Zaburzenia odżywiania i ich nieodłączni towarzysze

Tego typu autodestrukcyjne modele odżywiania mają za zadanie pomóc osobie cierpiącej na zaburzenia odżywiania radzić sobie z codziennym życiem i wynikającymi z niego różnorodnymi emocjami. Spoglądając natomiast z innej strony zaburzenia odżywiania mogą się rozwinąć także poprzez nałóg jedzenia mający swoje źródło w głodzie emocjonalnym, nie zaś fizycznym. W takiej sytuacji zamiast reagować na głód fizyczny jako czynnik skłaniający do jedzenia, czynnikiem decydującym o ewentualnym przyjmowaniu pokarmu staje się głód obarczony ładunkiem emocjonalnym. Indywidualne, zróżnicowane emocje, takie jak lęk, znudzenie, złość, frustracja, irytacja stymulują do spożywania większej ilości pokarmu albo zupełnie przeciwnie – do rezygnacji z jedzenia. Właśnie dlatego podczas terapii zaburzeń odżywiania jednym z najważniejszych aspektów jest nauczenie się rozpoznawania i regulowania własnych emocji, dostrzeżenie, że emocje to nie fakty oraz rozwianie wszelkich zniekształceń poznawczych. Jako że zaburzenia odżywiania dotyczą sfery psychicznej, często w ich przebiegu mamy do czynienia także z innymi schorzeniami czy zaburzeniami, które dodatkowo obniżają jakość życia pacjenta i utrudniają mu powrót do zdrowia.

Jakie zaburzenia odżywiania i jedzenia wyróżniamy?

Do najczęściej wymienianych oraz powszechnie znanych nam zaburzeń odżywiania zaliczyć możemy przede wszystkim anoreksję i bulimię, jednak jest to tylko początek długiej listy zaburzeń związanych z żywieniem i odżywianiem się. Każde z zaburzeń łączy jednak to, że u osoby dotkniętej tym problemem występują nieprawidłowe zachowania żywieniowe, zaabsorbowanie jedzeniem oraz w większości przypadków towarzyszące, znaczne problemy z masą ciała, kształtem ciała, wymiarami poszczególnych partii ciała lub zniekształconym obrazem ciała i niezgodnym z rzeczywistością postrzeganiem siebie. Poza cechami wspólnymi niezdrowe zachowania żywieniowe u pacjentów mogą przejawiać się w różny sposób i z różnym natężeniem objawów. Pacjenci ze zdiagnozowanym zaburzeniem w sferze jedzenia mogą jeść zbyt mało lub zbyt dużo w stosunku do swojego dziennego zapotrzebowania energetycznego, czy też mogą głodzić się po to by po okresie głodowania zrekompensować odczuwanie głodu napadami objadania się. Ze względu na różnorodność zachowań dotyczących żywienia wyróżniamy wiele zaburzeń związanych z odżywianiem i jedzeniem, a kategoria ta klasyfikowana jest do grupy zaburzeń psychicznych, behawioralnych lub neurorozwojowych. Rodzaje zaburzeń odżywiania według klasyfikacji DSM-5, ICD-10, ICD-11 i mediów prezentują się następująco.

Zaburzenia odżywiania według DSM-5

W najnowszej klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego – DSM-5 do zaburzeń odżywiania zaliczane są:

• Anoreksja nervosa;
• Bulimia nervosa;
• BED: zaburzenie z napadami objadania się;
• ARFID: unikanie/ ograniczanie przyjmowania pokarmów;
• Zespół przeżuwania, pica;
• Zespół nocnego objadania się;
• Otyłość.

Zaburzenia odżywiania w klasyfikacji ICD 10

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 do zaburzeń odżywiania zalicza zaburzenia takie jak:

• Jadłowstręt psychiczny – anorexia nervosa (F50.0);
• Jadłowstręt psychiczny atypowy (F50.1);
• Żarłoczność psychiczna – bulimia nervosa (F50.2);
• Atypowa żarłoczność psychiczna (F50.3);
• Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi (F50.4);
• Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi (F50.5);
• Inne zaburzenia odżywiania się (F50.8);
• Zaburzenia odżywiania się, nieokreślone (F50.9).

