Niski testosteron – o czym świadczy niedobór testosteronu? Jakie objawy powinny niepokoić?

Testosteron jest najważniejszym hormonem płciowym męskim. Odpowiada on za wykształcenie typowo męskich cech organizmu – rozkład tkanki tłuszczowej, budowę sylwetki, owłosienie, za rozwój narządów płciowych. Na tym jednak nie kończą się zadania hormonu, bierze on udział w procesie spermatogenezy, odpowiada za funkcje seksualne, wpływa na przyrost masy mięśniowej. Niski testosteron oznacza zaburzenia w funkcjonowaniu wielu układów i narządów, ale również gorsze samopoczucie. Z tego powodu warto przeprowadzić diagnostykę, a w razie konieczności wprowadzić suplementację hormonu.

Niedobór testosteronu – objawy

Zbyt niskie stężenie testosteronu będzie się manifestować konkretnymi objawami – te zależą od wieku pacjenta, czy nasilenia niedoboru. Kiedy można podejrzewać niedobór testosteronu? Charakterystyczne symptomy to m.in.:

• obniżenie popędu seksualnego i spadek aktywności seksualnej;
• zaburzenia wzwodu;
• zmniejszenie owłosienia ciała;
• rozrost gruczołu sutkowego u mężczyzn (tzw. ginekomastia);
• utrata masy i siły mięśniowej;
• obniżenie masy kostnej;
• zaburzenia snu;
• uderzenia gorąca;
• zaburzenia metaboliczne;
• spadek energii;
• otyłość;
• pogorszenie sprawności intelektualnej (pamięci, koncentracji);
• wahania nastroju, stany depresyjne;
• problemy z płodnością.

Szczególnie niebezpieczny jest niedobór testosteronu u dojrzewających chłopców, powoduje bowiem opóźnienie procesu dojrzewania, a nawet brak rozwoju wtórnych cech płciowych. Objawy niedoboru testosteronu powinny skłonić do wizyty u lekarza. Rozpoznawanie i leczenie zespołu niedoboru testosteronu ma ogromne znaczenie i pozwala przywrócić mężczyźnie prawidłowe funkcje seksualne i zadowolenie z życia intymnego.

Niski poziom testosteronu – jak rozpoznać niedobór?

Pierwszym krokiem powinno być wykonanie badania na poziom testosteronu w surowicy. Badanie polega na pobraniu próbki krwi z żyły w zgięciu łokcia. Wykonuje się je w godzinach porannych. To szczególnie istotne, ponieważ poziom hormonu zmienia się w ciągu dnia, podlegając znacznym wahaniom. Kobietom zaleca się wykonywanie badania w pierwszej fazie cyklu miesięcznego. Wynik powinien zinterpretować specjalista, który zadecyduje o leczeniu lub ewentualnej dalszej diagnostyce. Uzyskany pomiar można również przedyskutować z lekarzem podczas telekonsultacji – w jej trakcie może zostać wystawiona e-recepta oraz zwolnienie lekarskie online. O czym może świadczyć zbyt niski testosteron? Przyczyną niedoboru testosteronu mogą być pierwotne lub wtórne zaburzenia funkcjonowania jąder. Odpowiedzialne za zaburzenia mogą być:

• choroby uwarunkowane genetycznie, np. zespół Klinefeltera;
• zaburzenia rozwoju jąder;
• nowotwory jąder;
• zaburzenia funkcjonowania przysadki lub podwzgórza spowodowane gruczolakami, hipogonadyzmem, niewydolnością.

Do spadku poziomu testosteronu dochodzi również wraz z wiekiem, podczas naturalnego procesu starzenia się organizmu. Jego stężenie obniża się w okolicy 40. roku życia. W jakim tempie dochodzi do zmniejszenia ilości hormonu? W dużej mierze uzależnione jest to od uwarunkowań genetycznych, a także trybu życia, diety. Badania udowodniły, iż palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, źle skomponowana dieta i zbyt mało ruchu to główne czynniki mogące decydować o obniżeniu stężenia testosteronu.

Kiedy lekarz może zlecić badanie testosteronu całkowitego?

Oznaczenie testosteronu całkowitego zlecane jest w sytuacji, gdy lekarz podejrzewa zbyt niskie stężenie hormonu, w diagnostyce dysfunkcji jąder i niepłodności. Poziom należy oznaczyć u młodych mężczyzn, u których dojrzewanie płciowe przebiega z opóźnieniem lub rozpoczęło się zbyt wcześnie. Niekiedy badanie wykonuje się u kobiet z niskim głosem, specyficznym rozkładem tkanki tłuszczowej (charakterystycznym dla mężczyzn), łysieniem androgenicznym. Do przeprowadzenia badania skłaniają często następujące objawy kliniczne:

• obniżenie libido;
• zaburzenia erekcji;
• guzy jąder;
• guzy kory nadnerczy;
• marskość wątroby;
• zespół policystycznych jajników i hirsutyzm u kobiet.

