Posocznica – objawy i leczenie sepsy. Co warto wiedzieć?

Posocznica – inaczej sepsa lub endotoksemia – to ekstremalnie niebezpieczny stan, który może prowadzić do śmierci pacjenta. Wiele osób myśli, że jest to choroba, tymczasem to zespół objawów wywołanych przez ostrą reakcję organizmu na zakażenie. Wywołują ją patogeny, przedostające się z ogniska zapalnego do krwi, a stamtąd do narządów i tkanek. Skutkiem tego procesu jest ich uszkodzenie, a także późniejsza niewydolność.

Czym jest sepsa?

Sepsa (inaczej posocznica) to zespół objawów, który został w pełni zdefiniowany dopiero w 2016 roku. Stanowi nietypową, bardzo ostrą reakcję organizmu na zakażenie bakteriami lub innymi drobnoustrojami. Wśród czynników etiologicznych można wymienić również meningokoki i pneumokoki. Należy zdawać sobie sprawę, że podczas posocznicy pojawia się ogólna reakcja zapalna, która niezwykle szybko rozchodzi się po całym organizmie, pustosząc go. W konsekwencji dochodzi do takich powikłań, jak wstrząs septyczny, niewydolność oddechowa czy niewydolność wielonarządowa.

Bardzo ważna jest więc szybka diagnoza niezbędna do tego, by wdrożyć prawidłowe leczenie. Wzrost zachorowań obserwuje się wiosną oraz jesienią, jest to wynik obniżonej odporności oraz uodpornienia patogenów na antybiotyki, które przyjmowane są w nadmiarze. W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów warto skorzystać z możliwości, jakie daje konsultacja lekarska online. Rozmowa ze specjalistą w zaciszu domu może uspokoić pacjenta lub potwierdzić, że konieczne jest szybkie uzyskanie pomocy medycznej.

Co może wywoływać posocznicę?

Bezpośrednią przyczyną posocznicy jest przewlekłe zakażenie organizmu. Można wymienić kilka powodów, które przyczyniają się do tego stanu, wśród nich mamy między innymi:

• infekcje bakteryjne, z które odpowiadają na przykład gronkowce, paciorkowce, pałeczki jelitowe, meningokoki (rzadziej inne wirusy czy grzyby) – szczególnie niebezpieczne są meningokoki typu C, wywołują bowiem nie tylko sepsę, ale także zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• zakażenie towarzyszące chorobom układu moczowego lub układu oddechowego (na przykład zapalenie płuc);
• neuroinfekcje takie jak zakażenie układu nerwowego, rozrodczego wsierdzia, zakażenia skóry, zębów, kości oraz stawów;
• silne urazy;
• inwazyjne zabiegi medyczne.

Zagrożenie posocznicą – kto jest najbardziej narażony?

Stan zapalny taki jak posocznica bardzo często pojawia się u pacjentów szpitalnych, którzy przebywają na oddziałach intensywnej terapii. Jeśli chory jest w ciężkim stanie, ma osłabioną czy upośledzoną odporność, istnieje duże ryzyko, że przez cewnik, dren, podczas przetaczania krwi lub naruszoną skórę (na przykład w ranę pooperacyjną lub odleżynę) wniknie bakteria, która wywoła objawy posocznicy. Ogólnoustrojowa reakcja zapalna to bardzo częsta przyczyna śmierci w szpitalach. To jedna tylko jedna grupa, która może być narażona na sepsę.

Sepsa u dzieci

Zakażenie, jakim jest posocznica, jest niezwykle niebezpieczne dla małych dzieci – zwłaszcza dla niemowląt. Należy bowiem pamiętać o ich niewykształconym w pełni układzie immunologicznym. Natomiast czynniki zapalne są dokładnie takie same, jak w przypadku osób dorosłych. Dlatego istotne jest przyjmowanie szczepionek – zarówno tych obowiązkowych, jak i dodatkowych (zalecanych). Posocznica u dzieci także bywa potencjalnie śmiertelną chorobą.

Posocznica u młodzieży

Grupę ryzyka stanowią też nastolatkowie. Aż 20% młodych ludzi jest nosicielami meningokoków i są tego zupełnie nieświadomi. Bakterie bytują w wydzielinie jamy nosowo-gardłowej. Niezwykle łatwo się nimi zarazić, na przykład przez pocałunek, dzielenie jedzenia czy napojów, a nawet papierosa.

Sepsa u seniorów

Również osoby starsze mogą być bardziej podatne na sepsę. Ich układ immunologiczny jest mocno osłabiony wieloma dolegliwościami. Czynnikiem osłabiającym odporność może być także podeszły wiek. Z tego powodu warto zwracać uwagę na samopoczucie, ale także wdrożyć odpowiednie nawyki, które wzmocnią organizm. O swoje zdrowie powinny dbać również osoby z otoczenia seniora (dotyczy to i wcześniej opisanych przypadków).