Zaburzenia odżywiania w klasyfikacji ICD 11

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 – jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych sporządzona przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wyróżnia:

• Jadłowstręt psychiczny – anorexia nervosa (6B80);
• Bulimia – bulimia nervosa (6B81);
• Zaburzenie z napadami objadania się (6B82);
• Zaburzenia odżywiania polegające na unikaniu lub ograniczaniu przyjmowania pokarmów (6B83);
• Pica (6B84);
• Zaburzenie przeżuwania pokarmu (6B85);
• Inne określone zaburzenia karmienia lub odżywiania (6B8Y);
• Zaburzenia odżywiania się lub odżywiania, nieokreślone (6B8Z).

Zaburzenia odżywiania według mediów

Z kolei zaburzenia odżywiania z jakimi możemy się spotkać w mediach społecznościowych to np.:

• bigoreksja;
• diabulimia;
• ortoreksja;
• drunkoreksja;
• pregoreksja;
• syndrom zdesperowanych gospodyń domowych;
• neofobia żywieniowa;
• stupidorexia;
• anarchia żywieniowa;
• jedzenie pod wpływem stresu.

Czy to tylko zaburzenia odżywiania?

Zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja, bulimia, napadowe objadanie się czy ortoreksja mają podłoże psychiczne i polegają na kompulsywnych zachowaniach zlokalizowanych w obszarze żywienia. ED to nie tylko zaburzenia polegające na niezdrowych zachowaniach żywieniowych, to natomiast zaburzenia, które korelują z takimi cechami osobowości, jak perfekcjonizm, sztywność poznawcza, obsesyjność u chorych na jadłowstręt psychiczny oraz perfekcjonizm, neurotyzm, zachowania impulsywne i nastawione na poszukiwanie silnych wrażeń u chorych na bulimię. Z kolei w badaniach pacjentek z zaburzeniami odżywiania przy użyciu Inwentarza Temperamentu i Charakteru według Cloningera (TCI, Temperament and Character Inventform) zaobserwowano, że pacjentki te cechuje wysoki wymiar Skali Unikania Przykrości (Harm Avoidance). W myśl koncepcji autorów Inwentarza Unikanie Przykrości jest cechą temperamentu i jednocześnie koreluje z zmniejszonym przekaźnictwem serotoninergicznym. W przeprowadzonym badaniu podwyższone wyniki skali Unikania Przykrości utrzymywały się także u zdrowych osób z jadłowstrętem psychicznym w wywiadzie, a także u pacjentek z chroniczną postacią zaburzeń odżywiania. Ponadto według przeglądu literatury zaburzenia osobowości wśród pacjentek z jadłowstrętem psychicznym i bulimią psychiczną występują średnio dwukrotnie częściej niż w grupach kontrolnych (nieobarczonych zaburzeniami odżywiania). U pacjentów z restrykcyjną postacią jadłowstrętu psychicznego najczęściej opisywano osobowość z cechami lękowymi, a mianowicie unikającą, obsesyjno-kompulsyjną i zależną. Z kolei pacjenci z bulimią i bulimicznym typem jadłowstrętu zazwyczaj prezentowały zaburzenia osobowość typu borderline oraz typ histrioniczny zaburzeń osobowości, część chorych spełnia także kryteria więcej niż jednego typu zaburzeń. Warto pamiętać, że osoby cierpiące na te schorzenia mają niskie poczucie własnej wartości, skłonności do depresji, czy lęki, które przenoszą na kontrolę swojego sposobu żywienia, dlatego też w kontaktach z takimi osobami nie należy wytykać im „błędów” jakie w naszym mniemaniu popełniają, a wykazać się empatycznym podejściem do osoby chorej i wsparciem. ED powszechnie cechuje perfekcjonizm, brak wiary w własną wartość, ogromne, zazwyczaj dobrze skrywane cierpienie, często powtarzane stanowisko ,,nie zasługuję”, czy też współwystępuje wraz z zaburzeniami osobowości i innymi problemami o podłożu psychicznym takimi jak opisane poniżej. 

