Kontaktowe zapalenie skóry

Potrzebujesz porady lekarskiej lub recepty na konkretny lek? Wypełnij formularz, skorzystaj z teleporady i otrzymaj e-receptę w zaledwie 5 minut!

Kontaktowe zapalenie skóry to miejscowa reakcja skórna powstała na skutek bezpośredniego kontaktu z substancją wywołującą podrażnienie lub innym czynnikiem chemicznym. Źródłem choroby może być alergia lub nadwrażliwość pacjenta na konkretne substraty drażniące. Ponieważ kontaktowe zapalenie skóry wywołują szkodliwe patogeny – nie jest to choroba, którą można zakazić się od drugiej osoby. Leczenie wyprysku kontaktowego polega przede wszystkim na niedoprowadzaniu do kontaktu powierzchni skóry i błon śluzowych z czynnikami zewnętrznymi, powodującymi tego rodzaju zmiany. Czy można mieć uczulenie na proszek do prania? Czy leczenie kontaktowego zapalenia skóry jest skomplikowane? Jak można uniknąć uciążliwych reakcji skórnych?

Spis treści

Kontaktowe zapalenie skóry – jaka skóra jest najbardziej narażona?
Jakie są rodzaje kontaktowego zapalenia skóry?
Jakie dolegliwości wiążą się z kontaktowym zapaleniem skóry?
Diagnostyka kontaktowego zapalenia skóry – właściwe rozpoznanie
Metody leczenia kontaktowego zapalenia skóry. Co się sprawdzi?
Jak zmniejszyć ryzyko pojawienia się kontaktowego zapalenia skóry?

Kontaktowe zapalenie skóry – jaka skóra jest najbardziej narażona?

Do powstania kontaktowego zapalenia skóry dochodzi w przypadku, kiedy skóra cechuje się nadwrażliwością na konkretną substancję chemiczną, w związku z czym nawet niewielka dawka odczynnika może przyczynić się do powstania na niej dokuczliwych zmian. Jest to spowodowane nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego człowieka, traktującego jednorazowo lub wielokrotnie poznaną substancję jako obcą cząsteczkę, którą należy zwalczyć. Takie działanie wywołuje w organizmie alergiczną reakcję, która może pojawić się dzień lub 2 po styczności skóry z drażniącą substancją. Drugi przypadek kontaktowego zapalenia skóry to jej uszkodzenie powierzchowne i wewnętrzne, doprowadzające do wystąpienia stanu zapalnego, który jest skutkiem jednorazowego lub wielokrotnego obcowania skóry ze stężoną substancją drażniącą. W takim przypadku uciążliwe dolegliwości mogą wystąpić późno – kilka tygodni, a nawet kilka miesięcy po zaistnieniu kontaktu, np. ze szkodliwymi mydłami lub detergentami, kwasami, środkami owadobójczymi, itp.

Jakie są rodzaje kontaktowego zapalenia skóry?

Kontaktowe zapalenie skóry to choroba, która występuje w 3 charakterystycznych odmianach. Pierwszą jest ostre kontaktowe zapalenie skóry, powstałe na skutek podrażnienia. Podczas przebiegu tego rodzaju schorzenia pojawiają się chorobowe zmiany skórne, do których zaliczyć można: obrzęk, rumień i pęcherzyki wypełnione surowiczą treścią. W szczególnych przypadkach choroba wykazuje objawy odpowiadające oparzeniom chemicznym II stopnia. Drugim rodzajem kontaktowego zapalenia skóry jest rodzaj przewlekły, który pojawia się jako reakcja na regularny kontakt skóry pacjenta z czynnikami uczulającymi o słabym nasileniu. Ten rodzaj choroby charakteryzuje się pękaniem, złuszczaniem i rogowaceniem skóry, występowaniem rumienia oraz suchością i szorstkością naskórka. Najpoważniejszym typem wyprysku kontaktowego jest oparzenie chemiczne III stopnia, rozumiane jako kontakt skóry z groźnymi substancjami żrącymi, wpływającymi na pojawienie się miejscowych zmian martwiczych i owrzodzeń, które nawet po wygojeniu, zamieniają się w szpecące ciało blizny.

Jakie dolegliwości wiążą się z kontaktowym zapaleniem skóry?

Kontaktowe zapalenie skóry można rozpoznać po charakterystycznych dla tej reakcji objawach skórnych. W przypadku kontaktu z substancjami drażniącymi lub alergenami, pierwszym poważnym objawem jest uporczywe swędzenie, wysuszenie i popękanie wierzchniej warstwy skóry. Stan zapalny zwykle nasila się na grzbietowej części rąk. Ponadto skóra staje się zaczerwieniona i powstają na niej nieestetyczne zmiany w postaci pęcherzy, wyprysków, a nawet owrzodzeń, które są wrażliwe na dotyk. Zazwyczaj zmiany skórne, będące wynikiem pojawienia się kontaktowego zapalenia skórnego, występują wyłącznie w miejscu, które miało styczność z uczulającą substancją. Jednak zdarza się, że wyprysk kontaktowy rozprzestrzenia się w związku z dużą nadwrażliwością skórną. Najczęściej wykwity można zauważyć na dłoniach, ramionach, twarzy i w okolicach intymnych.

