi emocjami;
• trudnościami w kontaktach z innymi ludźmi.

Ryzyko silnego uzależnienia się od marihuany jest stosunkowo nieduże

Do rozwinięcia fizycznego uzależnienia potrzeba najprawdopodobniej połączenia szczególnych predyspozycji genetycznych i palenia/zażywania preparatów o specyficznym profilu kannabinoidowym. Ryzyko wpadnięcia w nałóg w wyniku działania marihuany stosowanej poza warunkami kontrolowanej przez lekarza terapii szacuje się na 9%. Tak pisał o tym prof. Jerzy Vetulani, neurobiolog i psychofarmakolog, w artykule dla kwartalnika Wszechświat (nr 1–3/2014):

„Uzależnienie rozwija się tylko u osób o szczególnej osobowości, i łatwo z niego wyjść przy zachowaniu abstynencji, wspomaganej terapią kognitywno-behawioralną. Abstynencja nie powoduje wyraźnego zespołu odstawienia i badacze zgadzają się, że konsekwencje psychologiczne nadmiernego stosowania marihuany są przemijające. W modelach zwierzęcych niekiedy obserwowano, że THC może wywierać działanie wskazujące na potencjał uzależniający (preferencje do miejsca, w którym zwierzę otrzymuje marihuanę albo samodzielne ją sobie podaje), ale często nie można wykazać jej zachowania nagradzającego”.

Lecznicze działanie marihuany – zastosowanie terapeutyczne

CBD i THC w odpowiedniej ilości i konkretnych proporcjach wywołują określone reakcje organizmu. W określonych sytuacjach efekty mogą mieć charakter leczniczy. Terapeutyczne działanie marihuany wynika z:

• rozszerzania oskrzeli;
• blokowania mdłości i torsji;
• pobudzenia apetytu;
• analgezji, czyli zniesienia czucia bólu;
• zmniejszenia ciśnienia śródgałkowego;
• rozluźnienia mięśni i zredukowania spastyczności ataksji słabości mięśniowej.

Zażywanie konopnych produktów może powodować szereg efektów ubocznych – w większości przypadków łagodnych. U pacjentów występują m.in. stany depresyjne i euforyczne, przyspieszenie bicia serca, suchość w ustach, zaburzenia koncentracji i koordynacji ruchowej. Najczęściej przybierają delikatną formę. Z uwagi na lecznicze działanie marihuany preparaty z konopi mogą być wykorzystywane w terapiach następujących chorób i schorzeń:

• astma;
• jaskra;
• anoreksja;
• otyłość;
• padaczka;
• stwardnienie rozsiane i zanikowe boczne;
• Choroby Alzheimera, Huntingtona, Parkinsona, Tourette’a;
• działanie niepożądane radio- i chemioterapii nowotworowej;
• pooperacyjne dolegliwości bólowe;
• AIDS (do łagodzenia objawów).

Dokładne poznanie działania marihuany wymaga jeszcze wielu badań

Część lekarzy rezygnuje z wystawienia recepty lub wnioskowania o import docelowy preparatu niedostępnego w Polsce. Specjaliści mogą tak reagować, gdy dowiadują się, że jakiś lek zawiera pochodne konopi. Wynika to zarówno z osobistych przekonań, jak i niewiedzy. Medyczna marihuana to surowiec farmaceutyczny, który nie ma pełnej charakterystyki produktu leczniczego – w wielu przypadkach trudno ocenić, jaka dawka i sposób zażywania leku będą optymalne, a przy tym w pełni bezpieczne dla pacjenta.

Wiele terapii odbywa się poprzez tzw. miareczkowanie. Pacjent zaczyna od dawki wskazanej przez lekarza, a potem dostosowują ją na podstawie własnych obserwacji działania marihuany na mózg i pozostałe organy. Skutki uboczne powinny skłonić do natychmiastowej konsultacji z lekarzem.