Osobowość anankastyczna

Osobowość anankastyczna, która jest zaburzeniem osobowości charakteryzującym się tendencją do niepewności, wątpliwości, perfekcjonizmu, sztywności, uporu i ostrożności, osoba dotknięta tym zaburzeniem skrupulatnie sprawdza i zajmuje się drobiazgami, w jego przebiegu mogą pojawiać się uporczywe, niepożądane myśli i popędy, które nie osiągają nasilenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Problemy pacjentów z osobowością anankastyczną najczęściej dotyczą nieustannego poczucia kontroli i winy, tłumionej złość i paranoicznej obawy przed oceną ze strony osób z otoczenia, taki zestaw emocji jest ogromnym wyzwaniem dla pacjenta, któremu z wymienionymi uczuciami bardzo trudno sobie poradzić, dlatego osoba anankastyczna rozładowywać napięcie może właśnie poprzez wykorzystanie jedzenia, jako regulatora tłumionych emocji.

Depresja

U chorych na jadłowstręt psychiczny lub bulimię często współwystępują zaburzenia psychiczne. Najczęściej należą do nich depresja, zaburzenia lękowe, nadużywanie substancji psychoaktywnych i zaburzenia osobowości. U niektórych pacjentów depresja lub objawy obsesyjno-kompulsyjne, ograniczone do tematów związanych z odżywianiem są ściśle powiązane z zaostrzeniem zaburzeń odżywiana (głodzeniem się, wychudzeniem i skrajnym wyniszczeniem organizmu) i ustępują wraz z normalizacją sposobu odżywiania i zwiększeniem masy ciała, dlatego ewentualne leczenie farmakologiczne tych zaburzeń powinno się rozpoczynać dopiero po unormowaniu masy ciała i zaprzestaniu przeczyszczania się przez pacjenta. Nawet 80% nastolatków w ostrej fazie anoreksji cierpi na depresję. Dotyczy ona także 15–60% osób, które chorowały na jadłowstręt psychiczny. Podobne wartości obserwuje się u chorych na bulimię. Około 10–20% chorych na jadłowstręt psychiczny i 25–35% chorych na bulimię podejmuje próby samobójcze. Z kolei samobójstwa są przyczyną 50% przypadków zgonów wśród chorych na jadłowstręt psychiczny. Zaburzenie depresyjne są częstym zaburzeniem psychicznym, które poprzez obniżenie nastroju poważnie pogarszają jakość życia pacjenta. Należy pamiętać, że depresja występująca zarówno samodzielnie jak i w przebiegu zaburzeń odżywiania nie jest chwilowym obniżeniem nastroju, ale poważnym zaburzeniem psychicznym. Przez co należy rozumieć, że mówienie do chorego, żeby się nie przejmował i aby wziął się w garść, nie pomoże mu, sama wola pacjenta nie wystarczy by uporać się z depresją. Chorobę tę należy leczyć kompleksowo z wykorzystaniem wszelkich dostępnych metod terapeutycznych takich jak psychoterapia, farmakoterapia, dieta i zmiana stylu życia. Zgodnie z danymi Institute for Health Metrics and Evaluation w Polsce w 2017 roku na depresję chorowało 1 mln osób. A już w 2018 roku 1,28 mln osób zrealizowało receptę na leki przeciwdepresyjne, zrefundowane przez NFZ. Liczba pacjentów realizujących recepty stale rosła w latach 2013–2018, odnotowano wzrost o 35%. Zauważalny jest wzrost liczby osób poniżej 18 roku życia, dla których zrealizowano recepty na refundowane leki przeciwdepresyjne (wzrost o 113% w 2018 roku w zestawieniu do 2013 roku). W 2019 roku recepty na leki przeciwdepresyjne (refundowane i nierefundowane) zrealizowało 3,8 mln osób. Jeśli cierpisz na zaburzenia depresyjne po konsultacji z lekarzem online, nasza platforma umożliwi szybkie wygenerowanie e-recepty na potrzebny Ci środek farmaceutyczny.

Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe (nerwicowe) występują u 20–60% chorych na anoreksję i 25–75% chorych na bulimię. W jadłowstręcie psychicznym pacjentom towarzyszy lęk przed przytyciem, lęk przed spożywaniem określonych pokarmów, lęk przed jedzeniem posiłków o nieznanej kaloryczności lub przed jedzeniem poza domem. Często współwystępują objawy obsesyjno-kompulsyjne związane z jedzeniem, które obejmują dokładne przestrzeganie pór posiłków, swoiste sposoby spożywania i przyrządzania posiłków, takie jak powolne jedzenie, krojenie pokarmu na małe kawałeczki, dokładne przeżuwanie, stosowanie tylko określonych metod obróbki kulinarnej, oddzielne spożywanie warzyw i mięsa itp. Opisane zachowania mogą wynikać z głodowania i ustąpić wraz z przywróceniem prawidłowego sposobu odżywiania i normatywnej masy ciała. U pacjentów często stwierdza się osobowość sprzyjającą myślom i czynnościom natrętnym (wspomniana powyżej osobowość anankastyczna niosąca ze sobą skrupulatność, perfekcjonizm, sztywność). Niektórzy naukowcy uważają, że jadłowstręt psychiczny może być wariantem zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych oraz że zaburzenia lękowe mogą stanowić istotny czynnik ryzyka zaburzeń odżywiania. U pacjentów zmagających się z zaburzeniami odżywiania częściej niż w ogólnej populacji występuje fobia społeczna, agorafobia, lęk paniczny, ataki paniki czy także uogólnione zaburzenia lękowe. Zaburzenia lękowe często swój początek mają już w dzieciństwie, są obecne przed pojawieniem się objawów jadłowstrętu psychicznego i mogą być wraz z innymi sygnałami wysyłanymi przez pacjenta traktowane jako czynnik ryzyka korelujący z zaistnieniem zaburzeń odżywiania typu ograniczającego, a także bulimicznego. Najpowszechniej spotykanym zaburzeniem lękowym u chorych na bulimię jest lęk społeczny który występuje u około 70% pacjentów. Leczenie zaburzeń lękowych powinno charakteryzować się, podobnie jak w przypadku depresji, holistycznym podejściem zespołu terapeutycznego ze szczególnym uwzględnieniem psychoterapii, wspomaganej właściwą farmakoterapią. Farmakoterapia zaburzeń lękowych nierzadko jest zbliżona do tej wykorzystywanej w przypadku depresji, wszelkie stosowane przez Ciebie lekarstwa w leczeniu zaburzeń lękowych możesz uzyskać na swoją elektroniczną receptę, natomiast w sytuacji kryzysowej e-zwolnienie lekarskie usprawiedliwi Twoją nieobecność w pracy i umożliwi powrót do zdrowia w bezpiecznym dla Ciebie środowisku.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw, zespół anankastyczny, nerwica anankastyczna, obsessive-compulsive disorder – OCD) to zaburzenie, którego cechą charakterystyczną jest występowanie nawracających, natrętnych myśli (są to obsesje) i/lub czynności (czyli kompulsje), którym trudno się oprzeć, ponieważ próba powstrzymania się od nich wiąże się u pacjenta z narastającym lękiem, niepokojem, napięciem oraz cierpieniem. Obsesje mają charakter nasilony, intensywny i praktycznie zawsze są doświadczane przez pacjenta jako „przykre”, „wstydliwe”, „absurdalne” i „niechciane”. Mimo to, że obsesje pojawiają się wbrew woli pacjenta i budzą u niego sprzeciw, to jednak uznawane są przez niego jako jego własne myśli. Z kolei kompulsje, podobnie jak obsesje, są przez pacjenta przeżywane jako bezsensowne i krępujące, a czasem nawet żenujące, ale zarazem nieuniknione, ponieważ trudno się im sprzeciwić i zaniechać ich wykonywania. W ciągu całego życia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne są rozpoznawane u 40% chorych na jadłowstręt psychiczny i bulimię. Ponadto jak wspomniano powyżej, uważa się, że jadłowstręt psychiczny może być wariantem zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego jest procesem długotrwałym i złożonym, wymagającym od pacjenta cierpliwość, ponieważ obsesje i kompulsje z reguły powolnie i stopniowo reagują na stosowane metody terapeutyczne. W leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych wykorzystuje się zarówno dostępne na receptę leki, jak i psychoterapię oraz techniki wspomagające. Osoby doświadczające łagodniejszych objawów można leczyć tylko za pomocą psychoterapii lub farmakoterapii. Natomiast w przypadku znacznego nasilenia objawów właściwe może być sprzężenie obydwu tych metod w celu uzyskania zadawalających efektów terapii. Podstawowymi lekami, które w przypadku zdiagnozowanych przez specjalistę zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych możesz uzyskać na swoją e-receptę są leki przeciwdepresyjne, a najczęściej selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI, z ang. selective serotonin reuptake inhibitor). Stosowana w tym przypadku farmakoterapia trwa od wielu miesięcy, nawet do wielu lat. Ponadto niekiedy próba odstawienia leków wiąże się z nawrotem lub nasileniem natręctw, dlatego nie należy ostawiać leków samodzielnie a wszelkie zmiany dawkowania lub zaniechania stosowania leków należy skonsultować z lekarzem online;

