Przyczyny i skutki niedoborów witaminy H (biotyny)

Deficyty biotyny u osób zdrowych i stosujących zbilansowaną dietę obecnie obserwuje się bardzo rzadko. Jednak istnieją pewne grupy ryzyka, które narażone są na zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia niedoborów witaminy H, a w konsekwencji także pojawienia się objawów, będących wynikiem niewystarczającego odżywienia organizmu omawianą witaminą. Powszechnie niedobory witaminy H (biotyna, witamina B7) kojarzone są z osłabioną kondycją skóry, włosów i paznokci oraz charakterystyczną wysypką wokół oczu, nosa, ust i krocza. Jednak skutki niedoboru tej witaminy sięgają znacznie dalej i mogą prowadzić, nie tylko do pogorszenia estetyki naszych włosów, skóry czy paznokci, ale także do przykrych objawów klinicznych, które istotnie będą pogarszały zarówno nasze zdrowie fizyczne, jaki i psychiczne. Jeśli chcesz poznać konsekwencje niedoboru biotyny i dowiedzieć się, jak skutecznie im przeciwdziałać wystarczy przeczytać niniejszy artykuł. Wyjaśnimy w nim jak zidentyfikować poważne deficyty witaminy H, jak je zdiagnozować oraz jak uzupełnić niedobór bądź zapobiec jego wystąpieniu. Omówimy także skuteczność oraz zasadność suplementacji biotyną. Jeśli natomiast przyjmujesz lekarstwa przepisywane na e-recept pamiętaj, aby podczas teleporady z lekarzem online poinformować go o każdej wdrożonej przez siebie suplementacji, ponieważ suplementy zażywane wraz z lekami, mogą wpływać na działanie farmaceutyku, na skutek czego może dojść do nieskuteczności prowadzonej farmakoterapii bądź wystąpienia innych skutków ubocznych. W artykule nazwy biotyna, witamina H i witamina B7 używane są zamiennie, ponieważ określają tę samą substancję.

Jaką rolę w organizmie pełni witamina H?

Biotyna należy do witamin z grupy B i jest to substancja rozpuszczalna w wodzie. Należy do witamin produkowanych przez mikrobiotę jelitową. Witamina H jest istotnym składnikiem enzymów uczestniczących w syntezie kwasów tłuszczowych, a także w metabolizmie glukozy (w procesie glukoneogenezy) i aminokwasów, a zwłaszcza leucyny. Przyczynia się także do prawidłowego wzrastania i rozwoju organizmu człowieka. Stymuluje wzrost komórek i ekspresję genów. Bierze udział w regulacji homeostazy glukozy, dlatego jest ważnym elementem diety diabetyków (pacjentów zmagających się z cukrzycą ). Biotyna wspomaga również funkcję tarczycy, przemianę dwutlenku węgla i uczestniczy wraz z witaminą K w syntezie protrombiny, czyli jednego z białek uczestniczących w krzepnięciu krwi. Ponadto bierze udział w produkcji keratyny, czyli białka, które jest składnikiem budulcowym dla włosów, skóry i paznokci. Ze względu na to, uzupełnienie deficytów witaminy B7 niezwykle korzystnie wpływa na zminimalizowanie wypadania włosów, wzmocnienie paznokci oraz na poprawę kondycji skóry. Warto jednak zauważyć, że wśród dobrze odżywionych i zdrowych osób, nie została potwierdzona skuteczność ponadnormatywnej suplementacji tą witaminą.

Kto jest narażony na jej niedobory?

W świetle przewodu pokarmowego absorpcji ulega jedynie wolna biotyna. Tak więc wówczas, gdy biotyna tworzy w żywności kompleks z białkiem, który nazywamy biocytyną (jest to biotyna związana z lizyną) w jelicie cienkim taki kompleks musi zostać rozłożony do biotyny przez enzym – biotynidazę i dopiero wtedy witamina ta może być wchłaniana. Jednak u niektórych osób, na skutek genetycznego, wrodzonego braku biotynidazy może wystąpić niedobór tej witaminy. U niemowląt z tą wadą genetyczną obserwuje się niskie ciśnienie tętnicze, zanik nerwu wzrokowego, zmiany zapalne skóry oraz spojówek. Skutki braku tego enzymu obecnie leczy się poprzez podawanie pacjentowi biotyny. Do grupy ryzyka zaliczymy również osoby zmagające się z zaburzeniami trawienia i wchłaniania. Problem ten może pojawić się także wśród osób przewlekle zażywających niektóre leki na receptę, na przykład antybiotyki , a także, co ciekawe, do wystąpienia niedoboru może przyczynić się spożywanie dużej ilości surowych jaj, ze względy na zawartą w nich awidynę. Awidyna zaburza wchłanianie biotyny, warto więc pamiętać, że obróbka termiczna dezaktywuje ten związek. Co więcej na niedobory witaminy B7 istotnie narażone są także osoby poddawane hemodializie czy długotrwałemu żywieniu pozajelitowemu, pacjenci zmagający się z alkoholizmem bądź nadużywający alkoholu i palący papierosy. Opisane zostały także niedobory witaminy B7 związane z hiperglikemią i opornością na insulinę. Ponadto u części kobiet będących w ciąży obserwuje się rosnący, nieduży niedobór biotyny pomimo normalnego spożycia tej witaminy wraz z dietą, dotychczas nie wyjaśniono jednak mechanizmów powstawania tych deficytów.

