Higiena jamy ustnej

Dbanie o właściwą higienę jamy ustnej to jedna z najważniejszych rzeczy jakie możemy zrobić dla naszych zębów i dziąseł. Zdrowe zęby nie tylko pozwalają nam wyglądać i czuć się dobrze, ale także umożliwiają odpowiednie przeżuwanie pokarmów, spożywanie różnorodnych produktów oraz mówienie. Dobry stan zdrowia jamy ustnej jest ważny dla ogółu naszego samopoczucia, a codzienna profilaktyka pomaga zapobiec problemom jamy ustnej jeszcze przed ich pojawieniem się. Ponadto profilaktyka jest również mniej bolesna, tańsza i mniej niepokojąca (zwłaszcza dla najmłodszych pacjentów) niż często inwazyjne leczenie schorzeń, którym nie udało się zapobiec. Pomiędzy regularnymi wizytami u lekarza dentysty każdy z nas powinien wykonywać proste czynności, które znacznie obniżają prawdopodobieństwo wystąpienia próchnicy zębów, chorób dziąseł i innych problemów jamy ustnej. W niniejszym artykule przedstawimy skuteczne metody dbania o higienę jamy ustnej, omówimy skuteczność różnych metod szczotkowania zębów, pasty do zębów, nici dentystyczne i wiele innych aspektów związanych z higieną. Pamiętaj, że w przypadku występowania silnych bólów zęba należy jak najszybciej skonsultować występujące objawy z lekarzem online. Podczas teleporady lekarz udzieli e-zwolnienia, którym usprawiedliwisz nieobecność w pracy bądź na uczelni oraz jeśli uzna to za niezbędne wypisze e-receptę na odpowiednie leki przeciwbólowe.

Higiena jamy ustnej

Regularne dbanie o higienę jamy ustnej przekłada się nie tylko na zdrowie zębów i dziąseł, ale także na zdrowie całego organizmu. Zwalczanie płytki nazębnej stanowi podstawę zapobiegania chorobom przyzębia oraz próchnicy zębów i leczenia już istniejących chorób, jak również utrzymania ich zdrowia po zakończonym leczeniu periodontologicznym, protetycznym, zachowawczym i chirurgicznym. Odpowiednie szczotkowanie zębów nie tylko zapobiega rozwojowi próchnicy pierwotnej, lecz także próchnicy wtórnej (czyli, próchnicy występującej wokół wypełnień, koron, mostów itp.), stanów zapalnych przyzębia i tkanek. Zabiegi higieniczny w jamie ustnej obejmują szczotkowanie zębów i zabiegi dodatkowe. Szczotkowanie powinno odbywać się po każdym posiłku, odpowiednią dla każdego metodą, za pomocą właściwej szczoteczki i pasty do zębów. Zabiegi dodatkowe mają na celu usunięcie płytki nazębnej i resztek pokarmowych z miejsc trudno dostępnych szczotkowaniu i obejmują:

• oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych i powierzchni stycznych zębów za pomocą nici, taśm, wykałaczek i specjalnych szczoteczek międzyzębowych;
• oczyszczanie powierzchni języka;
• czyszczenie aparatów ortodontycznych i stałych uzupełnień protetycznych;
• irygacje wodne oczyszczające zęby i masujące dziąsła;
• stosowanie płukanek zawierających środki hamujące powstawanie płytki nazębnej (chlorheksydyna, triklosan);
• stosowanie gumy do żucia bez cukru jako pomocniczego środka higienicznego.