Diagnostyka kontaktowego zapalenia skóry – właściwe rozpoznanie

Podstawowy proces diagnostyczny kontaktowego zapalenia skóry opiera się na przeprowadzeniu wywiadu medycznego z pacjentem. Badanie podmiotowe powinno dążyć do ustalenia podłoża występowania wyprysku kontaktowego oraz czynnika, który wpływa na pojawienie się zmian skórnych. Należy również potwierdzić występujące objawy i wykazać, że są one związane z daną substancją. Przykładem mogą być wykwity, pojawiające się po zastosowaniu kremu do twarzy. Jeśli po jego odstawieniu reakcja skórna ustępuje, wówczas można przypuszczać, że skóra pacjenta jest nadwrażliwa na składniki tego produktu. W przypadku kiedy wywiad lekarski nie pozwala ustalić przyczyny, która wywołuje reakcję skórną, wskazane jest przeprowadzenie testów płatkowych, których celem jest określenie alergenów, na które pacjent jest uczulony i które wywołują kontaktowe zapalenie skóry. Jeśli wyniki badania są niejednoznaczne, można dodatkowo wykonać badanie krwi na oznaczenie poziomu przeciwciał.

Metody leczenia kontaktowego zapalenia skóry. Co się sprawdzi?

Ponieważ nieleczone lub zaniedbane chorobowe zmiany skórne mogą przekształcić się w uciążliwe zakażenia bakteryjne i grzybicze, warto zadbać o odpowiednią kurację, dzięki której pacjent pozbędzie się uporczywych objawów. Właściwe leczenie kontaktowego zapalenia skóry rozpoczyna się od usunięcia czynnika, który powoduje objawy chorobowe. Może to być biżuteria lub proszek do prania, po których użyciu na skórze pojawia się uporczywa wysypka. Wówczas można wprowadzić preparat do stosowania miejscowego, jednak jego postać jest zależna od rozwoju postaci klinicznej wyprysku. W leczeniu kontaktowego zapalenia skóry podaje się przede wszystkim preparaty o właściwościach przeciwzapalnych, ale w łagodnych przypadkach zmian skórnych wystarczy stosowanie delikatnych okładów na bazie wody i roztworu soli fizjologicznej, które skutecznie osłabiają dolegliwości związane ze świądem i wysuszeniem skóry. Warto również stosować wazelinę i kremy natłuszczające. W przypadkach bardzo dokuczliwego świądu specjalista może zalecić przyjmowanie leków przeciwhistaminowych, których celem jest zatrzymanie reakcji alergicznej oraz preparatów zwalczających swędzenie. Natomiast jeśli reakcja alergiczna pojawi się na większej powierzchni skórnej, wówczas można skorzystać z kortykosteroidów, które działają przeciwzapalnie i wpływają na zwężenie się naczyń. W niektórych przypadkach kontaktowego zapalenia skóry alergolog lub dermatolog może doradzić wykonanie odczulania, które ma doprowadzić do uodpornienia się pacjenta na substancje, prowadzące do powstania reakcji alergicznej.

Jak zmniejszyć ryzyko pojawienia się kontaktowego zapalenia skóry?

Kontaktowe zapalenie skóry to uporczywe schorzenie, które może uprzykrzyć życie i wpłynąć negatywnie na komfort pacjenta. Dlatego warto zadbać o odpowiednią profilaktykę, by uniknąć tych nieprzyjemnych dolegliwości w przyszłości. Najlepszą metodą na przeciwdziałanie reakcjom alergicznym, prowadzącym do pojawienia się wyprysku kontaktowego, jest nieużywanie rzeczy, zawierających substancje, na które skóra przejawia nadwrażliwość. W przypadku kontaktu z podejrzanymi substancjami, warto zakładać rękawice, a przy praniu ubrań korzystać ze sprawdzonych środków, które w przeszłości nie powodowały zmian skórnych. Lepiej nie korzystać z substancji żrących i drażniących jeśli nie jest to konieczne i używać produktów, które nie zawierają substancji zapachowych. Należy uważać na uszkodzony naskórek i stosować sprawdzone kosmetyki do pielęgnacji ciała.

Potrzebujesz porady lekarskiej lub recepty na konkretny lek? Wypełnij formularz, skorzystaj z teleporady i otrzymaj e-receptę w zaledwie 5 minut!