Jak zdiagnozować niedobór?

Stężenie biotyny u zdrowych osób dorosłych powinno mieścić się w przedziale 130-330 pmol/l w surowicy i 20-130 nmol/dobę w moczu. Najbardziej wiarygodnymi markerami stężenia witaminy B7 są biotynylowane MCC i karboksylaza propionylo-CoA w krwinkach białych. Jednak testów tych nie wykonuje się powszechnie.

PAMIĘTAJ: stosowanie suplementów diety zawierających biotynę może zaburzać wyniki niektórych badań diagnostycznych, mowa tutaj np. o oznaczaniu hormonów tarczycy czy stężenia witaminy D3. Z tego względu przed wykonaniem badania należy zrezygnować z suplementacji biotyną na co najmniej 3 dni przed planowanym dniem wykonania powyższych badań.

Skutki niedoboru

Niedobory witaminy B7 są rzadkie, a jej poważny deficyt nie został dotychczas zdiagnozowany u zdrowych osób, stosujących zbilansowaną dietę. Jednak w wyniku niewystarczającego spożycia biotyny oznaki niedoboru mogą obejmować: hipotonię, bóle mięśni, letarg i opóźnienie rozwoju u niemowląt, brak apetytu, nudności i wymioty , czerwoną łuszczącą się wysypkę wokół nosa, oczu, ust oraz krocza, zapalenie spojówek, ataksję, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, zmiany neurologiczne (takie jak halucynacje, mrowienie kończyn, apatia, stany lękowe, depresja czy letarg), kwasicę i wzrost poziomu cholesterolu. Długotrwały niedobór witaminy B7, który nie zostanie odpowiednio wcześnie wykryty i skorygowany, może doprowadzić do przykrych konsekwencji zdrowotnych. Jeśli podejrzewasz u siebie niedobór tej witaminy, nie zwlekaj i zgłoś się na teleporadę, podczas której lekarz online rozważy zasadność suplementacji, a jeśli zajdzie taka potrzeba dobierze odpowiednią formę i dawkę suplementu .

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę H

Według polskich norm AI wystarczające dzienne spożycie witaminy H wynosi:

• 4-6 µg dla niemowląt;
• 8 µg dla dzieci w wieku 1-3 lat;
• 12 µg dla dzieci w wieku 4-6 lat;
• 20 µg dla dzieci w wieku 7-9 lat;
• 25 µg dla dzieci i młodzieży w wieku 10-18 lat;
• 30 µg dla osób dorosłych i kobiet w ciąży;
• 35 µg dla kobiet karmiących piersią.

Powyższe wartości biotyny powinny zaspokoić dobowe zapotrzebowanie u większości osób zdrowych.

Literatura:

1. 18, 335, 342, 4, 7, 336, 337-9, 341, 340
2. Bułhak-Jachymczyk B., Witaminy, [w:] Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, [red.] M. Jarosz, B. Bułhak-Jachymczyk, IŻŻ, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2008, 172–232.
3. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Biochemia Harpera, Wyd. 3, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 1995.
4. Said H.M., Biotin: biochemical, physiological and clinical aspects, Subcell Biochem. 2012, 56, 1–19.
5. EFSA NDA Panel (EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies), Scientific Opinion on Dietary Reference Values for biotin, EFSA Journal, 2014, 12, 2, 3580 1–24.
6. Srinivasan P., Kapadia R.,  Biswas A. i wsp., Chronic alcohol exposure inhibits biotin uptake by pancreatic acinar cells: possible involvement of epigenetic mechanisms, Am. J. Physiol. Gastrointest. Liver Physiol., 2014, 307, 9, G941–949.
7. Zempleni J., Teixeira D.C., Kuroishi T. i wsp., Biotin requirements for DNA damage prevention, Mutat. Res., 2012, 773, 1–2, 58–60.
8. Powiedział HM. Biotyna: aspekty biochemiczne, fizjologiczne i kliniczne. Biochem podkomórkowy. 2012;56:1-19. doi: 10.1007/978-94-007-2199-9_1. PMID: 22116691.