Higiena jamy ustnej to przede wszystkim higiena uzębienia. Jama ustna jest wyścielona gładką i w warunkach fizjologicznych stale wilgotną błoną śluzową. Znajdujące się w niej drobne gruczoły śluzowe, pracując bez przerwy, pokrywają ją warstwą śluzu, co nie sprzyja zatrzymywaniu się resztek pokarmowych. Dodatkowo częste ruchy połykania ułatwiają oczyszczanie jamy ustnej, gdyż resztki pokarmowe, bakterie i złuszczone nabłonki zostają połknięte razem ze śliną i dostają się do żołądka. Ludzie dorośli często czyszczą zęby tylko w celach kosmetycznych, niekiedy nie zdając sobie sprawy z wpływu tego zabiegu na próchnicę i choroby przyzębia. Efektywność usuwania płytki nazębnej (także z przestrzeni międzyzębowych) będzie w dużym stopniu zależna od wiedzy pacjenta na temat przyczyn i następstw próchnicy, a tym samym od stopnia motywacji i chęci współpracy z dentystą. Systematyczne oczyszczanie zębów nie oznacza jednak, że higiena jamy ustnej jest właściwa, żadna bowiem metoda szczotkowania zębów nie likwiduje płytki z powierzchni stycznych. Na powierzchniach tych u większości ludzi dorosłych obecne są liczne wypełnienia – nawisające poddziąsłowo, próchnica wtórna i różnego stopnia zaniki wyrostka zębodołowego. Wybór odpowiedniego środka do oczyszczania powierzchni stycznej powinien więc zależeć od jej stanu – może to być wykałaczka o trójkątnym przekroju lub nić dentystyczna. Z badań wynika, że w większości krajów nie oczyszcza się przestrzeni międzyzębowych, a dane te dotyczą także Polski.

Codzienne zabiegi higieniczne przeprowadzane przez pacjenta we własnym zakresie powinny być okresowo uzupełniane o profesjonalne zabiegi z zakresu profilaktyki stomatologicznej, np.:

• Piaskowanie zębów usuwa zgromadzony osad i przebarwienia, szczególnie łatwo widoczne wokół zamków ortodontycznych. Po piaskowaniu zębów wskazana jest aplikacja lakieru fluorowego;
• Lakierowanie zębów wzmacnia je przed próchnicą i ułatwia remineralizację już częściowo zdemineralizowanych miejsc.

Program profilaktyki próchnicy uwzględnia wpływanie na strukturę twardych tkanek zęba w okresie jego rozwoju przed i po wyrżnięciu przez prawidłowe żywienie i stosowanie związków fluoru, likwidowanie płytki nazębnej przez zabiegi higieniczne, izolowanie powierzchni zębów predysponowanych do próchnicy od działania czynników próchnicotwórczych przez uszczelnianie bruzd i szczelin. Jak wiadomo, najskuteczniejszym sposobem zwalczania choroby jest jej zapobieganie, czyli profilaktyka, w tym celu zachęcamy do skorzystania z teleporady, na której lekarz online wskaże wszelkie działania jakie należy podjąć by skutecznie zapobiegać rozwojowi chorób, a jeśli planujesz wizytę u stomatologa, pamiętaj, że za pomocą naszej strony szybko uzyskasz elektroniczne zwolnienie lekarskie, którym usprawiedliwisz swoją nieobecność w pracy bądź na uczelni. Do powstania zmiany próchnicowej niezbędne są cztery znane czynniki, a mianowicie: 

• substrat;
• drobnoustroje tworzące pewien biotop;
• podatność twardych tkanek;
• ekspozycja, czyli czas, w którym czynniki te oddziaływują na twarde tkanki zęba.

