Hashimoto – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie tarczycy Hashimoto jest najczęściej występującą chorobą tego narządu. Nosi taką nazwę, ponieważ pierwsze cztery przypadki zostały opisane w 1912 roku przez japońskiego chirurga Hakaru Hashimoto. Diagnoza w przypadku tego schorzenia nie jest łatwa, a leczenie polega na usuwaniu jego skutków. Najczęściej pojawiającymi się objawami są ciągłe zmęczenie, wysoki cholesterol, obfite miesiączki oraz sucha skóra. Jak radzić sobie z tą chorobą autoimmunologiczną, która często współistnieje z innymi schorzeniami?

Czym jest tarczyca?

Tarczyca to niewielki gruczoł dokrewny, który umiejscowiony jest z przodu szyi, pod krtanią. Składa się z dwóch płatów, które połączone są ze sobą wąską cieśnią. W nielicznych przypadkach występuje również trzeci płat. Narząd ten waży zaledwie 30 g, ale może się powiększać w zależności od cyklu oraz stanu zdrowia. Tarczyca odpowiada za wydzielanie hormonów – trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Produkowane przez nią hormony są ważne dla wielu procesów zachodzących w organizmie. Tyroksyna bierze udział w przemianach metabolicznych i ma wpływ na pracę gruczołów płciowych i układu sercowo-naczyniowego.

Choroba Hashimoto – statystyki

Według statystyk na chorobę Hashimoto cierpi aż 1,2 miliona osób w Polsce, a nowych przypadków wciąż przybywa. Problem ten znacznie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Najwięcej zachorowań obserwuje się u pań pomiędzy 30. a 50. rokiem życia. Warto zaznaczyć, że mężczyźni nie mogą czuć się bezpieczni, ponieważ częstość zachorowań w tej grupie cały czas rośnie.

Niedoczynność tarczycy występuje u około 5% dorosłych kobiet i u 1% dorosłych mężczyzn. Choroba Hashimoto jest zaś najczęstszą przyczyną tego problemu. Coraz częściej obserwuje się przypadki zachorowań u osób młodych oraz dzieci. Często współistnieje z innymi chorobami autoimmunologicznymi, czyli na przykład z cukrzycą, celiakią lub niedokrwistością Addisona i Biermera.

Hashimoto – czym jest?

Hashimoto to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której występuje zapalenie tarczycy. Ma związek z układem odpornościowym. Przyczyny choroby leżą najczęściej w genetyce oraz stresie, ale wymienić można jeszcze:

• infekcje;
• spożycie jodu w dużych dawkach;
• wahania poziomu estrogenów;
• niedobory selenu;
• niektóre leki.

Współczesna medycyna nie jest w stanie do końca określić, co stoi za pojawieniem się choroby. Hashimoto ujawnia się po prostu w pewnym momencie życia i wywołuje stan zapalny tarczycy. Jako choroba immunologiczna sprawia, że własne komórki odpornościowe z nieznanego powodu atakują narząd, powoli go niszcząc. Nazwa choroby pochodzi od japońskiego chirurga dr Hakaru Hashimoto, który w 1912 roku opisał 4 przypadki choroby.

Objawy choroby Hashimoto

Choroba Hashimoto daje bardzo zróżnicowane objawy. Można je podzielić na miejscowe oraz powiązane z niedostateczną ilością hormonów tarczycy. Zdarzają się przypadki, w których choroba tarczycy prowadzi do jej powiększenia. Hashimoto to obecnie jedna z najczęstszych przyczyn woli. W następnych etapach mogą tworzyć się guzki na tarczycy.

Wśród głównych objawów niedoczynności tarczycy wymienić można:

• zmęczenie;
• senność;
• depresję;
• zwiększenie masy ciała;
• ciągłe uczucie zimna;
• rzadkie oddawanie stolca;
• zaburzenia pamięci;
• suchą skórę;
• suche włosy;
• spowolnienie czynności serca;
• zaburzenia miesiączkowania;
• niepłodność.

