Kac – objawy, przyczyny, sposoby leczenia

Stan upojenia alkoholowego bywa bardzo przyjemny. Niestety, wchłanianie alkoholu następuje dużo szybciej, niż jego metabolizm. Do tego podczas rozkładu etanolu w wątrobie powstają toksyczne metabolity, m.in. aldehyd octowy. Niejednokrotnie ciało musi dość gwałtownie bronić się przed zatruciem. Cały wysiłek skierowany jest na proces odtruwania. W efekcie dochodzi do odwodnienia organizmu, utraty magnezu, potasu i witamin. Nie ma jednego schematu, według którego odczuwany jest kac – objawy podstawowe to ból głowy, nudności, wymioty, zmęczenie, pragnienie, suchość w ustach i ogólne obniżenie sprawności psychomotorycznej. Kiedy dolegliwości się nasilają lub występują symptomy towarzyszące, należy udać się do lekarza. Istnieje wiele sposobów na złagodzenie syndromu dnia poprzedniego/następnego.

Czym jest kac? Objawy nadmiernego spożycia alkoholu

Mianem kaca określa się różne dolegliwości zdrowotne, które zwykle objawiają się po wypiciu zbyt dużej ilości alkoholu. Podatność na syndrom dnia następnego/poprzedniego oraz symptomy i ich nasilenie po suto zakrapianej imprezie zależą od wielu różnych czynników. Począwszy od stężenia alkoholu etylowego w wypitych trunkach, przez sposób picia i spożywane posiłki, a skończywszy na indywidualnych predyspozycjach do rozkładu alkoholu w wątrobie. Kwestie osobnicze, które wpływają na tempo metabolizmu alkoholu etylowego, to m.in.:

• wiek;
• płeć;
• wzrost;
• masa ciała;
• stosunek wzrostu do wagi;
• ogólny stan zdrowia.

Pierwsze objawy kaca pojawiają się w momencie, gdy stężenie alkoholu we krwi gwałtownie się obniża lub jest już bliskie zeru. Czas trwania dolegliwości po nadużyciu alkoholu również jest zróżnicowany. Niektórzy dochodzą do siebie po paru godzinach. Czasami bolesny syndrom dnia poprzedniego trwa nawet powyżej 24 godzin. 1 doba to powszechnie przyjęta górna granica utrzymywania się symptomów – jeżeli utrzymują się dłużej, warto skonsultować się ze specjalistą. Po czym rozpoznać kaca? Objawy wymieniane najczęściej w tematycznych publikacjach wskazują na:

• ból głowy i mięśni;
• zaburzenia pracy żołądka i jelit:
• mdłości;
• torsje;
• biegunka;
• problemy z apetytem – silne łaknienie lub brak ochoty na zaspokojenie głodu;
• suchości w jamie ustnej;
• silne pragnienie, gaszone piciem dużych ilości wody;
• fotofobię i fonofobię – nadwrażliwość na światło i dźwięk;
• pogorszenie nastroju.

Najgroźniejsze objawy kaca, które wymagają konsultacji z lekarzem

Niepokojącym sygnałem będzie duża intensywność podstawowych dolegliwości. Gwałtowna obrana przed zatruciem alkoholowym może doprowadzić do zbyt niskiego poziomu wody w organizmie. Poważne zaburzenia psychiczne i fizyczne to kolejne istotne zagrożenia, z jakimi związany jest kac.

Objawy ze strony układu nerwowego i układu krążenia to m.in.:

• drgawki, głównie drżenie rąk;
• problemy z pamięcią i koncentracją
• zaburzenia świadomości;
• utrata przytomności;
• tachykardia – przyspieszona akcja serca;
• zimne poty, nadmierna potliwość

Przy ciężkich dolegliwościach niezbędne może być dość inwazyjne leczenie, które powinno zapobiec zatruciu. W przypadkach, które nie wymagają detoksu i hospitalizacji, warto profilaktycznie złożyć wniosek o zwolnienie lekarskie online i udać się na kontrolę. Wprawdzie nadużycie alkoholu jako powód L4 wyklucza wypłatę świadczeń chorobowych przez 5 pierwszych dni niedyspozycji, ale lepsza strata finansowa niż ryzyko poważnego uszczerbku na zdrowiu. Swoim własnym lub współpracowników.