Zapobieganie próchnicy realizowane jest przez utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej (aby usunąć płytkę nazębną, główny czynnik próchnicy), przestrzeganie odpowiedniej diety, wykorzystanie kariostatycznego działania fluoru, zabezpieczanie powierzchni zębów preparatami izolacyjnymi. Do sposobów higienizacji zębów wliczamy również płukanie jamy ustnej, spożywanie pokarmów oczyszczających, szczotkowanie zębów, a także stosowanie dodatkowych przyborów higienicznych. Płukaniem usuwa się połowę resztek pokarmowych, bakterii oraz częściowo wypłukuje i rozpuszcza cukry (substrat). Działanie płuczące może być wzmocnione działaniem antyseptycznym po zastosowaniu nisko stężonych roztworów chlorheksydyny. Stosujemy płukanki antybakteryjne (zawierające chlorheksydynę), na nadwrażliwe zęby – z fluorem w postaci amino fluorków, z chlorkiem cynawy, hydroksyapatyutem, azotanem potasu, glukonianem wapnia, do remineralizacji, w przypadkach, których mamy do czynienia z suchością jamy ustnej oraz gdy u pacjenta występuje nieświeży oddech (wówczas dodawany jest glukonian cynku, ksylitol, chlorheksydyna, mentol i olejki eteryczne). Z kolei pokarmy oczyszczające są w stanie usunąć z zębów miękkie naloty. Są to głównie: twarde owoce, warzywa, orzechy, ziarna, chleb razowẏ oraz guma do żucia.

Szczotkowanie zębów jest jedyną metodą pozwalającą skutecznie usunąć większą część płytki nazębnej. Jego skuteczność uzależniona jest od stanu i jakości szczotki, częstości i sposobu szczotkowania oraz środków dodatkowych w postaci past do zębów. Pasty skracają czas szczotkowania i zwiększają jego efektywność. Powinny działać antyseptycznie, wzmacniać powierzchnię szkliwa, usuwać produkty fermentacji cukrów oraz metabolity płytki nazębnej, znosić nadwrażliwość zębiny i działać przeciwzapalnie. Dodatkowe przybory i zabiegi higieniczne są między innymi niezbędne do oczyszczania miejsc trudno dostępnych: powierzchni stycznych, przestrzeni miedzyzębowych, zębów szynowanych, przestrzeni pod przęsłami mostów, okolic aparatów ortodontycznych, okolic implantów, furkacji korzeni i kieszeni patologicznych dziąsłowych lub kostnych. Są to: nici dentystyczne, wykałaczki, szczoteczki międzyzębowe, szczotki jednopęczkowe, irygatory wodne.

Metody szczotkowania zębów

Szczotkowanie powinno odbywać się po każdym posiłku, odpowiednią dla każdego pacjenta metodą, za pomocą właściwej szczoteczki oraz pasty. Efekt dokładności szczotkowania zależał będzie od dokładności i precyzji z jaką pacjent wykonywać będzie zabieg oraz od jakości używanej szczoteczki, a w mniejszym stopniu także od zastosowanej pasty. Istnieje kilka podstawowych zasad szczotkowania zębów, niezależnie od stosowanej metody.

Czas szczotkowania to ok. 3 minuty, przynajmniej 2x dziennie, po posiłkach rannym i wieczornym. Rączkę szczoteczki należy chwycić całą dłonią tak, aby kciuk przytrzymywał rączkę i był wysunięty w kierunku włosia. Uchwyt powinien być mocny, ale nie powinien wywoływać zmęczenia dłoni i nadgarstka. Szczotkowanie powierzchni zgryzowych powinno polegać na szorowaniu ich włosiem szczoteczki położonym prostopadle do powierzchni zgryzowych. Powierzchnie językowe wszystkich zębów czyści się metodą wymiatania, lecz w przypadku zębów przednich szczoteczkę ustawia się pionowo. Zaleca się czyszczenie jednorazowo jednego łuku zębowego (co pozwala na większą koncentrację i dokładniejsze ruchy). Koncentrację ułatwia liczenie (w metodach okrężnych do 5, a w wibracyjnych do 10). Należy przyjąć odpowiednią i zawszę tę samą kolejność szczotkowania poszczególnych partii uzębienia – w przeciwnym razie łatwo pominąć pojedyncze zęby lub grupy zębów, które pozostają niedoczyszczone. Większość pacjentów powinna rozpoczynać szczotkowanie od tego obszaru, którego oczyszczenie jest najłatwiejsze (u osób praworęcznych to lewy górny łuk). Osoby z nasiloną próchnica , powinny rozpoczynać szczotkowanie od miejsc szczególnie zaatakowanych przez próchnicę. Na początku szczotkowania włosie jest twardsze co zwiększa efektywność zabiegu, w miarę oczyszczania włosie staje się miękkie. Istnieje kilka metod szczotkowania zębów: pionowa, pozioma, wymiatająca – ROLL, wibracyjne (Chartesa, Stillmanna oraz Bassa), okrężna (Fonesa), fizjologiczna (Smitha), szorowania. Charakterystyka tych metod przedstawiona została poniżej:

• Metoda Fonesa – zalecana u dzieci (nieskuteczna u dorosłych), szczoteczka ustawiona jest pod kątem 90 stopni do powierzchni policzkowych ostatnich zębów, wykonuje się drobne ruchy okrężne szczotkując powierzchnie policzkowe zębów górnych i dolnych, następnie przesuwa się szczoteczkę ku linii pośrodkowej i szczotkuje następne zęby. W ten sam sposób postępujemy w przypadku z powierzchnią żującą i policzkową/językową. Efektem jest usunięcie płytki nazębnej z powierzchni gładkich, niestety w przypadku tej metody na powierzchniach stycznych płytka pozostaje. 
• Metoda Roll – wprowadzana zwykle u 10-11 letnich dzieci, polega na wykonywaniu szczoteczką ruchów obrotowo-wymiatających, nazywana inaczej metodą dziąsło-zęby. Szczoteczka ustawiona jest pod kątem 45 ̊ – w ten sposób przyszyjkowe części zębów są pomijane. Zaleca się wykonywać 4-6 ruchów wymiatająco-obrotowych w jednym czyszczonym miejscu, a główka szczoteczki musi obejmować trzy sąsiednie zęby. 
• Metoda Bassa – skutecznie usuwa płytkę bakteryjną z kieszonek dziąsłowych, wystarczy ustawić włosie szczoteczki (wyłącznie miękkiej) pod kątem 45 ̊ w okolice szyjek zębów – muszą być one skierowane do wierzchołków korzeni zębów. Polega ona na wykonywaniu niewielkich poziomych ruchów drgająco-wibrujących, wykonuje się ok. 5 powtórzeń – każde składające się z mniej więcej 30 ruchów, nie wolno szorować zębów, gdyż może to spowodować uszkodzenie szkliwa i obnażenie korzeni.
• Metoda Stillmana– szczoteczkę układa się poziomo pod kątem 45 ̊ skierowaną włosiem do wierzchołka korzenia, włosie musi częściowo znajdować się na dziąśle, a częściowo na koronie zęba. Przyciśniętą do dziąsła szczoteczkę „wywija się” w kierunku powierzchni żujących z jednoczesnym ruchem poprzecznie-wibrującym o niewielkich drganiach. Metoda ta uważana jest za masująco-oczyszczającą i polecana jest m.in. przy recesji dziąseł. 
• Metoda Chrtersa– polega na ułożeniu szczoteczki poziomo pod kątem 45 ̊ lecz w tym wypadku w kierunku płaszczyzny zgryzowej (włosie szczoteczki winno znajdować się częściowo na dziąśle i częściowo na koronie zęba i być skierowane do powierzchni żującej/brzegu siecznego), szczoteczką wykonujemy ruchy obrotowe przy jednoczesnym i równomiernym ucisku na dziąsła. Metoda ta nie jest łatwa do opanowania, a wykonywana w sposób niewłaściwy może spowodować szkodliwe działanie na dziąsła. Polecana jest szczególnie pacjentom z chorobami przyzębia (ze stwierdzoną recesją dziąseł i/lub utratą ich konturu).
• Metoda pionowa– Polega na ułożeniu włosia szczoteczki pionowo do powierzchni językowych zębów przednich (wzdłuż ich osi), po czym „wymiatamy” zalegające resztki pokarmowe.
  

