Tabletki antykoncepcyjne mają swoje wady i zalety. Jakie skutki uboczne mogą wystąpić przy antykoncepcji hormonalnej?

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów, które dzięki zawartości odpowiedniej dawki hormonów zapobiegają ewentualnej ciąży. Co więcej, poszczególne tabletki antykoncepcyjne polecane są kobietom w konkretnym przedziale wiekowym. Jak dobrać produkt dla siebie?

Zalet stosowania tabletek antykoncepcyjnych jest tyle samo, co wad, jednak uznawane są one za dość skuteczny środek zapobiegający niechcianemu zajściu w ciążę. Wysoka skuteczność to niewątpliwy plus, ale duże znaczenie ma w tym wypadku takie mnogość skutków ubocznych i reakcji niepożądanych, związanych z mechanizmem działania tabletek tego typu. Zanim zdecydujesz się na antykoncepcję hormonalną, która zresztą dostępna jest za okazaniem recepty wystawionej przez lekarza ginekologa, poznaj wszystkie szczegóły dotyczące tej metody. Kiedy nie powinno się stosować antykoncepcji hormonalnej? Czy można pominąć jedną dawkę? Jak to wpływa na organizm kobiety? Znajdź odpowiedzi na te i wiele innych pytań.

Czym są tabletki antykoncepcyjne?

To preparaty, które przyjmuje się w formie doustnej pod postacią tabletek w celu zapobiegania owulacji. Ma to docelowo tak przygotować macicę (która wytworzy wówczas odpowiedni rodzaj śluzu), aby niemożliwe było przeniknięcie plemników do komórki jajowej. Wszystkie rodzaje środków dostępnych na rynku wykazują taki sam mechanizm działania. Tabletki antykoncepcyjne zawierają w sobie hormony syntetyczne, które odpowiadają żeńskim hormonom płciowym.

Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych. Tabletki jednoskładnikowe i dwuskładnikowe

Możesz wybierać spośród czterech rodzajów pigułek antykoncepcyjnych, a różnią się one od siebie zawartością, czyli stężeniem, hormonów. Z tego powodu poszczególne preparaty mają swoje wskazania i ograniczenia co do stosowania, zwłaszcza jeśli chodzi o wiek czy aktywność seksualną kobiety. Jakie zatem środki można zastosować w celu zapobiegania ciąży? Oto możliwości:

• tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe – nazywane są także minipigułkami. Co ważne, można je stosować w trakcie laktacji. Te tabletki należy zażywać codziennie;
• tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe jednofazowe – te tabletki zażywa się przeważnie ciągiem przez 21 dni, czasem 28, jednak wtedy pozostałe 7 sztuk pełni funkcję tabletek placebo. Są to najczęściej przepisywane przez ginekologów środki w ramach antykoncepcji hormonalnej;
• tabletki dwuskładnikowe dwufazowe – ten preparat przyjmuje się dwóch transzach na przestrzeni całego cyklu. Pierwszą należy zażyć w pierwszej jego części, a następnie drugie (można je odróżnić dzięki konkretnym kolorom). W pierwszych znajdują się tylko estrogeny, a w drugiej dawce dodatkowo progestageny;
• tabletki dwuskładnikowe trójfazowe – jak sama nazwa wskazuje, ta metoda antykoncepcji obejmuje pigułki w trzech różnych kolorach. Różnią się one od siebie stężeniem progestagenu.

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe – można je stosować, karmiąc piersią!

Jak wspomnieliśmy, tego typu środki zawierają progestagen, czyli substancję pochodną progesteronu. Z tego powodu wykazują łagodniejsze działanie niż preparaty z estrogenami. Blokują owulację, a jednocześnie powodują wytwarzanie się w macicy specjalnego lepkiego śluzu, który uniemożliwia zapłodnienie.

Co istotne, w przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych niezbędna jest regularność. Musisz zażywać jedną pigułkę codziennie o tej samej porze i godzinie. Tylko wtedy będą skutecznym środkiem antykoncepcyjnym. Ich działanie może zostać osłabione, jeśli dojdzie do nawet najdrobniejszych przesunięć w harmonogramie.

Tabletki dwuskładnikowe. Większa dawka hormonów

Powiedzieliśmy już, że takie pigułki mają w swoim składzie dwa typy hormonów. One także hamują owulację, ale jednocześnie odpowiadają za szereg zmian zachodzących w endometrium. Oznacza to, że zagęszczają śluz w macicy tak, by nie doszło do zapłodnienia komórki jajowej. W przypadku tej formy antykoncepcji przeciwwskazania do stosowania są dosyć rozległe. Występują z kolei trzy typy tabletek dwuskładnikowych, które różnią się od siebie składem. Te pigułki musisz przyjmować codziennie, ale nie ma już konieczności przestrzegania rygoru tej samej godziny.

