Anoreksja psychiczna – przejęcie kontroli czy powolna autodestrukcja?

Najczęściej anoreksja dotyczy kobiet, które stanowią 80–90% przypadków osób cierpiących na to zaburzenie. Pierwsze manifestacje jadłowstrętu psychicznego występują średnio w 15 roku życia, ale wiek chorujących w ostatnich latach cechuje trend spadkowy, co oznacza, że zaburzenie to diagnozowane jest coraz częściej u coraz to młodszych pacjentek. Charakterystyczny wiek zachorowania to okres kształtowania się autonomii i indywidualizacji u młodej kobiety, która w tym czasie tworzy nowe relacje w związkach z rówieśnikami, partnerami i rodzicami. Do głównych czynników zakłócających ten proces należą nieprawidłowe cechy osobowości, wcześniej występujące przykre doświadczenia życiowe oraz występowanie zaburzeń psychicznych. Anoreksja psychiczna jest realną i niezwykle groźną chorobą, która nieleczona, prowadzi do stopniowego wyniszczenia organizmu osoby chorej, a w konsekwencji nawet do śmierci. Jej występowanie u młodych kobiet ocenia się na 0,3% i jest dwa razy większa u nastolatek. Podjęcie właściwego leczenia i odpowiednia reakcja na pojawiające się objawy jest konieczna, ponieważ jadłowstręt psychiczny prowadzi do wielu szkód w sferze zarówno zdrowia somatycznego, jaki i psychicznego, wpływa na funkcjonowanie społeczne osoby obarczonej chorobą, a ponadto największa śmiertelność spośród zaburzeń psychicznych przypada właśnie anoreksji. Poniżej przedstawimy charakter choroby, jej przebieg, przyczyny, objawy i efektywne metody terapeutyczne. Natomiast jeśli podejrzewasz anoreksję u siebie, swojego dziecka bądź innej bliskiej Ci osoby nie wahaj się skorzystać z konsultacji z lekarzem online i nie bagatelizuj choroby. Lekarz dokładnie wskaże Ci właściwe kroki, jakie należy podjąć w celu rozpoczęcia skutecznej terapii tego zaburzenia i okaże wsparcie również w innych kwestiach, które stanowią dla Ciebie problem natury zdrowotnej.

Zarys historyczny anoreksji

Według niektórych autorów zaburzenia odżywiania się istniały już w starożytności. Hipokrates używał określenia asitia lub inedia na chorobliwe powstrzymywanie się od spożywania jakiegokolwiek pokarmu. Kwestię świadomego ograniczania ilości spożywanego jedzenia rozpoczyna opis już z 895 roku i dotyczy kobiety o imieniu Friderada, która, podobnie jak wiele kobiet żyjących w tamtych czasach była osobą bardzo religijną. W okresie średniowiecza panowało bowiem przekonanie, że tylko poprzez umartwianie ciała można zasłużyć sobie na chwałę w oczach Boga, dlatego też głodzono się, narażano na oddziaływanie bardzo niskich lub wysokich temperatur, a także często pracowano ponad własne siły. Następnie opisano przykłady restrykcji żywieniowych (głodzenia się) w okresie średniowiecza opierając się na „żywotach świętych” oraz opisach „cudownych panien”. W Europie zachodniej XII i XIII wieku ,,cudowne panny” lub te z kobiet, które głodziły się i charakteryzowały wychudzoną sylwetką były wysoce poważane, a ich zachowanie było przepojone interpretacjami religijnymi. Katarzyna ze Sieny (1347 – 1380), której całkowita kontrola nad spożywaniem pokarmu była postrzegana jako oznaka religijnego oddania, uważana była za świętą. Jednak ,,święta anoreksja” była krótkotrwała, kiedy to od XVI wieku kościół katolicki stał się przeciwnikiem ascetyzmu. Niektóre kobiety cierpiące na jadłowstręt psychiczny były później postrzegane jako czarownice i palone na stosie.