Szczoteczki do zębów

Szczoteczki do zębów powinny mieć określone cechy. Ważna jest odpowiednia długość pęczków i przestrzenie między nimi, pozwalające na swobodny przepływ wody, co zapewnia czystość szczoteczki. Powinny mieć wystarczająco długą część pracującą, która podczas czyszczenia obejmuje 3 przyległe do siebie zęby (23-30 mm dorośli, 18-20 dzieci). Wystarczająco długą rękojeść, która zapewni utrzymanie szczoteczki i możliwość jej obracania (15-17 cm dorośli, 11-13 cm dzieci). Ze względu na budowę części pracującej wyróżniamy szczoteczki pęczkowe (2-3 rzędy pęczków na szerokość
i 5-8 rzędów na długość) i wielopęczkowe (4 rzędy pęczków na szerokość oraz 10-12 rzędów na długość). Obecnie szczoteczki mają różny układ pęczków, kielichy z miękkiej gumy oraz chropowate powierzchnie do czyszczenia języka. Kolejny podział obejmuje szczoteczki twarde, średnie i miękkie- o średnicy włosia kolejno 0,3 mm, 0,2-0,25 mm, 0,15-0,18 mm. 

Szczoteczka zwykle ulega zużyciu w okresie od 2 tygodni do 4 miesięcy. Oznaką zużycia może być odgięcie pojedynczych włókien, a kolejno całych pęczków włosia oraz u niektórych producentów zmiana barwy. Zużyta szczoteczka może być nie tylko nieskuteczna, ale także niebezpieczna. Szczoteczka powinna być pozostawiona włosiem do góry w przewiewnym miejscu, a opakowania mogą być używane tylko w podróży. 

Poza szczoteczkami manualnymi dostępne są na rynku elektryczne szczoteczki do zębów. Działają one na zasadzie ruchów posuwisto-zwrotnych, wibrujących, łukowatych lub rotacyjnych. Najbardziej skuteczne są rotacyjne o ruchach wibrujących. Szczoteczki elektryczne mają specyficzny kształt końcówki. Są one małe, co pozwala na wygodniejsze manewrowanie nimi w jamie ustnej, a także na dotarcie do trudno dostępnych miejsc. Szczoteczka elektryczna wykonuje ruchy za nas – jako maszyna robi to szybciej i dokładniej. Dwie minuty mycia zębów szczoteczką elektryczną są dużo bardziej efektywne niż mycie ich szczoteczką manualną. Wiele modeli szczoteczek ma wbudowane różnego rodzaju wskaźniki. Pomogą nam one kontrolować między innymi nacisk szczoteczki na ząb, gdy robimy to zbyt mocno, a także dopilnują odpowiedniego czasu mycia zębów, aby czynności tej nie skracać poniżej wspomnianych obowiązkowych dwóch minut. Przewaga szczoteczek elektrycznych nad manualnymi to przede wszystkim skuteczniejsze usuwanie płytki nazębnej z przestrzeni międzyzębowych, skuteczniejsze usuwanie przebarwień związanych z paleniem tytoniu, piciem kawy czy herbaty, są bezpieczniejsze dla szkliwa (wykazują 5 razy mniejszą ścieralność). Nie trzeba wykonywać nimi żadnych ruchów poza lekkim przyciskaniem i powolnym przesuwaniem (zaleta szczególnie dla dzieci, niepełnosprawnych, czy też leniwych). 

Wyróżniamy również szczoteczki soniczne. Główka szczoteczki wprawiona w pulsacyjny ruch emituje ultradźwięki, które rozbijają płytkę nazębną oraz usuwają bakterie. Tego rodzaju szczotki są jeszcze delikatniejsze i skuteczniejsze, aniżeli zwykłe szczoteczki elektryczne. Czyszczenie uzębienia odbywa się bowiem nie tyle przez mechaniczne ścieranie osadu, lecz przede wszystkim przez niesłyszalne dla ludzkiego ucha dźwięki o wysokiej częstotliwości. Jest to idealne rozwiązanie dla osób z wrażliwymi dziąsłami. 