Osobowość z pogranicza

Osobowość z pogranicza (borderline personality disorder – BPD). Zaburzenie osobowości borderline, jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń osobowości i charakteryzuje się niestabilnością emocjonalną, impulsywnymi reakcjami, zaburzeniami obrazu samego siebie oraz relacji międzypersonalnych. Swoistymi dla BPD symptomami są między innymi autoagresja, samookaleczenia, skłonności samobójcze, chroniczne poczucie pustki, często niska samoocena i duża zmienność emocjonalna, która odbija się na tworzonych relacjach. Innymi objawami borderline jest intensywny lęk przed porzuceniem, problemy z tożsamością i stres dający niemalże quasi-psychotyczne objawy. Z podobnymi problemami zmagają się również osoby cierpiące na zaburzenia. Przykładowo występujące u borderline zachowania impulsywne mogą przejawiać się w atakach objadania. Ponadto prowokowanie wymiotów i nadużywanie środków przeczyszczających, są zachowaniami autodestrukcyjnymi, charakterystycznymi dla borderline. Zarówno przez wysoką skalę występowania, jak i wysoką śmiertelność z powodu samobójstw, zaburzenie borderline wraz z zaburzeniami współwystępującymi jest dużym wyzwaniem dla lekarzy, otoczenia pacjenta oraz samego chorego. Około 25% osób cierpiących na anoreksję wykazuje także objawy osobowości z pogranicza, w przypadku bulimii jest to 28%, co znacznie przewyższa dane dotyczące populacji ogólnej, w której to liczbę BPD określa się w skali od 5 do 10%. Jak podają dane zebrane przez naukowców w Massachusetts, 53,8% cierpiących na borderline, spełnia kryteria zaburzeń odżywiania. Z dostępnych danych wynika, że istotna okazuje się również płeć pacjenta. Większe skłonności do łączenia borderline z zaburzeniami odżywiania mają kobiety, podczas gdy mężczyźni cierpią raczej z powodu uzależnień, głównie od alkoholu. Najczęstszymi zaburzeniami współwystępującymi z borderline są: anoreksja, bulimia, zaburzenie napadowego objadania się/kompulsywne jedzenie, inne nietypowe zaburzenia objadania się (np. zespół nocnego objadania się, nadużywanie środków przeczyszczających i inne). Dodatkowo zdaniem wielu naukowców, zaburzenia osobowości zazwyczaj kształtują się przed wystąpieniem u pacjenta zaburzeń odżywiania. Dlatego też zrozumienie korelacji między tymi dwoma zaburzeniami jest kluczowe w celu postawienia właściwej diagnozy i leczenia. Do leczenia tego zaburzenia często wykorzystuje się terapię schematów. Czerpie ona dużo z nurtu terapii poznawczo-behawioralnej oraz charakteryzuje się podejściem integracyjnym. Pacjent podczas tak prowadzonej terapii może skupić się na traumatycznych przeżyciach z przeszłości, jak i na trudach swojej codzienności. Z kolei leczenie farmakologiczne stosowane jest w przypadku pacjentów, u których stwierdzono epizody maniakalne, psychotyczne, depresyjne czy nerwicowe. W takich sytuacjach wykorzystywane są najczęściej dostępne na receptę leki przeciwpsychotyczne, działające przeciwdepresyjnie oraz stabilizująco na nastrój pacjenta. Warto pamiętać, że dobrze dobrana farmakoterapia skojarzona z psychoterapią daje najlepsze rezultaty, same lekarstwa są w stanie tylko wyciszyć część objawów i usprawnić funkcjonowanie pacjenta, ale w żaden sposób nie zastąpią psychoterapii i nie wyeliminują przyczyn wskutek których, powstało zaburzenie.

