Ropne zapalenie zatok – przyczyny, objawy i leczenie infekcji bakteryjnej

Zapalenie zatok jest infekcją, która może rozwinąć się u każdego, niezależnie od wieku. Najczęstszą przyczyną zapalenia zatok przynosowych jest infekcja wirusowa. Ropne zapalenie zatok wywołane jest przez bakterie, może także do niego dojść na skutek nadkażenia w przebiegu pierwotnej infekcji wirusowej. Ostre zapalenie trwa zwykle do dwóch tygodni – definicja mówi, że nie dłużej niż 12 tygodni. W przypadku przewlekłego zapalenia objawy utrzymują się ponad 12 miesięcy. Jeśli stan zdrowia nie ulega poprawie, należy skonsultować się z lekarzem – najlepiej z laryngologiem.

Ropne zapalenie zatok – przyczyny

Ropne zapalenie zatok jest stanem zapalnym zatok i śluzówki nosa spowodowanym infekcją bakteryjną. Najczęściej chorobę wywołują bakterie z gatunku Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella cattarhalis. Inną przyczyną ropnego zapalenia zatok przynosowych może być wtórne nadkażenie w przebiegu infekcji wirusowej.

Ropne zapalenie zatok zazwyczaj poprzedza infekcja wirusowa, w wyniku której dochodzi do obrzęku błony śluzowej nosa oraz zablokowania ujść zatok do jamy nosowej. Brak swobodnego przepływu powietrza i utrudnione odpływanie wydzieliny sprzyjają rozwojowi nadkażenia bakteryjnego. Sygnałem ostrzegawczym powinny być przedłużające się dolegliwości, pojawienie się wyższej gorączki, a także zmiana wydzieliny (koloru, konsystencji, zapachu). Nasilające się objawy trwające ponad tydzień mogą sugerować rozwój zapalenia bakteryjnego i konieczność wdrożenia antybiotykoterapii.

Ropne zapalenie zatok – objawy infekcji bakteryjnej

Do objawów ropnego zapalenia zatok wywołanego przez bakterie zaliczyć trzeba przede wszystkim niedrożność nosa (uciążliwe uczucie zatkania) oraz pojawienie się charakterystycznej wydzieliny wyciekającej lub spływającej po tylnej ścianie gardła. Wydzielina przy infekcji wirusowej jest rozrzedzona i raczej przezroczysta, natomiast w przypadku zakażenia bakteryjnego staje się gęsta, przybiera kolor żółty lub lekko zielony. Katar bakteryjny ma bardzo nieprzyjemny – niejednokrotnie cuchnący – zapach. Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła powoduje podrażnienia i kaszel.

Chory skarży się na ból głowy, który nasila się zwłaszcza podczas schylania lub wysiłku fizycznego. Charakterystyczna dla zapalenia zatok jest tkliwość uciskowa w okolicy zaatakowanych zatok. Infekcji bakteryjnej może towarzyszyć wysoka gorączka, złe samopoczucie, uczucie rozbicia, zmęczenia. To moment, kiedy należy skontaktować się z lekarzem – może to być również telekonsultacja, podczas której specjalista wypisze L4 online. W trakcie rozmowy może również zostać wypisana e-recepta, dzięki której będzie można wykupić niezbędne leki.

Jak lekarz laryngolog stawia diagnozę?

Niekiedy wystarczy wywiad z pacjentem, by postawić prawidłową diagnozę i wdrożyć skuteczne leczenie. Zdarza się jednak, że przeprowadzenie badania jest konieczne. Jak wygląda diagnostyka chorób zatok? To przede wszystkim badanie fizykalne polegające na kontroli wizualnej stanu zatok – lekarz ogląda przy użyciu wziernika oraz endoskopu wnętrze jam nosowych i zatok. Jeśli taki sposób jest niewystarczający lub nie pozwala na postawienie jednoznacznej diagnozy, wykonuje się badania obrazowe – RTG zatok, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Niekiedy przeprowadzana jest punkcja zatok. Nieskuteczne leczenie farmakologiczne może oznaczać konieczność przeprowadzenia operacji zatok.

Ropne zapalenie zatok – leczenie choroby

Ropne zapalenie zatok leczy się przy pomocy antybiotyków. Podanie leku rozważa się, jeśli objawy utrzymują się powyżej 10 dni lub nasilają się po 5 dniu trwania choroby. Chory stosujący antybiotykoterapię powinien pozostać w domu aż do poprawy stanu zdrowia – w takiej sytuacji niezbędne jest zwolnienie lekarskie online lub wystawione w przychodni podczas osobistej wizyty. Antybiotyki mogą mieć postać leku ogólnoustrojowego lub działającego miejscowo.

Do często przepisywanych antybiotyków należą np.:

• Augmentin;
• Bioracef;
• Zinnat;
• Duomox;
• Amoksiklav.

Poza przyjmowaniem antybiotyków chorzy powinni zastosować leczenie wspomagające. Warto sięgnąć po dostępne w aptekach zestawy do płukania zatok. Zabieg irygacji przeprowadza się w celu usunięcia zalegającej wydzieliny. Dodatkowo zalecane są spraye i krople do nosa zawierające hipertoniczną sól, sól morską lub fizjologiczną. Pomocne będą również leki donosowe obkurczające śluzówkę, przywracające drożność i usprawniające oddychanie oraz glikokortykosteroidy o działaniu przeciwzapalnym. Przy nasilonych dolegliwościach należy sięgnąć po leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Doskonałym sposobem na udrożnienie zatok są inhalacje, np. z dodatkiem olejków eterycznych (eukaliptusowy, miętowy). Chorzy powinni pamiętać o nawilżaniu powietrza – można zastosować nawilżacz lub rozwieszać mokre ręczniki na grzejnikach.

Ropne zapalenie zatok – powikłania

Zatoki to przestrzenie wypełnione powietrzem umiejscowione w kościach twarzoczaszki. Pełnią one ważną funkcję – ogrzewają i oczyszczają powietrze wdychane przez nos. Dzięki ich działaniu do gardła i płuc przedostaje się już ciepłe i pozbawione drobnoustrojów. Niestety, upośledzenie drożności i stan zapalny śluzówki uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie zatok, co może prowadzić do wystąpienia poważnych powikłań. Żadnej infekcji, w tym ropnego zapalenia zatok, nie należy bagatelizować. Do najczęstszych komplikacji zaliczają się m.in.:

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• wytrzeszcz oka;
• zaburzenia widzenia;
• obrzęk i zapalenie tkanek oczodołu;
• zapalenie kości ścian zatoki.

Warto wiedzieć, że zapalenie zatok może być skutkiem nieleczenia próchnicy czy nieprawidłowego leczenia kanałowego – troska o zdrowe zęby to także troska o prawidłowo funkcjonujące zatoki. Przyczyną kłopotów z zatokami mogą być także wady anatomiczne, np. skrzywienie przegrody nosowej. Podstawą skutecznego leczenia jest określenie właściwego źródła problemów.

Ropne zapalenie zatok najczęściej rozwija się po kilku lub kilkunastu dniach od zakażenia wirusowego. Chory z łatwością zauważa pogorszenie kondycji i zmianę charakteru wydzieliny. Bakteryjna infekcja wymaga wdrożenia antybiotykoterapii, dlatego należy jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza. Infekcja, która trwa dłużej niż trzy miesiące, wymaga dodatkowej diagnostyki, ponieważ może już świadczyć o przewlekłym zapaleniu zatok.