U pacjentów może pojawić się zwiększone stężenie cholesterolu oraz niedokrwistość. Symptomy rozwijają się bardzo powoli. Gruczoł niszczony jest stopniowo przez wiele lat. Początkowo symptomy są łagodne, ale nasilenie objawów stopniowo się zwiększa, co ma swoje konsekwencje. Ciężka niedoczynność tarczycy może bowiem prowadzić do chorób serca, a także do niepłodności. Zdarzają się również przypadki śpiączki. Są jednak sytuacje, że osoby z utajoną niedoczynnością tarczycy nie widzą u siebie żadnych objawów, a diagnozy dokonać można u nich jedynie poprzez badania hormonalne. Warto zaznaczyć, że wszystkie objawy choroby Hashimoto związane są z niedoczynnością tarczycy, do której dochodzi w wyniku uszkodzenia tego gruczołu.

Hashimoto – diagnostyka niedoczynności tarczycy

Diagnostyka choroby Hashimoto wymaga badań hormonalnych. Wstępna analiza działania tarczycy, czyli oznaczenie poziomu TSH we krwi, może zostać zlecona przez lekarza rodzinnego. Jeżeli wynik będzie odbiegał od normy, to trzeba będzie oznaczyć wolną tyroksynę. Aby móc stwierdzić niedoczynność tarczycy, zwiększone musi być zarówno stężenie WSH, jak i zmniejszone TF4. Utajona niedoczynność tarczycy to z kolei zwiększone stężenie TSH oraz prawidłowe stężenie FT4. Pomocnymi badaniami są:

• USG tarczycy – jeżeli pacjent choruje na chorobę Hashimoto, to jego tarczyca powinna mieć zwiększoną lub zmniejszoną echogeniczność;
• sprawdzenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy. Zwraca się szczególną uwagę na przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO). Zwiększone anty-TPO jest charakterystyczne dla Hashimoto.

Jeżeli widzisz u siebie niepokojące objawy, koniecznie udaj się na badanie do specjalisty. Dla osób, które chcą pilnie skorzystać z porady lekarza, dobrym rozwiązaniem będą konsultacje lekarskie online.

Przebieg choroby Hashimoto

W przebiegu choroby pojawia się ciągłe nasilenie niedoczynności tarczycy o charakterze postępującym. Można zaobserwować zmianę wielkości gruczołu. Najczęściej gruczoł się zmniejsza, ale w niektórych przypadkach może ulec powiększeniu. Na USG może być widoczny miąższ. W rzadkich wypadkach Hashimoto prowadzi do nowotworu tkanki chłonnej. Warto wspomnieć o tym, że czasami Hashimoto nie postępuje. Jeśli tak się dzieje, wówczas na USG widoczne są pewne zmiany, ale poziom hormonów jest w normie. W takim wypadku lekarze nigdy nie mogą mieć pewności, że chorobą trapiącą pacjenta na pewno jest Hashimoto. Konieczna jest więc dokładna obserwacja takiej osoby i kontrola stanu jej zdrowia.

Hashimoto a choroby współistniejące

U chorych na Hashimoto bardzo często występują różnego rodzaju choroby współistniejące. Wymienić można tutaj niedoczynności nadnerczy, przytarczyc, wysepek trzustkowych lub gonad. Około 30% chorych ma dodatkowo inne schorzenia autoimmunologiczne, wśród których najczęściej występują celiakia, anemia złośliwa lub zespół Sjögrena. Hashimoto współistnieje też z zaburzeniami chromosomalnymi, takimi jak zespół Turnera, Downa oraz Klinefeltera. U niektórych pacjentów obserwuje się rozwój raka brodawkowatego lub chłoniaka złośliwego.

Leczenie choroby Hashimoto

Obecnie nie ma metody, która pozwala na całkowite wyleczenie choroby Hashimoto. Terapia polega więc na leczeniu niedoczynności tarczycy. Pacjent musi przyjmować brakujące hormony. Lewotyroksyna to hormon produkowany syntetycznie, który działa identycznie, jak ten produkowany w tarczycy. Dzięki regularnemu przyjmowaniu hormonów tarczycy można doprowadzić do normalizacji stężenia TSH. Pacjent powinien dzięki temu wrócić do prawidłowego funkcjonowania. Chorzy mogą być leczeni ambulatoryjnie. Ciężka niedoczynność tarczycy, której dodatkowo towarzyszą choroby współistniejące, musi być leczona w szpitalu.