Wpływ COVID-19 na wzrost ryzyka rozwoju zaburzeń odżywiania

Wzrost ryzyka spowodowany sytuacją związaną z COVID-19:

• Izolacja społeczna, ograniczenie/brak kontaktów międzypersonalnych;
• Wpływ mediów społecznościowych, większa ilość czasu spędzanego na portalach społecznościowych;
• Zaburzenie codziennych czynności;
• Zaburzenie aktywności fizycznej, ograniczenie ruchu;
• Zaburzenie snu;
• Poczucie osamotnienia;
• Negatywne emocje i strach przed zakażeniem.

Niższy potencjał ochrony i dostępu do profesjonalnej opieki medycznej:

• Wsparcie społeczne;
• ↓Regulacja emocjonalna;
• ↓Dostęp do leczenia i opieki.

Korzystając z możliwości jakie daje telemedycyna wszelkie wykorzystywane przez Ciebie lekarstwa dostępne są na naszej stronie na elektroniczną receptę, która zostanie wygenerowana dla Ciebie już w kilka minut. Natomiast jeśli chorujesz, bez konieczności wychodzenia z domu możesz uzyskać elektroniczne zwolnienie lekarskie, którym usprawiedliwisz swoją nieobecność w pracy.

Przesiewowy kwestionariusz zaburzeń odżywiania

Zaburzenia odżywiania się są poważnymi problemami psychicznymi, którym towarzyszy ogromne cierpienie i pogorszenie funkcjonowania oraz ryzyko poważnych powikłań somatycznych, a nawet zgonu. W przypadku pacjentów, u których podejrzewamy zaburzenia odżywiania bardzo ważne jest wczesne wykrycie zaburzeń oraz wdrożenie specjalistycznego, spersonalizowanego leczenia. Poniżej przedstawiono kwestionariusz służący do przesiewowego wykrywania zaburzeń odżywiania się. Kwestionariusz ma jednak znaczenie orientacyjne i nie może zastąpić specjalistycznego badania. Przesiewowy kwestionariusz zaburzeń odżywiania obejmuje pytania dotyczące jedzenia i zaabsorbowania swoim ciałem, a prezentują się one następująco:

1. Czy jesteś nadmiernie zainteresowany jedzeniem, dietami, swoją wagą?
2. Czy jesz, pomimo, że nie jesteś głodny, lub tracisz kontrolę nad jedzeniem?
3. Czy można powiedzieć, iż jedzenie zdominowało twoje życie?
4. Czy w ostatnim czasie straciłeś >6,35 kg w ciągu trzech miesięcy?
5. Czy uważasz się za zbyt grubego, pomimo tego, że inni uważają cię za szczupłego?
6. Czy nadużywasz środków przeczyszczających lub moczopędnych?