Jak dobrać antykoncepcję hormonalną właściwą dla swojego organizmu? Pomoże ci ginekolog!

Aby mieć możliwość zakupu tabletek antykoncepcyjnych, musisz najpierw udać się na konsultację do ginekologa. Specjalista przeprowadzi z tobą wywiad, a odpowiednie badania pozwolą na dopasowanie preparatu z bezpieczną dla ciebie zawartością hormonów. Warto przy tym pamiętać, że przepisy polskiego prawa pozwalają na wystawienie recepty na antykoncepcję hormonalną kobietom, które ukończyły 15 lat. Jeśli jesteś pełnoletnia, decyzję o tym podejmiesz samodzielnie. W innym przypadku odpowiada za to rodzic.

Na początku wizyty ginekolog przeprowadzi z tobą szczegółowy wywiad dotyczący m.in. twojego trybu życia, wieku, wagi czy chorób występujących w rodzinie. Wykona także kontrolne badania, m.in. cytologię czy USG. Konieczne będzie również przejście specjalnych badań hormonalnych, a także morfologii. Z wynikami wracasz do specjalisty, by skonsultować swój stan zdrowia. Lekarz zaś dobierze dla ciebie pierwszą dawkę antykoncepcji hormonalnej (mogą to być tabletki, ale także plastry antykoncepcyjne czy krążki dopochwowe).

Antykoncepcja skrojona na miarę twoich potrzeb!

Co istotne, powinnaś skrupulatnie stosować się do zaleceń otrzymanych od lekarza wraz z konkretnym środkiem. Jeśli natomiast dostrzeżesz w tym czasie niepokojące cię objawy, jak najszybciej omów je z ginekologiem. Być może konieczna będzie jednak zmiana terapii hormonalnej na inną (z inną zawartością hormonów). Często możesz usłyszeć o „dobieraniu” tabletek antykoncepcyjnych. Chodzi o to, że każda kobieta jest inna, każdy organizm odznacza się indywidualną wrażliwością na poszczególne składniki. U jednych konkretny preparat będzie wywoływał silne reakcje niepożądane, u innych niekoniecznie. Dlatego dla dobrego samopoczucia i komfortu kobiety tak ważne jest dopasowanie antykoncepcji hormonalnej do indywidualnych potrzeb pacjentki.

Niektóre panie obawiają się zbyt wysokiego przyrostu masy ciała wskutek zatrzymywania się wody w organizmie w wyniku działania hormonów. Inne kobiety bronią się przed antykoncepcją hormonalną ze względu na możliwe zmiany nastroju i gorsze samopoczucie. Temu wszystkiemu ma zapobiec właśnie dokładny wywiad lekarski i rozmowa o twoich potrzebach. Naprawdę dobrze przemyślana i dopasowana antykoncepcja w postaci pigułek hormonalnych nie powinna sprawiać ci większych kłopotów.

Doustna antykoncepcja – jak i gdzie kupić tabletki antykoncepcyjne?

Antykoncepcja hormonalna dostępna jest za okazaniem recepty w każdej aptece. Co więcej, jeśli chodzi o tabletki antykoncepcyjne, e-recepta staje się coraz popularniejszym sposobem na ich zdobycie. To rozwiązanie najlepiej sprawdza się jednak w sytuacji, gdy ginekolog już przeprowadził szczegółowe badanie i dobrał preparat, który wykazuje wysoką skuteczność działania, a jednocześnie nie wywołuje u ciebie działań niepożądanych. Jeśli chcesz zatem uzupełnić swój zapas, recepta uzyskana drogą internetową jest jak najbardziej wskazana. Jeśli chodzi o przepisanie całkiem nowych tabletek hormonalnych, lepiej nie eksperymentować i skonsultować to ze specjalistą w trakcie wizyty stacjonarnej.

Jak przebiega wizyta online?

Wystarczy, że zalogujesz się na jeden z portali oferujących usługę e-Wizyty. Samodzielnie wybierasz datę, godzinę, a także nazwisko specjalisty, z którym chcesz porozmawiać. Lekarz wyznaczonym terminie zadzwoni do ciebie w celu konsultacji. Po zrealizowanej wizycie może wystawić ci receptę w formie elektronicznej. Otrzymasz ją na podany adres e-mail, a na numer telefonu zostanie ci wysłany specjalny kod dostępu do recepty, dzięki któremu zrealizujesz ją w aptece (podając także swój numer PESEL). To bardzo wygodna metoda, zwłaszcza gdy zapasy się kurczą, a terminy możliwej wizyty stacjonarnej u twojego lekarza są zbyt odległe, by zachować ciągłość w przyjmowaniu wybranego środka.