Jak przebiega terapia?

Pacjent, aby dojść do zdrowia, musi przyjmować lewotyroksyny regularnie. Hormon podawany musi być na czczo na około 30 do 60 minut przed posiłkiem. Dawka leku ustalana jest indywidualnie przez lekarza i zależy w głównej mierze od zaawansowania niedoczynności tarczycy. W przypadku utajonej niedoczynności tarczycy terapia również jest prowadzona w sposób indywidualny. Ważne są kontrolne badania stężenia TSH, bo to na ich podstawie dawka leku jest modyfikowana. Kontrole powinny być przeprowadzane co około 6-12 tygodni. Pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich regularnie przyjmowanych lekach. Niektóre z nich mogą źle działać na organizm, gdy połączone są z lewotyroksyną.

Leczenie prowadzone jest całe życie. Pacjenci powinni bardzo uważać na swoje zdrowie, ponieważ zwiększone jest u nich ryzyko zachowania na inną chorobę autoimmunologiczną. Konieczna jest więc ciągła obserwacja zdrowia chorego przez specjalistów.

Pamiętaj, że możesz skorzystać z recepty przez internet! E-recepta online to bardzo wygodny sposób na otrzymanie dokumentu uprawniającego do wykupienia leków z apteki.

Choroba Hashimoto a psychika pacjenta

Często zwraca się uwagę na ścisłe połączenie Hashimoto z psychiką. Wiele wskazuje na to, że zachorowalność jest zdecydowanie wyższa u osób, które żyją w dużym stresie. Warto też zaznaczyć, że depresja lub nadpobudliwość to symptomy Hashimoto. Czasami bardzo korzystną formą leczenia może być udanie się na psychoterapię, by pacjent mógł poradzić sobie ze swoimi emocjami.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie choroby Hashimoto?

Pacjentka lub pacjent chorujący na Hashimoto i niedoczynność tarczycy muszą przyjmować lewotyroksynę przez całe życie. Hormon nie sprawia, że choroba znika, ale pozwala zredukować objawy. Współczesna medycyna nie zna jeszcze sposobu na całkowite wyeliminowanie choroby, by pacjent nie musiał przyjmować leków.

Hashimoto – profilaktyka

Autoimmunologiczne choroby tarczycowe są uwarunkowane genetycznie. Pacjent nie ma więc wpływu na pojawienie się choroby. Pacjenci, którzy mają w rodzinie osoby obciążone zaburzeniami funkcji tarczycy, powinny poinformować o tym lekarzy, ponieważ niektóre leki mogą doprowadzić do rozwoju choroby. Specjaliści skierują pacjenta na badanie stężenia TSH, by wykluczyć lub potwierdzić chorobę Hashimoto.

Dieta w chorobie Hashimoto

Osoby chore muszą zwrócić uwagę na odpowiednią dietę. Pacjenci mogą zmagać się z nadwagą lub otyłością, a jeśli tak się dzieje, powinni wprowadzić do swojego życia odpowiednie nawyki żywieniowe. Szczególnie osoby borykające się z cukrzycą celiakią oraz nietolerancją pokarmową muszą z uwagą dobierać produkty spożywcze. Dieta powinna być dobrana indywidualnie do uwarunkowań pacjenta. Wziąć pod uwagę należy również wszystkie choroby współistniejące.

Jeżeli cierpisz na jakieś choroby, przy których nasilenie objawów nie pozwala ci należycie wykonywać obowiązków służbowych, możesz skorzystać ze zwolnienia lekarskiego online.

Choroba Hashimoto jest nieuleczalna. Pacjenci zmagający się z problemem muszą nauczyć się więc z nim żyć, regularnie przyjmować leki i dbać o dietę. Tylko w ten sposób będą w stanie prawidłowo funkcjonować.