Wyróżniamy również szczoteczki międzyzębowe i jednopęczkowe. Rozmiar szczoteczki międzyzębowej dopasowujemy do przestrzeni zebowej. Kształt, wielkość oraz możliwość zginania szczoteczki międzyzębowej pod różnym kątem sprawiają, że można ją użyć w ciaśniejszych i luźniejszych przestrzeniach oraz trudno dostępnych okolicach. Szczoteczka jednopęczkowa umożliwia precyzyjne dotarcie do miejsc trudno dostępnych w okolicach aparatów, protez, mostów oraz zębów ósmych lub nieprawidłowo położonych w łuku zębowym. Dla osób posiadających aparat ortodontyczny przeznaczone są specjalne szczoteczki miękkie lub średnio twarde o nierównej, ząbkowanej powierzchni lub ze specjalnym rowkiem w kształcie litery „V” pozwalają na łatwiejsze ułożenie włosia na zamku i metalowym łuku. Umożliwiają oczyszczanie zębów wokół elementów aparatu. Szczoteczka tradycyjna zalecana jest do czyszczenia zębów wolnych od aparatu.

Pasty do zębów 

Pasty skracają czas szczotkowania i zwiększają jego efektywność. Powinny działać antyseptycznie, wzmacniać powierzchnię szkliwa, usuwać produkty fermentacji cukrów oraz metabolity płytki nazębnej, znosić nadwrażliwość zębiny i działać przeciwzapalnie. W skład past do zębów wchodzą środki ścierne, pieniące, zapobiegające wysychniu, konserwujące, słodzące, a także aromaty i barwniki. Środki ścierne i polerujące stanowią 25-60% masy produktu. Decydują o skuteczności pasty do zębów w zakresie czyszczenia, usuwania osadów i płytki nazębnej. Uznaje się, że kształt cząsteczek powinien być jak najbardziej zbliżony do kulistego i nie przekraczać wielkości 10 mikrometrów. Miarą ścieralności past do zębów są współczynniki RDA oraz REA. Środki pieniące (środki powierzchniowo czynne popularnie nazywane detergentami) stanowią około 2% masy produktu. Odpowiedzialne są za wytwarzanie piany, dzięki czemu nadają paście do zębów właściwości myjące. Środki zapobiegające wysychaniu, formujące konsystencję pasty to od 10 do 30% masy produktu. Utrzymują właściwą konsystencję pasty, a także zapobiegają jej wysychaniu. Środki zapobiegające wysychaniu pasty do zębów to na przykład gliceryna czy sorbitol. Środki konserwujące hamują rozwój drobnoustrojów, utrzymują pastę w dobrej jakości. Substancje słodzące poprawiające smak pasty to sacharyna, ksylit czy sorbitol. W skład past do zębów mogą wchodzić też zioła i wyciągi roślinne. To bardzo cenione składniki w pastach do zębów, które stosowane są jako substancje pomocnicze, wpływające na zdrowie całej jamy ustnej. Obecnie coraz częściej producenci past do zębów sięgają po naturalne ekstrakty roślinne co znacznie zwiększa jakość formy pasty i jej działania. Najpopularniejsze składniki roślinne stosowane w pastach do zębów toszałwia, mięta, rumianek, goździki, eukaliptus czy lukrecja. 