Przeciwwskazania do stosowania tabletek antykoncepcyjnych

Jak każdy lek, tak również tabletka hormonalna nie może być stosowana przez niektóre osoby. Do przeciwwskazań zaliczają się:

• karmienie piersią;
• ciąża lub jej podejrzenie
• nadciśnienie tętnicze;
• porfiria;
• przebyta choroba zakrzepowo-zatorowa;
• zwiększone ryzyko choroby naczyniowej;
• żylaki kończyn;
• choroba niedokrwienna serca;
• kamica żółciowa;
• aktywna choroba wątroby;
• migrena.

Poza tym ta metoda nie jest wskazana w przypadku nowotworu piersi, jajników czy trzonu macicy. Jeśli występuje u ciebie czasem krwawienie z macicy i jest nieznanego pochodzenia, także nie powinnaś przyjmować hormonów w tej postaci.

Działania niepożądane a metoda antykoncepcji hormonalnej

Wszelkie skutki uboczne i niepożądane reakcje związane z zażywaniem tabletek hormonalnych wynikają z zawartości w nich poszczególnych hormonów (estrogenów i progestagenów). Jeśli jesteś palaczką lub cierpisz na chorobę o przewlekłym charakterze, reakcje te mogą być dodatkowo natężone. Choroby, które mogą je wzmagać, to m.in.:

• żylaki kończyn;
• otyłość;
• cukrzyca;
• nadciśnienie tętnicze;
• choroby zapalne jelita grubego;
• padaczka;
• zapalenie nerek;
• padaczka.

Jakie mogą być skutki uboczne przyjmowania tabletek?

Jeśli chodzi o same skutki uboczne stosowania tabletek antykoncepcyjnych, najczęściej pojawiają się:

• bolesność i powiększenie piersi;
• zwiększenie wagi;
• bóle głowy;
• nieżyt żołądka;
• zmiany nastroju;
• podniesienie lub obniżenie libido;
• trądzik.

Wyżej wymienione objawy mogą się pojawić przeważnie na początku przyjmowania pigułki jednoskładnikowej i z czasem powinny zaniknąć. Warto pamiętać, że odpowiednio dobrane pigułki będą wywoływać niewielkie skutki uboczne. Niestety, u kobiet regularnie palących papierosy istnieje dość wysokie ryzyko wystąpienia zakrzepicy, które w połączeniu z terapią hormonalną wzrasta jeszcze bardziej i staje się poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia kobiety. W takim wypadku najlepiej zdecydować się na jednoskładnikową wersję pigułek, która nie zawiera estrogenu. Aby całkowicie zminimalizować ryzyko możesz także wypróbować inne metody ochrony, jak choćby:

• zastrzyk antykoncepcyjny;
• prezerwatywę;
• naturalne metody planowania rodziny. 

Jeśli chodzi o zastrzyk, wykonuje się go co trzy miesiące, a jego działanie jest natychmiastowe.

Działanie tabletek a zajście w ciążę. Jak ocenia się ich skuteczność?

Skuteczność poszczególnych metod antykoncepcji ocenia się za pomocą tzw. wskaźnika Pearla. Określa on odsetek zapłodnień, które miały miejsce w trakcie przyjmowania antykoncepcji hormonalnej na 100 przypadków regularnie współżyjących kobiet na przestrzeni roku. Wskaźnik ten przedstawia się następująco:

• 0,2–0,5 w przypadku tabletek dwuskładnikowych jednofazowych;
• 0,7 w przypadku tabletek dwuskładnikowych dwufazowych;
• 1–3 w przypadku tabletek jednoskładnikowych;
• 0,9 w przypadku plastrów antykoncepcyjnych;
• 0,1–0,2 w przypadku spirali antykoncepcyjnej hormonalnej;
• 0,6–0,8 w przypadku spirali antykoncepcyjnej niehormonalnej;
• 3–7 w przypadku prezerwatywy.

Jak widzisz, tabletki antykoncepcyjne to metoda zapobiegania ciąży, która w znacznym stopniu może ingerować w organizm kobiety i jego pracę. Okazuje się jednak, że właściwie dopasowana tabletka hormonalna może skutecznie chronić cię przed nieplanowaną ciążą, a jednocześnie nie powodować dyskomfortu w codziennym funkcjonowaniu. Jeśli dokładnie omówisz swój przypadek z ginekologiem, już od pierwszej tabletki możesz liczyć na wysoką skuteczność tej metody i przyjemność ze współżycia.