Pierwszego usystematyzowanego opisu objawów anoreksji we współczesnym rozumieniu tego zaburzenia dokonał angielski lekarz Richard Morton w 1687 roku, opisał on przypadki “choroby wyniszczającej” o etiologii nerwowej u jednego mężczyzny i jednej kobiety. Następnie w historii jadłowstrętu psychicznego pojawiają się takie postacie jak Lasegue i Gull, którzy to stworzyli wspólną listę objawów psychopatologicznych charakterystycznych dla tego zaburzenia. Pierwszy formalny opis anoreksji przypisywany jest właśnie wspomnianemu Sir Williamowi Gull – lekarzowi Królowej Wiktorii, który w 1868 r. nazwał to zaburzenie ,,anorexia hysterica”, podkreślając psychogenne tło zaburzenia. Z kolei w latach 70. XX wieku Gerald Russell przedstawił pierwsze kryteria diagnostyczne anoreksji, natomiast jedną z pierwszych współczesnych klasyfikacji tego zaburzenia zaproponował w 1976 roku Feighner i współpracownicy. Na tej podstawie Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w 1980 roku zweryfikowało kryteria jadłowstrętu psychicznego i przedstawiło je w klasyfikacji DSM-III w 1982 roku, dokonując późniejszych aktualizacji. W Polsce obowiązują kryteria zaproponowane przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization, WHO), które zostały ujęte w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń Psychicznych (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, ICD-10) i obowiązują od 1996 roku. 

Jak rozwija się anoreksja?

Do zapoczątkowania jadłowstrętu psychicznego często dochodzi niewinnie i początkowo taki obraz może być opisywany jako zmiana stylu życia na prozdrowotny, ponieważ osoba, u której zaczyna rozwijać się zaburzenie zwiększa aktywność fizyczną, ogranicza produkty przetworzone, wysokokaloryczne, rezygnuje ze słodyczy itd. Takie zachowania często poprzedzone są wstydem, negatywną oceną własnej sylwetki, porównywaniem się z innymi, krytycznym podejściem do siebie, perfekcjonizmem i chęcią zmniejszania ,,zbyt wysokiej wagi”. Wśród nastoletnich dziewcząt o normalnej wadze od 40 do 60% z nich postrzega siebie jako zbyt ciężkie. Ponadto do 60 % nastolatek regularnie się odchudza i stosuje różne metody kontrolowania masy ciała, ponad 50% nastolatków ćwiczy, aby poprawić swoją sylwetkę lub stracić na wadze, a około 45% nastolatek pali papierosy w celu kontrolowania wagi i wyciszenia uczucia głodu. Większość nastolatek jest zaabsorbowanych ilością spożywanego pokarmu oraz tym jak prezentuje się ich ciało. Ponadto 70% dziewcząt twierdzi, że sylwetka ciała jest ważna dla ich poczucia własnej wartości.

Czynniki predysponujące do rozwoju anoreksji

Jadłowstręt psychiczny może rozwinąć się z wielu różnych przyczyn, np. jako mechanizm radzenia sobie z wyzwaniami i zmianami w okresie dorastania, konfliktami w rodzinie, problemami w szkole czy innymi problemami natury psychicznej. Rozwojowi anoreksji sprzyjają problemy towarzyszące okresowi adolescencji i pokwitania. Istotne mogą być również czynniki społeczne, a przede wszystkim obowiązujący i promowany w mediach model sylwetki kobiecej i kult szczupłości. Przyczyny jadłowstrętu psychicznego są bardzo złożone. Występują wśród nich zarówno czynniki biologiczne do których zaliczamy predyspozycje genetyczne, jak też pozabiologiczne, w których zawierają się czynniki psychologiczne, socjologiczne i kulturowe. Należy jednak pamiętać, że jadłowstręt psychiczny występuje również bez uchwytnych czynników wyzwalających i w prawidłowo funkcjonujących rodzinach.

Czynniki biologiczne:

Do czynników biologicznych, które mogą mieć znaczenie w rozwoju anoreksji psychicznej zalicza się:

• Dysfunkcja osi HPA (ang. hypothalamic-pituitary-adrenal axis). Oś HPA odgrywa istotną rolę w procesach zarówno adaptacji, jak i reakcji organizmu na stres, bierze także udział w regulowaniu emocji, nastroju oraz zachowań seksualnych. Zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu osi podwzgórze-przysadka-nadnercza są powiązane z występowaniem wielu chorób, głównie depresji, nadciśnienia, zespołu Cushinga, zespołu chronicznego zmęczenia czy zespołu stresu pourazowego, a także może mieć znaczenie w jadłowstręcie psychicznym.;
• Komplikacje okołoporodowe;
• Wcześniactwo czy niska masa urodzeniowa;
• Problemy z karmieniem.