Bardzo ważnym składnikiem past do zębów są związki fluoru. Wzmacniają i chronią zęby przed negatywnym działaniem bakterii oraz kwasów pochodzących z pożywienia. W pastach do zębów fluor jest dostępny pod postacią fluorków. Są to najczęściej: aminofluorki, fluorek sodu i monofluorofosforan sodu. Stężenie fluoru w pastach wyznacza się poziomem ppm. Zalecana dawka fluoru dla dzieci wynosi 1000 ppm- ilość pasty jest zbliżona do wielkości ziarnka grochu. Dla dzieci powyżej 6 lat i dorosłych ilość fluoru wynosi 1450 ppm. Jego główną funkcją jest remineralizacja szkliwa. Fluorki reagują z grupą hydroksylową hydroksyapatytu, która jest budulcem szkliwa, jednak nie do końca trwałym. Reakcja ta polega na wymianie grupy hydroksylową na fluor i powstanie fluoroapatytu, który wzmacnia szkliwo i chroni go przed próchnicą. Kolejne dawki fluoru mogą wzmacniać owy fluoroapatyt i sprawiają, iż jest on bardziej wytrzymały na działanie kwasów w jamie ustnej niż hydroksyapatyt. Ponadto, związki fluoru tworzą na płytce zęba fluorki wapnia (CaF2). Mają one podwójną rolę. Mogą zarówno dodatkowo wzmacniać szkliwo niejako nadbudowując fluoroapatyt, ale równocześnie są “zbiornikiem” z fluorem. Wówczas pierwiastek ten jest bezpośrednio uwalniany do fluoroapatytu.

Dodatkowe czynności pomagające w utrzymaniu higieny

Płukanki to płyny do stosowania w jamie ustnej. Można je używać na trzy sposoby – wypłukać jamę ustną przed szczotkowaniem zębów (pozwoli to rozmiękczyć zalegającą płytkę nazębną, przez co ułatwi jej usunięcie), wypłukać jamę ustną po szczotkowaniu zębów (dodatkowo ochroni jamę ustną i dostarczy niezbędną dawkę fluoru wzmacniając działanie pasty do zębów), a także wypłukać jamę ustną między posiłkami (ułatwi pozbycie się resztek pokarmowych, zalegających w jamie ustnej, które są pożywką dla bakterii). Wyróżniamy takie płukanki jak: wspomagające działanie wybielające, chroniące dziąsła, zapobiegające paradontozie, wskazane po zabiegach (np. po implantacji) i w trakcie rekonwalescencji. Zawsze należy zachować umiar – zbyt częste płukanie jamy ustnej, zwłaszcza preparatami zawierającymi dużą ilość alkoholu może przesuszać błonę śluzową i doprowadzić do jej uszkodzenia. Płukanie jamy ustnej jest dodatkowym zabiegiem przy higienie jamy ustnej. Nie zastępuje ono jednak szczotkowania czy nitkowania zębów. Idealnym momentem stosowania płukanki przy codziennej pielęgnacji jest chwila po oczyszczeniu zębów przy pomocy szczoteczki, czy to przy pomocy tradycyjnego płukania, czy przy użyciu irygatora.
Stosując płyn regularnie, dwa razy dziennie, redukujemy ilość bakterii bytujących w naszej jamie ustnej. Tym samym ograniczony zostaje wzrost płytki nazębnej. Dzięki niemu nie dochodzi do produkcji przez niektóre bakterie lotnych związków siarki, które są przyczyną nieświeżego oddechu.