Najczęstsze objawy sepsy

Pierwsze objawy posocznicy nie zawsze budzą obawy pacjentów. Mogą przypominać grypę, która często występuje na przełomie miesięcy. Warto wtedy skontaktować się z lekarzem, ponieważ konieczna może okazać e-recepta online. Lekarz przepisze odpowiednie leki, pomocne w walce z chorobą. Natomiast symptomy posocznicy charakteryzują się:

• podwyższoną temperaturą ciała (około 38 stopni Celsjusza) – niekiedy bywa odwrotnie, ciepłota ciała spada poniżej 36 stopni;
• występującą tachykardią, czyli przyspieszonym biciem serca (powyżej 90–100 uderzeń na minutę);
• dusznościami;
• bólami mięśni i brzucha;
• pojawianiem się wymiotów;
• zaburzeniami świadomości;
• zaburzenia krzepnięcia krwi;
• blednięciem powłok skórnych;
• wysypka na kończynach górnych i dolnych oraz na tułowiu.

Aby zapobiegać rozwojowi sepsy, konieczna jest konsultacja lekarska i szybkie wdrożenie terapii. Wtedy pacjent ma szansę na całkowity powrót do zdrowia.

Jak przebiega posocznica?

Przebieg zakażenia u każdego pacjenta przebiega inaczej i ma zróżnicowane nasilenie. Zazwyczaj na początku pojawiają się objawy grypopodobne. Później posocznica może przybierać postać wstrząsową z tachykardią, wysypką, a także spadkiem ciśnienia tętniczego. Kolejne objawy sepsy są coraz silniejsze. To znak, że zakażenie rozprzestrzenia się w organizmie z prędkością błyskawicy. Mamy do czynienia nie tylko z przyspieszonym biciem serca, ale także objawami uszkodzenia nerek, układu oddechowego czy krążenia. Najsilniejsza forma sepsy to wstrząs septyczny, który po kolei „wyłącza” wszystkie narządy, prowadząc nawet do zgonu.

Posocznica – leczenie

Leczenie posocznicy musi być poprzedzone prawidłowym rozpoznaniem zakażenia. Lekarz nie tylko przeprowadza wywiad i ocenia stan zdrowia chorego, ale także posługuje się badaniami laboratoryjnymi. Pomocna okazuje się także między innymi gazometria, morfologia oraz takie badania jak USG, RTG i TK. Warto również pamiętać, że od 2016 roku można korzystać z aparatu Labgeo IB-10. Marker posocznicy jest wykrywany już po 20 minutach!

Jak leczyć sepsę?

Leczenie sepsy zazwyczaj przebiega w warunkach szpitalnych. Jest o tyle trudne, że należy zwalczać zarówno symptomy zakażenia, jak i jego objawy. W początkowej fazie stosowane są leki o szerokim spektrum działania. Natomiast kiedy lekarze poznają przyczyny sepsy, co najczęściej pomaga wykryć badanie krwi, wdrażają leczenie celowe. Wszyscy pacjenci muszą być dobrze nawadniani.

Ile trwa leczenie sepsy?

Czas, jaki jest potrzebny na wyleczenie posoczniczy, zależy od przyczyny i stanu pacjenta. Liczy się również to, czy nie występują choroby współtowarzyszące. Szybkie rozpoznanie oraz wdrożenie leczenia to szansa na to, że pacjent wróci do zdrowia, a przebieg hospitalizacji nie będzie długi. Jeśli jednak przebieg posocznicy jest ciężki, może wymagać pobytu na intensywnej terapii. Czas, jaki spędzi tam pacjent, zależy od jego reakcji na leczenie. Zazwyczaj to około 10 dni.

Jak zapobiegać posocznicy?

Posocznica to stan, którego w części wypadków można uniknąć. Przede wszystkim należy zadbać o swój stan zdrowia. To między innymi regularne wizyty u stomatologa, a także leczenie z pozoru błahych przypadłości, jak na przykład przeziębienie. Warto pamiętać, że w przypadku każdego obniżenia samopoczucia można poprosić lekarza o e-zwolnienie online. Pozwoli ono zadbać o swoje zdrowie bez ryzyka pogorszenia stanu pacjenta. Ważne jest również, by samodzielnie nie stosować antybiotykoterapii – może to zniszczyć odporność organizmu.

Czy istnieje szczepionka przeciwko posocznicy?

Zakażenie jest wywoływana między innymi przez bakterie. Najlepszym sposobem na to, by się przed nimi zabezpieczyć, są szczepienia. Wśród zalecanych, ale nie obowiązkowych, jest szczepionka przeciwko meningokokom typu C. Wiąże się to jednak z dodatkowymi wydatkami, ponieważ nie podlega refundacji. Warto ją jednak rozważyć, jeżeli ktoś przebywa na co dzień w dużej grupie innych osób (dlatego rekomendowana jest na przykład dla dzieci).

Posocznica – możliwe powikłania

Należy wziąć pod uwagę, że pacjenci z sepsą zagrożeni są zgonem – śmiertelność wynosi od 20 do 40%. Nawet osoby, które wygrają z zakażeniem, mogą zmagać się z takimi powikłaniami, jak:

• martwica palców rąk i nóg (niekiedy konieczna bywa amputacja);
• braki (ubytki) skóry;
• powikłania neurologiczne;
• obniżenie odporności.

W momencie kiedy objawia się posocznica, pacjent powinien skorzystać z pomocy lekarza. Tylko szybkie postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia daje szanse na powrót do zdrowia. Sepsa jest bowiem potencjalnie śmiertelną przypadłością, więc na pewno nie można jej bagatelizować.