Czynniki psychologiczne:

Czynniki psychologiczne obejmują zarówno cechy osobowości pacjenta borykającego się z jadłowstrętem psychicznym, jak i czynniki zewnętrzne, z którymi osoba nie jest w stanie sama sobie poradzić i/lub utrzymać kontroli nad pewnymi aspektami swojego życia. Czynniki psychologiczne przedstawiają się następująco:

• OCD (zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne) /OCPD (osobowość anankastyczna);
• Deficyt poznawczy;
• Problemy w rodzinie, np. rozwód rodziców;
• Zaburzenie lękowe;
• Dominująca matka, unikowy ojciec;
• Styl radzenia sobie ze stresem i z problemami życia codziennego;
• Niska samoocena, nieadekwatnie zaniżona wartość samej siebie, niezależnie od obiektywnie osiąganych sukcesów,

Cechy osobowości:

• Perfekcjonizm;
• Wysokie aspiracje;
• Tłumienie emocji;
• Sztywność relacji;
• Potrzeba kontroli i nieumiejętność/niechęć jej odpuszczenia;
• Blokowanie uzyskiwania autonomii.

Czynniki społeczno-kulturowe:

Czynniki społeczno-kulturowe różnią się w zależności od przebiegu dzieciństwa pacjenta oraz środowiska w jakim dorasta. Nie bez znaczenia pozostają także pasje czy zainteresowania, które w znacznej mierze absorbują życie chorego i narzucają na niego pewne ramy, z których ten czuje się w obowiązku wywiązywać. Jako czynniki społeczno-kulturowe wyróżniane są:

• Izolacja społeczna;
• Nadużycia seksualne, strach przed dojrzałością płciową;
• Zainteresowania np. modeling, balet, niektóre dyscypliny sportowe;
• Lękowo-unikający styl przywiązania;
• Wpływ mediów społecznościowych;
• Nieakceptacja ze strony rówieśników;
• Traumatyczne/trudne wydarzenia życiowe;
• Rozwód rodziców i/lub problemy rodzinne;
• Wartości kulturowe.

Predyspozycje genetyczne

W analizie wielowymiarowej uwzględnia się także uwarunkowania genetyczne, na przykład nowoczesny model endofenotypu, zakłada, że cechy osobowości mogą być uwarunkowane genetycznym modelem neuroprzekaźnictwa oraz różnicami w budowie i połączeniach określonych struktur mózgowych, które z kolei mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia jadłowstrętu psychicznego. W innym badaniu zaobserwowano, że TPH2 SNP rs1473473 jest istotnie powiązany z anoreksją i zaburzeniami odżywiania charakteryzującymi się SV. Gdy dwie grupy przypadków zaburzeń odżywiania były ze sobą skorelowane, dominujący model genotypowy dla rs1473473 wskazywał, że nosiciele mniejszego allelu rs1473473 mieli wyższe ryzyko zachorowalności na jadłowstręt psychiczny. Gen TPH2 koduje główny enzym ograniczający tempo syntezy serotoniny w mózgu. Serotonina jest natomiast zaangażowana w modulowanie sytości, lęku i obsesji, a także kontrolę nastroju i impulsów. Z kolei w pewnym szwedzkim badaniu bliźniaków około połowa czynników genetycznych przyczyniła się do podatności zarówno na anoreksję, jak i na bulimię.

Negatywne następstwa zdrowotne wynikające z anoreksji

Anoreksja niesie ze sobą takie skutki zdrowotne jak:

• zmniejszenie masy ciała, zahamowanie wzrostu, niedostateczne odżywienie organizmu;
• zawroty głowy, sucha i podatna na urazy skóra, wypadanie włosów (często na początku choroby włosy u anorektyczek są piękne i błyszczące, dopiero po dłuższym czasie trwania choroby włosy słabną i wypadają, co wynika z swoistego cyklu życia włosa);
• problemy z mięśniami i kośćmi – osłabienie siły mięśniowej, szybsza męczliwość, zwiększone ryzyko osteoporozy (w dłuższej perspektywie czasu trwania choroby, osteoporoza nie jest widoczna w jej początkowym stadium);
• problemy z płodnością, zanik miesiączki, problemy endokrynologiczne;
• problemy z sercem i naczyniami krwionośnymi, w tym słabe krążenie, nieregularne bicie serca, szmery serca, bradykardia (szczególnie niebezpieczna w nocy), niskie ciśnienie krwi, choroba zastawek serca, niewydolność serca i obrzęk stóp, dłoni i/lub twarzy;
• problemy z układem nerwowym, trudności z koncentracją i pamięcią, zmiany zanikowe mózgu, porażenie nerwu strzałkowego;
• problemy z nerkami lub jelitami;
• zgony z powodu anoreksji, jak wspomniano powyżej mogą one być spowodowane powikłaniami fizycznymi lub samobójstwem, które najczęściej wynika z współwystępującej depresji.

Kryteria diagnostyczne

Kryteria rozpoznawania anoreksji psychicznej według ICD-10:

1. Zmniejszenie masy ciała (albo brak przyrostu masy ciała u dzieci) prowadzące do osiągnięcia m.c. 15% poniżej prawidłowej lub oczekiwanej dla wieku albo BMI równego lub mniejszego od 17,5.
2. Zachowanie mające na celu zmniejszenie masy ciała, obejmujące różne zachowania restrykcyjne i autodestrukcyjne, np. unikanie “tuczącego” pożywienia, prowokowanie wymiotów, przeczyszczania, wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, stosowanie leków zmniejszających łaknienie albo moczopędnych.
3. Obawa przed przytyciem i zakrzywiony obraz własnego ciała, nieadekwatność oceny do swojej sylwetki do jej stanu rzeczywistego.
4. Zaburzenia hormonalne, manifestujące się u kobiet zanikiem miesiączki, a u mężczyzn utratą zainteresowań seksualnych i potencji.
5. Zaburzenie nie spełnia kryteriów rozpoznania bulimii psychicznej.

Kryteria rozpoznawania anoreksji psychicznej według DSM-5:

1. Ograniczenie podaży energetycznej posiłków prowadzące do istotnie obniżonej masy ciała (odpowiednio do płci, wzrostu, wieku, zdrowia fizycznego).
2. Intensywna obawa przed przybraniem na wadze lub otyłością, lub utrzymujące się zachowania uniemożliwiające przybranie na wadze, nawet przy znacząco obniżonej masie ciała.
3. Zaburzone doświadczanie wagi lub kształtu ciała, nadmierny wpływ wagi ciała na samoocenę lub utrzymująca się nieświadomość znaczenia obecnej zbyt niskiej wagi ciała.

IV stopnie nasilenia jadłowstrętu, w zależności od BMI:

• Łagodny (BMI ≥ 17 kg/m2)
• Umiarkowany (BMI 16-16,99kg/m2)
• Ciężki (BMI ≥ 15-15,99kg/m2)
• Bardzo ciężki (BMI <15kg/m2).

Typy jadłowstrętu psychicznego

Według klasyfikacji chorób psychicznych DSM-V jadłowstręt psychiczny możemy podzielić na dwa główne typy, a mianowicie typ restrykcyjny (ograniczający) oraz typ bulimiczny przebiegający z występującymi co jakiś czas epizodami objadania się.

• Typ restrykcyjny (ograniczający): ograniczenie przyjmowania pokarmu do bardzo niewielkich ilości. W przebiegu tego typu anoreksji psychicznej charakterystyczne jest wykonywanie przez osobę chorą obciążających ćwiczeń fizycznych, na których pacjent spędza bardzo dużo czasu w ciągu dnia. Zdarza się, że w przebiegu tego typu anoreksji sposobem na utratę masy ciała jest także stosowanie środków przeczyszczających.
• Typ bulimiczny (z napadami objadania się lub przeczyszczaniem): zazwyczaj ograniczanie ilości przyjmowanego pokarmu przeplatają się z regularnymi okresami przejadania się. Epizody niepohamowanego jedzenia wywołują u pacjenta poczucie winy, w wyniku czego stosuje on wszelkiego rodzaju metody, mające na celu usunięcie spożytego pokarmu z organizmu, dochodzi wtedy np. do prowokowania wymiotów i/lub nadużywania leków przeczyszczających i moczopędnych. 