 
Gumy do żucia bez cukru – mówiąc o zaletach gumy do żucia przede wszystkim wymienia się jej oczyszczające działania. Takie właściwości mają wyłącznie gumy bez cukru, w których rolę słodzika spełniają substancje takie jak sorbitol i ksylitol. Sorbitol jest odpowiedzialny za utrzymanie wilgoci w jamie ustnej, wywołuje także efekt chłodzący i odświeżający. Należy jednak pamiętać, iż sorbitol stymuluje pracę jelit – zbyt duża dawka sorbitolu może wywołać biegunke ̨. Chroni on także przed obniżeniem pH szkliwa zębów poniżej 5,5, dzięki czemu zęby nie są narażone na działanie niszczących kwasów. Ksylitol z kolei zapobiega powstawaniu próchnicy i wykazuje działanie bakteriostatyczne. Jeśli nie mamy możliwości umycia zębów po posiłku (np. w podróży, po firmowym lunchu) to warto sięgnąć po gumę bez cukru. Żucie gumy stymuluje wydzielanie śliny, która neutralizuje kwasy powstałe w jamie ustnej i wypłukuje resztki pokarmowe, przez co dbamy o zdrowie zębów. Dodatkowo wspomniane substancje słodzące wykazują niewielkie działanie przeciwbakteryjne. Nie powinno się jej żuć dłużej niż 10 do 15 minut. Czas ten w zupełności wystarczy, aby przywrócić neutralne pH jamy ustnej. Zbyt długie i częste żucie może nienaturalnie obciążać staw skroniowo-żuchwowy. Ponadto, może dojść do przerostu mięśni żwaczy, a u osób przyzwyczajonych do żucia z jednej strony szczęki do asymetrii twarzy. Spowodowany żuciem gumy przerost mięśni żwaczy może spowodować bruksizm, czyli kłopotliwe i niebezpieczne dla naszego szkliwa zgrzytanie zębami w nocy. 

Nić dentystyczna- służy do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, czyli miejsc, w których zwykła szczoteczka do zębów sobie nie radzi. Nitkę nawija się na palce obu rąk lub na odpowiednie „widełki”. Przesuwa się ją między zębami w kierunku pionowym od brodawki dziąstowej do powierzchni żującej lub siecznej w celu oczyszczenia z płytki nazębnej powierzchni stycznych zębów, a nie poziomym, aby nie uszkodzić brodawki dziąsłowej oraz przyczepu dziąsłowego. Wyróżniamy również taką nitkę dentystyczną jak Super Floss. Sprawdza się ona świetnie u pacjentów użytkujących aparaty ortodontyczne lub mosty protetyczne. Składa się ona z trzech głównych elementów: usztywnionego końca, części puszystej oraz standardowej nici. W sprzedaży jest ona dostępna w formie gotowych do użycia odcinków. Aby prawidłowo jej użyć, należy przygotować jeden gotowy odcinek nitki specjalistycznej. Żyłkowy koniec nici wprowadzić delikatnie pod łuk aparatu. Nić przewleka się pionowo pod łukiem, aż do wprowadzenia części puszystej nitki. Oczyszczanie należy rozpocząć wokół zamka puszystą częścią. „Mikrowłoski” z puszystej części czyszczącej efektywnie oczyszczą miejsca wokół zamka z osadów i resztek pokarmu. Biorąc pod uwagę bogatą ofertę dostępną na rynku, wybór tak nieskomplikowanego produktu, jakim jest nić dentystyczna, może wydawać się dość trudny, warto jednak poświęcić na to trochę czasu, aby znaleźć taki produkt, którego można z przyjemnością używać na co dzień, jeśli jednak wolisz, aby taką dycyzję podjął za Ciebie specialista zachęcamy do kontaktu z lekarzem online. Każdy rodzaj nici dentystycznej ma swoje wady i zalety. Niewoskowana nić dentystyczna to cienka nylonowa nić wykonana z około 35 splecionych włókien. Dociera ona nawet do wąskich przestrzeni między stłoczonymi zębami, jednak może być łamliwa i łatwo się strzępić. Woskowana nić dentystyczna to standardowa nić nylonowa pokryta lekką, woskowaną warstwą. Jest bardziej odporna na pękanie, jednak woskowana powłoka może utrudniać docieranie do wąskich przestrzeni międzyzębowych. Taśma dentystyczna jest z kolei szersza i bardziej płaska niż standardowa nić — może być woskowana lub niewoskowana. Osoby mające większe odstępy między zębami często wolą używać taśmy dentystycznej zamiast standardowej nici.