Zatrucie paracetamolem – czym się objawia, jak reagować?

Paracetamol jest jednym z tych leków dostępnych bez recepty, po który pacjenci sięgają najczęściej. Łatwy dostęp do leku sprawia, że wiele osób stosuje go nieodpowiednio. Skutkiem może być zatrucie paracetamolem. Jak wygląda i jak się je leczy?

Substancją czynną leku jest acetaminofen, który działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Zatrucie paracetamolem to najczęstsza przyczyna ostrej niewydolności wątroby. Powodem jest zbyt częste sięganie po lek i stosowanie zbyt dużych dawek. To preparat, który ma łagodzić bóle różnego pochodzenia, a także pomagać przy wysokiej gorączce. Inne przyczyny zatrucia tym lekiem to próby samobójcze (łączenie leku z alkoholem) oraz jego przypadkowe spożycie, najczęściej przez dzieci. 

Zatrucie paracetamolem – czynniki ryzyka

W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do zatrucia paracetamolem? Kto jest narażony? To przede wszystkim osoby cierpiące z powodu chronicznego bólu np. kręgosłupa, głowy, który nie ustaje mimo podania standardowej dawki leku, osoby z zaburzeniami psychicznymi (którym towarzyszą myśli samobójcze), a także choroby wątroby zwiększające podatność narządu na działanie leku (np. wirusowe zapalenie wątroby, ale również nadużywanie alkoholu). Czynnikiem zwiększającym ryzyko niewłaściwego użycia leku jest przechowywanie go w miejscu łatwo dostępnym dla dzieci. 

Zatrucie paracetamolem – objawy

Jak objawia się zatrucie paracetamolem? Symptomy zależą od wielkości przyjętej dawki. Rozróżnia się cztery kolejne stadia ostrego zatrucia lekiem. Co istotne, pierwsze objawy nie pojawiają się bezpośrednio po przyjęciu leku, ale w ciągu 24 godzin. Są one niespecyficzne i mogą obejmować nudności, wymioty, osłabienie, nadmierną potliwość, bladość. W drugiej dobie można zauważyć objawy uszkodzenia wątroby, czyli zwiększoną tkliwość w okolicy narządu.

W 3-4 dobie rozwija się pełnoobjawowa niewydolność wątroby. To moment krytyczny – pojawia się żółtaczka, dochodzi do zaburzeń świadomości oraz problemów z krzepliwością krwi. Często rozwija się również niewydolność nerek, która na szczęście jest stanem przejściowym (dotyczy około 25% pacjentów). Jeśli pacjent przeżyje zatrucie paracetamolem, w czwartym stadium dochodzi do regeneracji wątroby (5-6 doba). 

Zatrucie paracetamolem – leczenie

W przypadku podejrzenia zatrucia paracetamolem należy wywołać u chorego wymioty (nigdy nie należy prowokować wymiotów u osób nieprzytomnych!). Pacjent po przedawkowaniu leku zawsze powinien trafić do szpitala, aby specjaliści dokonali oceny stanu zdrowia i przeprowadzenia dalszego leczenia. Zatrucie paracetamolem często wymaga wykonania płukania żołądka. Kluczowe znaczenie ma czas, w którym podejmowane są pierwsze kroki w celu zminimalizowania skutków przedawkowania. Jeśli nie miną jeszcze 4 godziny, można podać węgiel aktywowany, który ma zdolność do wiązania paracetamolu.

Jeśli badania przeprowadzone w szpitalu potwierdzą toksyczne stężenie paracetamolu we krwi, konieczne może być podanie odtrutki (acetylocysteiny). Aby działanie to było skuteczne, preparat należy zaaplikować w ciągu 4-8 godzin od przyjęcia paracetamolu. 

Zatrucie paracetamolem – czy leczenie domowe jest możliwe?

Czy zatrucie paracetamolem można leczyć w domu? Jeśli osoba, która przedawkowała, jest w dobrym stanie, a pierwsze działania zostały szybko podjęte, należy skonsultować się z lekarzem, by ustalić dalsze postępowanie. Warto skorzystać z możliwości, jakie daje konsultacja lekarska online. Specjalista wskaże, jakie kroki należy podjąć. Jeśli jednak stan chorego pogarsza się, należy natychmiast wezwać pogotowie. Trzeba pamiętać, że konsekwencją zatrucia lekami może być poważne uszkodzenie wątroby, a nawet niewydolność narządu. W takiej sytuacji jedynym rozwiązaniem jest przeszczep.

Osoby, które przyjęły zbyt dużą dawkę paracetamolu, jednak szybko zareagowały i u których nie doszło do poważnych skutków ubocznych, powinny poświęcić kilka dni na rekonwalescencję i wykonanie badań kontrolnych. W tym celu warto postarać się o zwolnienie lekarskie online, a czas wolny od pracy zawodowej przeznaczyć na powrót do formy. Jeśli specjalista zadecyduje o leczeniu, może wystawić e-receptę online, którą zrealizujesz w każdej aptece.

Paracetamol jest lekiem często zażywanym w łagodzeniu dolegliwości bólowych. Przyjmowanie go zgodnie z zaleceniami wyklucza ryzyko przedawkowania.