Zachowania i inne manifestacje sugerujące problemy anorektyczne

• Dziwne rytuały związane z jedzeniem, np. liczenie kęsów, dzielenie jedzenia na bardzo małe porcje, przygotowywanie jedzenia dla innych po to, aby odmówić jedzenia posiłku, twierdząc, że jadło się już w czasie jego przygotowywania;
• Stosowanie bardzo ścisłych odchudzających diet lub częstych głodówek;
• Ukrywanie niezjedzonych posiłków, pozostawienie naczyń w takim stanie, jakby się wszystko zjadło;
• Używanie środków przeczyszczających, moczopędnych, czy też tabletek o działaniu odchudzającym;
• Unikanie sytuacji związanych z jedzeniem w towarzystwie np. niedzielny obiad, wyjście do restauracji, imprezy rodzinne/okolicznościowe obfitujące w posiłki;
• Kołatanie serca, arytmie (hipokaliemia), niskie ciśnienie, omdlenia, niedokrwistość;

• Hipotermia, zimne kończyny, w okresach obniżonej temperatury uczucie przeraźliwego zimna;
• Brak miesiączek, nieregularne miesiączkowanie, niepłodność;
• Odwodnienie, zachwianie równowagi wodno-elektrolitowej;
• Wzdęcia, bóle brzucha, zaburzony rytm wypróżnień;
• Sucha skóra, łamliwe włosy, nadmierne owłosienie, skóra pokryta lanugo (charakterystyczny meszek);
• Osteoporoza (łamliwość kości).

Psychologiczne ,,korzyści” i problemy psychiczne pacjentów z anoreksją 

Psychologiczne korzyści dla pacjentów wynikające z trwania w chorobie obejmują:

• Skupienie uwagi rodziny na sobie;
• Wzbudzenie w najbliższych poczucia winy;
• Poczucie władzy i mocy na sobą i innymi;
• Unikanie świata dorosłości, dojrzałości płciowej, odpowiedzialności jakie wiążą się z dorosłością;
• Powstrzymywanie rozpadu rodziny.

Problemy psychiczne występujące w przebiegu anoreksji psychicznej to np.:

• Nagłe zmiany nastroju;
• Depresja;
• Perfekcjonizm;
• Zaburzenia koncentracji myślenia;
• Niepewność swoich możliwości;
• Obniżenie poczucia swojej wartości, zwykle uzależnione od tego co się zjadło i jak się wygląda (jak wygląda obraz kreowany przez samego pacjenta);
• Samookaleczanie się, autoagresja, ,,zdrapki”.

Leczenie jadłowstrętu psychicznego

Właściwe leczenie anoreksji opiera się o prawidłową diagnozę i rozpoznanie. Jadłowstręt psychiczny może być chorobą towarzyszącą innym chorobom psychicznym, dlatego też cały proces leczenia powinien charakteryzować się podejściem holistycznym. Leczenie farmakologiczne zaburzeń odżywiania powinna wspierać psychoterapia i współpracą z psychodietetykiem, która ma na celu zmiany sposobu myślenia, zachowania i odżywiania się. W skrajnych przypadkach wyniszczenia organizmu niezbędne jest leczenie w placówkach szpitalnych, behawioralny trening jedzenia lub hospitalizacja na oddziałach intensywnej opieki medycznej z powodu występujących zaburzeń somatycznych. Powszechnie wykorzystywaną metodą w terapii anoreksji jest psychoterapia indywidualna oraz psychoterapia rodzinna (<18 r.ż. ta forma terapii jest niezbędna i z reguły poprawia skuteczność oraz trwałość leczenia). Z kolei farmakoterapia wykorzystywana jest najczęściej w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych towarzyszącej anoreksji. Niekiedy wykorzystuje się także leki zwiększające apetyt, takim lekiem, stosunkowo bezpiecznym dla układu krążenia i jednocześnie powodującym wzrost łaknienia jest przepisywana przez lekarza na receptę Mianseryna. Jednak przy wykorzystywaniu w terapii leków zwiększających apetyt należy wziąć pod uwagę jak z takimi lekami będzie czuł się pacjent, który obsesyjnie kontroluje i ogranicza ilość spożywanego jedzenia, a nagle sztucznie zwiększy się jego apetyt. Może to spowodować, że takie metody paradoksalnie pogorszą sytuację, ponieważ mogą wywołać poczucie utraty kontroli, a przez co lęk i wewnętrzny sprzeciw.