Niecodzienne symptomy. Kac, objawy nietypowe

Naukowcy i lekarze wciąż prowadzą badania nad tym, jak alkoholowe zatrucie organizmu wpływa na zaburzenia biologicznego rytmu oraz psychikę. Niektóre analizy prowadzą do interesujących wniosków. Z prac zespołu Uniwersytetu Exeter można się dowiedzieć, że kac potęguje zachowania introwertyczne. Wprawdzie parę drinków „na rozluźnienie” pomaga pokonać nieśmiałość, ale na następny dzień osoby wycofane stają się jeszcze bardziej zdenerwowane przy wszelkich interakcjach społeczno-towarzyskich.

Badacze Uniwersytetu Buffalo twierdzą, że jednym z objawów kaca może być też radykalna zmiana diety. Osoby cierpiące na syndrom dnia następnego chętniej sięgają po niezdrowe posiłki – zwłaszcza tłuste potrawy typu pizza oraz słone przekąski. I to pomimo faktu, że takie jedzenie najczęściej przedłuża kaca! Objaw w formie modyfikacji preferencji żywieniowych najprawdopodobniej wynika z wahań poziomu glukozy.

Jak powstaje kac? Substancje toksyczne, działanie wypitego alkoholu

Mechanizm powstawania kaca nie został jak dotąd ostatecznie potwierdzony – najczęściej podawane wyjaśnienia wskazują na metabolity alkoholu etylowego, stężenie metanolu oraz innych, toksycznych składników. Aktualnie lekarze częściej skłaniają się ku pierwszej wersji. Po wchłonięciu etanolu do krwi trafia on do wątroby. Alkohol etylowy rozkłada się na aldehyd octowy – to dla organizmu trucizna, nawet 10 razy silniejsza od etanolu. Jeżeli metabolizm przebiega prawidłowo, dość szybko jest on zamieniany przez wątrobę w znacznie mniej szkodliwy kwas octowy. W momencie, gdy organ nie radzi sobie z kolejnymi przekształceniami (np. z powodu spożycia dużej ilości napojów alkoholowych), organizm uruchamia mechanizmy obrony przed zatruciem.

Niektórzy lekarze wiążą objawy kaca z dawką silnie toksycznego metanolu, estrów, glikoli, ketonów, kwasów i innych składników, jakie można znaleźć w trunkach. Na ogół im szlachetniejszy napój wyskokowy, tym bogatszy skład – a także wyższe prawdopodobieństwo kaca. Objawy syndromu dnia następnego wynikają także z oddziaływania samego alkoholu etylowego na organizm. W zależności od dawki, zawartości etanolu w wypitych płynach i innych czynników, same trunki powodują:

• zahamowanie wydzielania wazopresyny, hormonu odpowiadającego m.in. za równowagę elektrolitową;
• nasilone oddawanie moczu, a w konsekwencji odwodnienie i utratę elektrolitów;
• zaburzenia snu;
• hipoglikemię – zbyt niski poziom glukozy we krwi;
• podrażnienie żołądka i jelit;
• nadprodukcję kwasu żołądkowego, enzymów jelitowych i trzustkowych.

Spowolniony metabolizm alkoholu w wątrobie kończy się kacem. Objawy i czynniki ryzyka

Niektórzy są bardziej narażeni na syndrom dnia poprzedniego od pozostałych. O indywidualnych predyspozycjach decydują m.in. czynniki genetyczne. Nie da się w żaden sposób przyspieszyć pracy enzymów trawiennych, które rozkładają alkohol. Są pewne symptomy, które świadczą o wolniejszym metabolizmie etanolu i większej skłonności, by pojawiał się kac – objawy to zaczerwienienie, pocenie się i uczucie gorąca na twarzy już po wypiciu stosunkowo niewielkiej ilości alkoholu.

Kolejnym czynnikiem, który wpływa na pracę wątroby, jest otyłość. Komórki tłuszczowe wchłaniają i przetrzymują alkohol, przez co proces wydalania toksycznych substancji trwa dłużej. Prawdopodobieństwo wystąpienia objawów kaca zwiększają również:

• zmęczenie;
• picie na pusty żołądek;
• palenie papierosów – nikotyna prowadzi do stłuszczenia wątroby i upośledzenia jej pracy;
• niedobór witamin z grupy B, potasu, magnezu, witaminy C, wody;
• mieszanie różnych alkoholi;
• zaawansowany wiek;
• choroby przewlekłe;
• przyjmowanie leków moczopędnych.

Jak uniknąć kaca i alkoholowego syndromu dnia następnego?