Jeżeli na co najmniej dwa z powyższych pytań udzielimy odpowiedzi twierdzącej, to wskazuje to na prawdopodobieństwo występowania zaburzeń odżywiania. W takiej sytuacji wskazana jest konsultacja z lekarzem online, psychiatrą, psychodietetykiem bądź wyspecjalizowanym psychologiem. Nie wolno bagatelizować zaburzeń odżywiania, należy je traktować jako ciężką chorobę, mogącą doprowadzić nawet do śmierci pacjenta. 

Inwentarz zaburzeń odżywiania

Kwestionariusz Zaburzeń Odżywiania (Eating Disorder Inwentory) został opracowany i opublikowany na początku lat 80. przez trzech kanadyjskich badaczy – Davida M. Garnera, Marion P. Olmsted oraz Janet Polivy z Clarke Institute oraz z Uniwersytetu w Toronto. Inwentarz EDI pozwala na precyzyjny pomiar psychologicznych cech osób cierpiących na zaburzenia odżywiania, różnicując w obrębie grupy homogennej specyficzne podgrupy, co z kolei umożliwia lepsze rozumienie pacjentów i wprowadzenie bardziej spersonalizowanych, specyficznych metod terapeutycznych, które zoptymalizują proces leczenia.

1. Dążenie do szczupłości: nadmierna troska o dietę, zaabsorbowanie wagą i strach przed przyrostem masy ciała.
2. Bulimia: epizody objadania się i przeczyszczania.
3. Niezadowolenia z ciała: niezadowolenie z wyglądu fizycznego.
4. Nieskuteczność: ocenia poczucie nieadekwatności, niepewności, bezwartościowości i braku kontroli nad własnym życiem.
5. Perfekcjonizm: niezadowolenie z czegoś mnij niż doskonałego.
6. Nieufność interpersonalna: niechęć do nawiązywania bliskich relacji.
7. Świadomość interoceptywna: mierzy zdolność jednostki do rozróżniania między wrażeniami a uczuciami oraz między uczuciem głodu i sytości.
8. Lęk przed dojrzałością: strach przed sprostaniem wymaganiom dorosłego życia.
9. Asceza: odzwierciedla unikanie związków seksualnych.
10. Regulacja impulsów: wykazuje zdolność do regulowania impulsywnych zachowań, zwłaszcza napadowych.
11. Niepewność społeczna: szacuje obawy społeczne i niepewność. 

Podsumowanie

Aktualne badania kliniczne wskazują na współistnienie wielu różnych chorób i/lub zaburzeń z objawami zaburzeń odżywiania. Mogą one poprzedzać zaburzenia odżywiania, współwystępować z nimi lub pojawiać się po ich wyleczeniu, a także wpływać na proces i efektywność leczenia. Badania naukowe wyodrębniły wśród pacjentek również charakterystyczne cechy osobowości, spośród których neurotyzm, perfekcjonizm i cechy obsesyjno-kompulsyjne, a także słabe ukierunkowanie charakteru, uznawane były za predysponujące do wystąpienia zaburzeń odżywiania w przypadku pojawienia się dodatkowych obciążeń środowiskowych. Zarówno depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, borderline, itd. jak i zaburzenia odżywiania są ciężkimi zespołami zaburzeń psychicznych, które nierzadko ze sobą współistnieją. Nie są one łatwe do wyleczenia, ale pomoc uzyskana w odpowiedniej chwili zwiększa prawdopodobieństwo powrotu do zdrowia. Dlatego wszelkie objawy które obserwujesz u siebie, czy u bliskich Ci osób warto jak najszybciej skonsultować z lekarzem online, który wskaże odpowiednią drogę terapeutyczną i jeśli zajdzie taka potrzeba udzieli e-recepty na farmaceutyk, który wesprze proces leczenia.