W farmakoterapii osób z anoreksją psychiczną ze względu na często współwystępujące inne zaburzenia sfery psychicznej nierzadko wykorzystywane są także dostępne na receptę leki antydepresyjne czy przeciwlękowe. Jednak, jeżeli BMI jest znacznie poniżej normy leki SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), które mogą dodatkowo obniżać apetyt nie należą do leków pierwszego wyboru. Stosuje się je z powodzeniem, przy towarzyszących objawach depresyjnych, lękowych, lecz w późniejszej fazie choroby. Tak więc leki SSRI zazwyczaj stosuje się po uzyskaniu przyrostu masy ciała, ponieważ mogą one obniżać łaknienie oraz mieć działania uboczne na układ krążenia. Ponadto, jeśli takie działanie ma wartość terapeutyczną w przypadku danego pacjenta lekarze udzielają recepty na różne neuroleptyki np. Olanzapina oraz leki stabilizujące nastrój. Olanzapina wykazuje działanie stabilizujące na nastrój, przeciwmaniakalne i przeciwpsychotyczne, to lek z grupy pochodnych tienobenzodiazepiny. Dostępnych jest kilkadziesiąt preparatów zawierających olanzapinę np. Anzorin, Egolanza, Ranofren, Zolafren, Olanzapine Apotex i inne. Leki te dostępne wyłącznie na receptę. 

Wykorzystywane w leczeniu anoreksji leki będą pomagały w załagodzeniu objawów depresyjnych, lękowych czy kontrolowaniu chorobliwych impulsów, natomiast dużo więcej korzystnych zmian w psychice pacjenta dzieje się podczas psychoterapii. W wszelkich zaburzeniach odżywiania bardzo rzadko chodzi o samo jedzenie, które jest tutaj bardziej objawem niż przyczyną choroby. U podstaw tych chorób leżą dużo głębsze problemy emocjonalne, związane z relacjami z bliskimi i rówieśnikami, poczuciem własnej wartości, tożsamości, autonomii, brakiem akceptacji, zagubieniem w społeczeństwie i wiele innych. Leki złagodzą objawy, ale nie naprawią chorobliwego sposobu myślenia pacjenta. Mogą pomóc się wyciszyć, ustabilizować, stanąć na nogi, poczuć, że ma się energię, by o siebie zadbać, zawalczyć, wzniecić iskrę motywacji, jednak największą pracę pacjent wykonuje podczas terapii, która skutkuje korzystnymi zmianami w dłuższej perspektywie czasu. Dlatego też efektywne leczenie anoreksji psychicznej powinno zawierać w sobie:

• Psychoterapię;
• Farmakoterapię;
• Dietoterapię;
• Rehabilitację żywieniową.

Anorexia nervosa vs bulimia nervosa

Fakty o anoreksji

Według statystyk:

• Rozpowszechnienie anoreksji psychicznej wśród adolescentów wynosi od 0,5 do 1%, natomiast w przypadku dorosłych wartość ta spada do 0,4-0,8%.
• Myśli samobójcze ujawniają się u około 54% osób chorych na anoreksję, natomiast około 9% podejmuje próby samobójcze.
• 10-15% pacjentów chorujących na jadłowstręt psychiczny umiera z powodów powikłań somatycznych (najczęściej są to powikłania sercowo-naczyniowe) lub samobójstwa (1 na 5 zgonów), śmierć samobójcza stanowi 27% przyczyn wszystkich zgonów pacjentów z anoreksją.
• Standaryzowany Współczynnik Umieralności (Standardised Mortality Ratio, SMR) (obserwowana liczba zgonów w badanej populacji: oczekiwana liczba zgonów) dla anoreksji psychicznej wynosi 5,86= osoby >85 r.ż.
• W przypadku podjęcia właściwych działań terapeutycznych wyzdrowienie obserwuje się u 40-77% pacjentów.
• 33% nastolatków w Polsce próbowało się odchudzać, stosując rożne metody temu służące, również drastyczne i sprzeczne z zasadami zdrowego żywienia.
• Adolescenci w wieku 11-15 lat postrzegają swoją masę ciała nieadekwatnie w stosunku do stanu rzeczywistego! Prawie co druga dziewczynka i co czwarty chłopiec uważa, że są zbyt grubi, co nie znajduje potwierdzenia we wskaźnikach BMI.
• U około 50 % pacjentów z jadłowstrętem psychicznym występują zaburzenia nastroju, takie jak depresja (>w typie z napadami objadania się lub przeczyszczeniem niż w typie restrykcyjnym), zaburzenia lękowe, w tym zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i fobia społeczna.
• W Polsce ponad jedna czwarta nastolatków deklaruje chęć redukcji swojej obecnej masy ciała, z czego połowa zgłasza nadmierną konsumpcję, 40% odczuwa lęk przed otyłością lub przytyciem, 28% odczuwa jadłowstręt i prawie co dziesiąta z kobiet prowokuje wymioty.
• Mężczyźni stanowią 5-12% wszystkich przypadków zaburzeń odżywiania, w tym 5-10% przypadków anoreksji psychicznej.