Można spowolnić tempo wchłaniania alkoholu do krwiobiegu – pełny żołądek to mniejsze ryzyko kaca, choć w razie wypicie zbyt dużej ilości drinków objawy mogą być silniejsze. W ramach przygotowań do picia warto zjeść coś tłustego na godzinę przed spożyciem. Tłuszcz stanie się warstwą ochronną dla żołądka i dwunastnicy. Do stołu należy zasiadać wyspanym i wypoczętym. W trakcie imprezy warto robić ok. 20 min przerwy pomiędzy kolejnymi dawkami alkoholu. W perspektywie poranka nie opłaca się długie przetrzymywanie płynów w ustach, nawet jeśli poprawia to walory smakowe.

Po każdym kieliszku warto sięgnąć po niegazowaną wodę lub soki owocowe. Napoje gazowane zawierają dwutlenek węgla, który przyspiesza wchłanianie alkoholu.

Przed położeniem się do łóżka należy wypić 2 szklanki wody i przewietrzyć pokój. Jeśli nie ma przeciwwskazań, można też profilaktycznie zażyć przed snem aspirynę, witaminę C i środek przeciwbólowy – byle nie paracetamol, który w połączeniu z alkoholem powoduje uszkodzenie nerek i wątroby. Zapytaj lekarza o możliwość przyjmowania leków, na które potrzebna jest e-recepta okazywana farmaceutom w aptece.

Domowe sposoby na kaca. Skuteczne metody na syndrom dnia poprzedniego

Pomimo zachowania środków ostrożności pojawił się dokuczliwy kac? Objawy nadużycia alkoholu da się łagodzić na wiele sposobów. Na syndrom dnia poprzedniego dobrze zrobi chłodny prysznic i spacer na świeżym powietrzu. Trzeba uzupełnić poziom wody, minerałów i mikroelementów. Najlepiej pić wody wysokozmineralizowane. W ostateczności można sięgnąć po tzw. klina, czyli niewielką dawkę rozcieńczonego alkoholu etylowego. Ilość powinna być na tyle mała, by nie dopuścić do powstania aldehydu octowego.

Przy leczeniu kaca środkami przeciwbólowymi należy zachować szczególną ostrożność. Farmaceutyki mogą podrażniać błonę śluzową żołądka, co spotęguje mdłości i wymioty. Powrót do równowagi zależy również od unormowania poziomu glukozy. Można po nią sięgnąć w różnych postaciach, choć nie wszystkie będą dostępne w domu:

• tabletki powlekane i musujące;
• izotoniki, napoje energetyczne;
• kroplówki;
• woda, herbata z miodem;
• ciemne pieczywo;
• makarony.

To warto zjeść, kiedy dokucza ci kac – objawy ustąpią szybciej!

Skutecznym sposobem na kaca jest też przełamanie braku apetytu i zjedzenie pełnowartościowego posiłku. Przed wyjściem na imprezę warto przygotować sobie kapuśniak, zupę ogórkową albo żurek – takie posiłki dostarczą potrzebnej witaminy C. Dużo kwasu askorbinowego zawierają także cytrusy, jagody, pietruszka czy papryka.

Przy intensywnych objawach warto sięgnąć po kefir lub maślankę, które są naturalnymi probiotykami. Kaca złagodzą też jajecznica, rosół lub bulion. Aby szybko dostarczyć potrzebnego potasu, należy sięgnąć po:

• banany, sok bananowy;
• kiwi;
• jabłko;
• sok pomidorowy;
• marchew;
• ziemniaki.

Co zalecają lekarze pacjentom na kacu? Objawy utrudniają m.in. prowadzenie samochodu

Najlepszym sposobem na kaca jest odpoczynek. Problemy z zachowaniem uwagi, rozdrażnieniem i złym samopoczuciem trzeba po prostu przeczekać. Wytrzeźwienie i brak alkoholu we krwi czy wydychanym powietrzu nie przesądzają jeszcze o tym, że organizm wrócił do pełnej dyspozycji. Lepiej dmuchać na zimne, wziąć urlop na żądanie (nazywany też kacowym) i dać sobie więcej czasu na regenerację. Nie masz już wolnych dni do dyspozycji? Zgłoś się po L4 online i nie ryzykuj bezsensownie!

Lekarze zalecają dłuższy odpoczynek kierowcom, operatorom maszyn, budowlańcom – wszystkim, u których błąd spowoduje realne zagrożenie dla zdrowia i życia. Nie należy lekceważyć osłabienia zdolności psycho-motorycznych na kacu. Objawy syndromu dnia następnego utrzymują się nawet, gdy alkomat pokazuje 0,0.