Medyczna marihuana lecznicza z apteki – właściwości, działanie, skutki uboczne

Wielu pacjentów niecierpliwie oczekuje na badania kliniczne, dzięki którym marihuana lecznicza znajdzie się na liście sprawdzonych, skutecznych terapii. Aktualnie susz konopi indyjskich ma status surowca farmaceutycznego – a także nielegalnego narkotyku. Dowiedz się więcej o marihuanie medycznej!

Marihuana medyczna zawiera ok. 500 substancji o zróżnicowanych właściwościach. To m.in. terpeny, flawonoidy, a największe znaczenie dla leczniczych właściwości suszu kwiatów mają kannabinoidy. Te związki oddziałują na układ endokannabinoidowy człowieka tak, jak neuroprzekaźniki wytwarzane przez ciało – w efekcie wpływają na przebieg procesów fizjologicznych. Naukowcy i lekarze nie poznali jeszcze wszystkich mechanizmów reakcji biochemicznych. Marihuana lecznicza nie ma jeszcze opracowanej charakterystyki produktu leczniczego – terapie z jej użyciem to wciąż formalnie eksperymenty. Produkty dostępne w aptekach muszą spełniać ścisłe normy zawartości substancji psychoaktywnych. Pacjent może je legalnie nabyć tylko po wystawieniu recepty przez lekarza.

Marihuana medyczna – właściwości. Główne kannabinoidy w konopiach leczniczych

Granicę pomiędzy legalną a nielegalną substancją wyznacza stężenie THC – powyżej 0,3% oznacza narkotyk lub lek o działaniu narkotycznym, na który pacjent musi mieć specjalną receptę. Tetrahydrokannabinol to podstawowa substancja psychotropowa medycznej marihuany. W największych ilościach występuje w konopiach indyjskich (cannabis indica) – to z tej odmiany rośliny pozyskuje się najsilniejsze preparaty. Olej RSO zawiera nawet 98% THC, ale nie został zarejestrowany jako lek, a w większości krajów jego wytwarzanie jest zabronione przez prawo. Na działanie THC może wpływać wiele innych substancji – zarówno te przyjmowane przez pacjenta w lekach, żywności czy alkoholu oraz pozostałych używkach, jak i pozostałe składniki suszu.

Rola CBD i THC oraz ich oddziaływanie na organizm

Drugim najistotniejszym dla działania marihuany leczniczej kannabinoidem jest CBD. Kannabidiol, którego największe stężenie charakteryzuje konopie siewne (lub włókniste, cannabis sativa) nie wywołuje tzw. haju – może łagodzić odurzenie spowodowane przez THC. Olejki CBD, które zawierają do 0,3% psychoaktywnego THC, są legalnie dostępne bez recepty. Konopne kannabinoidy łączą się z receptorami CB1 i CB2, które w największej liczbie występują w mózgu, obwodowym układzie nerwowym oraz układzie pokarmowym. Tym samym THC i CBD wpływają na takie funkcje organizmu, jak:

• odczuwanie bólu;
• poczucie głodu i sytości;
• odpowiedź układu odpornościowego;
• stan pobudzenia i uspokojenia.

Zastosowanie marihuany leczniczej. Na jakie choroby pomagają THC i CBD?

Terapeutyczne walory marihuany medycznej koncentrują się wokół działań przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Leki z konopi są w stanie również łagodzić drgawki, zmniejszać stany lękowe, zapobiegać nudnościom i wymiotom, a także wspomagać powrót organizmu do stanu homeostazy. Niektóre publikacje (tworzone głównie na podstawie obserwacji i testów na zwierzętach, a nie badań klinicznych) dają nadzieję na zmniejszanie i cofanie niektórych zmian nowotworowych. Na razie marihuanę leczniczą podaje się pacjentom z silnymi dolegliwościami bólowymi, wywołanymi przez radioterapię i/lub chemioterapię w leczeniu nowotworu.

Amerykańska FDA zatwierdziła kilka leków na bazie CBD do terapii pacjentów z różnymi odmianami padaczki lekoopornej. Z kolei w Polsce oficjalnie dopuszczono preparat z marihuany medycznej do łagodzenia objawów spastycznych u osób, które chorują na stwardnienie rozsiane. Wciąż trwa wiele badań nad możliwym wykorzystaniem konopi jako leku na wiele innych schorzeń. Do chorób najczęściej leczonych leczniczą marihuaną w praktyce klinicznej należą:

• SM i SLA (stwardnienie zanikowe boczne);
• bóle neuropatyczne, przewlekłe dolegliwości fantomowe;
• epilepsja;
• łuszczyca;
• niektóre stany lękowe i depresyjne;
• zaburzenia snu;
• jaskra;
• borelioza
• choroby degeneracyjne układu nerwowego (np. choroby Alzheimera, Parkinsona, pląsawica Huntingtona);
• zespół Tourette’a;
• jako forma wspomagania podstawowego leczenia:
• zapobieganie działaniom niepożądanym chemioterapii i radioterapii (leczenie bólu, mdłości, torsji, zaburzeń apetytu);
• anoreksja;
• jadłowstręt u chorych na AIDS lub zakażonych wirusem HIV;
• leczenie lub hamowanie niektórych nowotworów (glejak, rak piersi, rak jelita grubego, zmiany nowotworowe na skórze);
• niektóre choroby autoimmunologiczne;
• choroby zapalne jelit;
• schorzenia tarczycy.