Literatura:

1. Bilikiewicz A. (red.), Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa 2004.
2. Vanderecken W, Van Deth R., Who was the first to describe anorexia nervosa Gull or Lasegue? Psychol Med., 1989, 19, 837-845.
3. Pilecki M. Historia zaburzeń odżywiania się. Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się. Józefik B. (red.), Kraków 1999, 40-42.
4. Tomaszewicz-Libudzic C., Jagielska G., KomenderJ. i wsp., Zagrażające życiu zaburzenia metaboliczne i patofizjologiczne u chorych na jadłowstręt psychiczny [w:] Psychiatr Pol., 1997, 31, 713-721.
5. A.Wojtyła, P.Biliński, I. Bojar, C. Wojtyła; Zaburzenia odżywiania u polskich gimnazjalistów; Prob. Hig. Epidemiol. 2011, 92(2): 343-350.
6. Józefik B. (red.); Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się; Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999
7. H.Kołobo, B.Woynarowska; Samoocena masy ciała i odchudzanie się młodzieży w okresie dojrzewania; Przegląd Pediatryczny 2004, vol 34, no ¾, 196-201.
8. Berkman ND, Bulik CM, Brownley KA, Lohr KN, Sedway JA, Rooks A, Gartlehner G. Management of eating disorders. Evid Rep Technol Assess (Full Rep). 2006 Apr;(135):1-166. PMID: 17628126; PMCID: PMC4780981.
9. Han R, Bian Q, Chen H. Effectiveness of olanzapine in the treatment of anorexia nervosa: A systematic review and meta-analysis. Brain Behav. 2022 Feb;12(2):e2498. doi: 10.1002/brb3.2498. Epub 2022 Jan 12. PMID: 35020271; PMCID: PMC8865148.
10. Attia E, Steinglass JE, Walsh BT, Wang Y, Wu P, Schreyer C, Wildes J, Yilmaz Z, Guarda AS, Kaplan AS, Marcus MD. Olanzapine Versus Placebo in Adult Outpatients With Anorexia Nervosa: A Randomized Clinical Trial. Am J Psychiatry. 2019 Jun 1;176(6):449-456. doi: 10.1176/appi.ajp.2018.18101125. Epub 2019 Jan 18. Erratum in: Am J Psychiatry. 2019 Jun 1;176(6):489. PMID: 30654643; PMCID: PMC7015155.
11. Bergen, AW , van den Bree, MB , Yeager, M. , Welch, R. , Ganjei, JK , Haque, K. , Bacanu, S. , Berrettini, WH , Grice, DE , Goldman, D. , Bulik, CM , Klump K. , Fichter M. , Halmi K. , Kaplan A. , Strober M. , Treasure J. , Woodside B. i Kaye WH ( 2003 )Geny kandydujące dla jadłowstrętu psychicznego w regionie sprzężenia 1p33-36: loci receptora serotoninowego 1D i delta opioidowego wykazują istotny związek z jadłowstrętem psychicznym. Mol Psychiatr 8 , 397 – 406.
12. Stice E, Gau JM, Rohde P, Shaw H. Risk factors that predict future onset of each DSM-5 eating disorder: Predictive specificity in high-risk adolescent females. J Abnorm Psychol. 2017 Jan;126(1):38-51. doi: 10.1037/abn0000219. Epub 2016 Oct 6. PMID: 27709979; PMCID: PMC5215960.