Norma testosteronu dla mężczyzn mieści się w przedziale 9,0 a 34,7 nmol/l, dla kobiet od 0,52 do 2,43 nmol/l. Specjaliści zalecają suplementację testosteronu dopiero przy wyniku poniżej 8,0 nmol/l. Niekiedy konieczne jest również wykonanie badania poziomu wolnego testosteronu.

Zdiagnozowanie zaburzeń hormonalnych pozwala wdrożyć skuteczne leczenie i pozbyć się uciążliwych i nieprzyjemnych objawów.

Zespół niedoboru testosteronu – jak leczyć?

Badanie poziomu testosteronu pozwala określić, czy konieczne jest leczenie preparatami testosteronu. Należy podkreślić, że wszystkie preparaty zawierające testosteron wydawane są na receptę. Terapia powinna odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza, który zadecyduje, w jakiej formie podawać hormon, ile dawek testosteronu powinien dostać pacjent i jak długo powinna trwać kuracja. Może również zlecić dodatkowe badania lub wypisać zwolnienie (także L4 online). Odpowiednie leczenie ma na celu przywrócenie właściwego dla wieku poziomu hormonu, a przez to poprawę jakości życia.

Leczenie testosteronem wymaga regularnych badań poziomu hormonu, co pozwala specjaliści na ewentualne modyfikacje dawki lub przerwanie kuracji. Samodzielne leczenie może prowadzić do poważnych skutków ubocznych, zwiększa ryzyko wystąpienia zatorów i zakrzepów. W jakiej postaci można przyjmować androgen?

• Zastrzyki – wskazaniem jest niedoczynność narządów płciowych, impotencja, rak sutka z przerzutami, rak endometrium;
• tabletki – stosowane są w przypadku andropauzy, zaburzeń erekcji, otyłości, insulinooporności;
• żele – przeznaczone jako terapia zastępcza u mężczyzn w przypadku hipogonadyzmu.

W medycynie stosowane są pochodne testosteronu, jego estry. Męski hormon naturalnie produkowany jest przez komórki Leydiga w jądrach, ale również w korze nadnerczy, a u kobiet w jajnikach i łożysku.

Leczenie testosteronem – przeciwwskazania i skutki uboczne

Przed rozpoczęciem terapii testosteronem konieczne jest zebranie dokładnego wywiadu. Szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci obciążeni dziedzicznie rakiem prostaty. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do podawania syntetycznego hormonu są choroby nowotworowe.

Należy również zwrócić uwagę na możliwe skutki uboczne terapii testosteronem. Należy do nich zatrzymanie wody w organizmie, niekorzystny wpływ na wątrobę, zahamowanie wzrostu kości długich u młodych mężczyzn, zaburzenia produkcji plemników, ginekomastia, a u kobiet zaburzenia miesiączkowania, brak owulacji, trądzik czy łysienie typu męskiego.

Niski testosteron – skutki niedoboru męskiego hormonu

Niedobór testosteronu to nie tylko uciążliwe objawy utrudniające współżycie seksualne. Trzeba pamiętać, że zaburzenia hormonalne rzutują na ogólny stan zdrowia i mogą powodować problemy z funkcjonowaniem poszczególnych narządów, prowadząc nawet do rozwoju poważnych schorzeń. W przypadku niskiego poziomu testosteronu może to być cukrzyca, osteoporoza (zmniejszenie mineralnej gęstości kości), zespół metaboliczny, miażdżyca. Niekiedy pojawia się niedokrwistość, przewlekła obturacyjna choroba płuc. Zaburzenia produkcji testosteronu należy skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu, a także specjalistą (endokrynolog, urolog, androlog). Dodatkowe badania mogą obejmować oznaczenie poziomu PSA, morfologię, poziom lipidów, glikemię. Warto także sprawdzić poziom gonadotropin wydzielanych przez przysadkę, czyli LH oraz FSH.

Testosteron odpowiada za prawidłowe funkcje seksualne mężczyzny, ale także za właściwy przebieg wielu procesów zachodzących w organizmie. Utrzymanie hormonu na prawidłowym poziomie jest niezwykle istotne. W razie podejrzeń niedoborów warto wykonać badania i skonsultować się z lekarzem. Warto też pamiętać, że proces wydzielania testosteronu ulega zmianie w ciągu życia mężczyzny – wraz z upływem lat ilość wydzielanego hormonu maleje. Zespół niedoboru testosteronu (TDS) można skutecznie leczyć.