Literatura:

1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-5, fifth edition Copyright 2013 American Psychiatric Association.
2. Herpetz-Dahlman B.: Adolescent eating disorders: definitions, symptomatology, epidemiology and comorbidity. Child Adolesc. Psych. Clin. N. Am., 2008; 18: 31–37.
3. American Psychiatric Association. Practice quideline for the treatment of patients with eating.
4. Kienast T, Stoffers J, Bermpohl F, Lieb K. Borderline personality disorder and comorbid addiction: epidemiology and treatment. Dtsch Arztebl Int. 2014 Apr 18;111(16):280-6. doi: 10.3238/arztebl.2014.0280. PMID: 24791755; PMCID: PMC4010862.
5. Martinussen M, Fribourg O, Schmierer P, Kaiser S, Øvergård KT, Neunhoeffer AL, Martinsen EW, Rosenvinge JH. Współwystępowanie zaburzeń osobowości w zaburzeniach odżywiania: metaanaliza. Jedz zaburzenia wagi. 2017 czerwca;22(2):201-209. doi: 10.1007/s40519-016-0345-x. Epub 2016 19 grudnia. PMID: 27995489.
6. Simpson HB, Wetterneck CT, Cahill SP, Steinglass JE, Franklin ME, Leonard RC, Weltzin TE, Riemann BC. Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych powikłanych współistniejącymi zaburzeniami odżywiania. Cogn Behav The. 2013;42(1):64-76. doi: 10.1080/16506073.2012.751124. Epub 2013 15 stycznia. PMID: 23316878; PMCID: PMC3947513.
7. Buchman-Wildbaum T, Unoka Z, Dudas R, Vizin G, Demetrovics Z, Richman MJ. Shame in Borderline Personality Disorder: Meta-Analysis. J Pers Disord. 2021 Mar;35(Suppl A):149-161. doi: 10.1521/pedi_2021_35_515. PMID: 33650893.
8. Limburg K, Watson HJ, Hagger MS, Egan SJ. Związek między perfekcjonizmem a psychopatologią: metaanaliza. J Clin Psychol. 2017 Październik;73(10)::1301-126. doi: 10.1002/jclp.22435. Epub 2016 27 grudnia. PMID: 28026869.
9. Simpson HB, Wetterneck CT, Cahill SP, Steinglass JE, Franklin ME, Leonard RC, Weltzin TE, Riemann BC. Treatment of obsessive-compulsive disorder complicated by comorbid eating disorders. Cogn Behav Ther. 2013;42(1):64-76. doi: 10.1080/16506073.2012.751124. Epub 2013 Jan 15. PMID: 23316878; PMCID: PMC3947513.
10. Kerr-Gaffney J, Harrison A, Tchanturia K. Social anxiety in the eating disorders: a systematic review and meta-analysis. Psychol Med. 2018 Nov;48(15):2477-2491. doi: 10.1017/S0033291718000752. Epub 2018 Apr 10. PMID: 29631640.
11. Baek JH, Kim K, Hong JP, Cho MJ, Fava M, Mischoulon D, Chang SM, Kim JY, Cho H, Jeon HJ. Binge eating, trauma, and suicide attempt in community adults with major depressive disorder. PLoS One. 2018 Jun 21;13(6):e0198192. doi: 10.1371/journal.pone.0198192. PMID: 29927937; PMCID: PMC6013207.
12. Giel KE, Schurr M, Zipfel S, Junne F, Schag K. Eating behaviour and symptom trajectories in patients with a history of binge eating disorder during COVID-19 pandemic. Eur Eat Disord Rev. 2021 Jul;29(4):657-662. doi: 10.1002/erv.2837. Epub 2021 May 6. PMID: 33955610; PMCID: PMC8206923.