Marihuana lecznicza nie dla każdego. Przeciwwskazania do przyjmowania kannabinoidów

Działanie leków na bazie marihuany medycznej zależy m.in. od dawki, częstotliwości zażywania, wieku i stanu zdrowia pacjenta, a także dokładnego składu – zwłaszcza ilości oraz proporcji CBD i THC. Duże znaczenie ma także forma przyjmowania kannabinoidów. Waporyzacja pozwala na najdokładniejszą kontrolę dawkowania, eliminuje też możliwość wydzielania substancji smolistych, jakie pojawiają się podczas palenia. Wśród produktów dostępnych bez recepty występują m.in. olejki do spożycia lub smarowania skóry, kremy i wiele innych postaci CBD, które jednak nie są lekami.

Są pacjenci, którzy ze względów zdrowotnych w ogóle nie powinni brać pod uwagę zastosowania medycznej marihuany na swoje dolegliwości, niezależnie od składników czy postaci preparatu. Do najważniejszych przeciwwskazań w przyjmowaniu kannabinoidów z konopi należą:

• młody wiek – dla większości specjalistów granicą jest 25 lat, ale niektórzy lekarze przepisują marihuanę leczniczą osobom nieco młodszym;
• alergia, nadwrażliwość na jakąkolwiek substancję chemiczną – zwłaszcza THC i CBD;
• aktualne lub przebyte choroby układu krążenia – arytmia serca, zawał mięśnia sercowego, dusznica, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia naczyń obwodowych;
• genetyczna podatność na schizofrenię i psychozy;
• choroby psychiczne i brak diagnozy w ich kierunku;
• ciąża i karmienie piersią.

Skutki uboczne stosowania marihuany medycznej. Efekty przedawkowania, ryzyko uzależnienia od leczniczej marihuany

Właściwości lecznicze i wpływ na niektórych pacjentów w innych przypadkach mogą zostać uznane za działanie niepożądane. Bardzo dobrym przykładem będzie tutaj pobudzenie apetytu – są przypadłości, w których chorzy nie mają najmniejszej ochoty na jedzenie, co szkodzi ich zdrowiu. U innych wywołanie uczucia głodu może doprowadzić do niekontrolowanego wzrostu masy ciała – szczególną ostrożność powinni zachować także cukrzycy. Lista możliwych skutków ubocznych stosowania medycznej marihuany obejmuje:

• stany euforyczne i depresyjne;
• problemy z koordynacją ruchową oraz psychomotoryką;
• zmęczenie;
• senność;
• zawroty głowy;
• omdlenia;
• kłopoty z koncentracją;
• zaburzenia apetytu;
• zaburzenia pamięci krótkotrwałej i zdolności przetwarzania informacji;
• halucynacje, omamy.

Substancje czynne w marihuanie leczniczej, które wykazują działanie pozytywne, w zbyt dużej ilości mogą powodować i nasilać skutki uboczne. Za najpoważniejszy możliwy skutek przedawkowania leków uchodzi śpiączka, która może trwać 2–3 dni. Jak dotąd nie odnotowano przypadków śmiertelnych podczas terapii – co nie znaczy, że śmierć jest absolutnie wykluczona. W częściach mózgu odpowiedzialnych za czynności życiowe nie ma struktur nadwrażliwych na działanie kannabinoidów, są za to receptory opioidowe. Szacuje się, że dawka śmiertelna w przypadku medycznej marihuany wynosi ok. 100–250 g jednorazowo, w zależności od składu, stanu zdrowia, płci i wielu innych czynników. Lekarze najczęściej zalecają rozpoczęcie leczenia od dawki 100–150 mg.

Gdzie kupić marihuanę leczniczą? Dostępność, cena leku na receptę w aptekach

Choć preparaty konopne uchodzą za leki bezpieczne, to z uwagi na THC mogą być legalnie sprzedawane jedynie w aptekach, na receptę zarejestrowaną w systemie NFZ. Prawo do wystawienia takiego zlecenia ma każdy lekarz, bez względu na specjalizację – z wyjątkiem weterynarzy. Wszelkie odmiany marihuany medycznej muszą być przechowywane w zamknięciu, w sposób, który wyklucza ekspozycję i minimalizuje ryzyko kradzieży, a także zapobiega utracie leczniczych właściwości marihuany.

Średni koszt suszu z konopi – o sprawdzonym składzie, z certyfikowanych upraw – to ok. 65 zł/g. Być może cena marihuany leczniczej spadnie, kiedy ruszy produkcja w Polsce. Od wiosny 2022 r. prawo do hodowania konopi indyjskich do celów medycznych (pod kuratelą ministerstwa rolnictwa) mają instytuty badawcze. Zapowiadano, że pozwoli to obniżyć koszt surowca farmaceutycznego do ok. 30 zł/g. Wobec inflacji, realnego kryzysu energetycznego i wielu innych wydarzeń osiągnięcie takiego pułapu wydaje się bardzo mało prawdopodobne.

Leczenie medyczną marihuaną należy prowadzić pod kontrolą lekarza-specjalisty

Kwiatostany, które pochodzą z nielegalnych źródeł, często są zanieczyszczone silnymi środkami ochrony roślin, a nawet twardymi narkotykami. Taka marihuana może wywoływać groźne krwotoki, jest też zdecydowanie bardziej uzależniająca. THC w lekach może powodować uzależnienie psychiczne, natomiast zanieczyszczone używki wywołują także uzależnienie fizyczne. Sięganie po susz na własną rękę wiąże się z ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia.

Kiedy lekarz przepisze marihuanę leczniczą, należy ją dawkować przez miareczkowanie – rozpocząć od dawki wyjściowej zaleconej przez specjalistę, a następnie zmieniać zażywaną ilość w zależności od efektów terapii i skutków ubocznych. Trzeba także natychmiast informować lekarza o wszelkich działaniach niepożądanych.