Rodzaje szczepionek na Covid. mRNa a szczepionka wektorowa – jakie są różnice między nimi i jaka skuteczność wykazują?

Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępne są cztery preparaty, którymi można zaszczepić się przeciwko Covid-19. Są to zarówno szczepionki genetyczne, jak i wektorowe. Jakie występują między nimi różnice? Dowiedz się więcej na temat technologii ich produkcji.

Pierwszą stosowaną w Polsce szczepionką przeciw Covid-19 był preprat wyprodukowany przez przedsiębiorstwo Pfizer. Niedługo później pojawiły się kolejne trzy, a więc szczepionki od Moderny, Johnsona i Astrazeneca. Warto mieć świadomość, że różnią się one od siebie nie tylko sposobem wytwarzania, ale także przechowywania i stopniem skuteczności. Zdobądź więcej informacji na temat rodzajów szczepionek na Covid i zadbaj o swój układ odpornościowy w pełni świadomie.

Jakie szczepionki na Covid-19 są dostępne w Polsce?

Obecnie można skorzystać z czterech szczepionek przeciw wirusowi Sars-Cov-2. Są to dwie szczepionki genetyczne i dwie wektorowe. Co to dokładnie oznacza i czym się różnią od siebie? Preparaty genetyczne (tzw. mRNA) to:

• Moderna;
• Pfizer/Biontech.

Z kolei szczepionki wektorowe wyprodukowały firmy:

• AstraZeneca;
• Johnson&Johnson.

W naszym kraju możliwość zaszczepienia się istnieje od końca 2020 roku, a pierwszą szczepionką dostępną dla Polaków był produkt od firmy Pfizer. Jeżeli masz wątpliwości, na który preparat się zdecydować, możesz skonsultować swój wybór z lekarzem, który udzieli ci informacji na temat każdej z nich. Możesz zrealizować konsultację lekarską online za pośrednictwem naszego portalu. Załóż osobisty profil i wybierz dogodny termin oraz godzinę rozmowy.

Genetyczne szczepionki przeciwko Covid-19. Cechy charakterystyczne

Za najskuteczniejsze uchodzą szczepionki nowej generacji mRNA, do których zalicza się wspomnianą Modernę i Pfizera, ale także oczekującą na zatwierdzenie przez Europejską Agencję Leków szczepionkę CureVac. W tym przypadku korzysta się z genów samego wirusa, by w efekcie wywołać w organizmie pożądaną odpowiedź immunologiczną. Taka cząsteczka mRNA zawiera w pewnym sensie instrukcję dla organizmu człowieka, jak poradzić sobie jeśli dojdzie do zakażenia koronawirusem. Chodzi o produkcję białka S pochodzącego z powierzchni kolca wirusa, za sprawą którego przenika on błony śluzowej, powodując stan zapalny.

W trakcie szczepienia komórki otrzymują informację, jak to białko produkować. Gdy już powstanie, organizm identyfikuje je jako obce, dzięki czemu wytwarzają się pożądane przeciwciała. Co ważne, po produkcji białka S i wywołaniu odpowiedzi immunologicznej substancja ta nie upowszechnia się w organizmie, a redukuje i całkowicie zanika. Można zatem być pewnym, że po dawce szczepionki nie dochodzi do żadnych modyfikacji komórek, które mogłyby być szkodliwe dla organizmu.

Rodzaje szczepionek na Covid. Jakie są różnice w szczepionkach genetycznych?

Choć szczepionki produkowane przez wspomniane przedsiębiorstwa działają na podobnych zasadach i powstają z wykorzystaniem identycznej technologii, zachodzą między nimi pewne różnice. Pierwszy aspektem jest skuteczność poszczególnych preparatów. Badania pokazały, że najwyższa, bo aż 95 procentową, odznacza się szczepionka od Pfizera. Kilka procent mniej skuteczności wykazuje Moderna, zaś najnowszy CureVac to na razie jedynie 47 procent.

Także metoda przechowywania szczepionek genetycznych jest zróżnicowana. Przykładowo szczepionki Pfizer wykazują nawet do pół roku skuteczności, jeżeli będą przechowywane w temperaturze w przedziale między -90 a -60 stopni. W temperaturze powyżej zera (maksymalnie do 8 stopni Celsjusza) można je przetrzymywać jedynie na 5 dni przed wykorzystaniem.

Szczepionka mRNA od Moderny nie ma aż tak rygorystycznych wymagań, jeśli chodzi o temperaturę przechowywania. Przedział od -25 do 15 stopni Celsjusza będzie dla niej odpowiedni. Do miesiąca natomiast można ją trzymać nawet w bardzo ciepłym miejscu (do 28 stopni). Z kolei CureVac zachowuje swoja stabilność w około 5 stopniach przez trzy miesiące, zaś w pokojowej temperaturze przez dobę.

Wektorowe szczepionki przeciw Covid-19. Czym różnią się od mRNA?

Ten typ szczepionek to również dość nowatorska technologia na rynku farmaceutycznym. W ich produkcji wykorzystuje się cząsteczki innych wirusów, które pełnią w tym wypadku funkcję wektorów. To właśnie za ich sprawą powstaje odpowiedź układu odpornościowego na podany bodziec.

Wektory takie są w pełni bezpieczne dla człowieka. Nie rozmnażają się w jego wnętrzu i nie zakażają. Szczepionki wektorowe testowano wielokrotnie w badaniach nad wirusem HIV czy wirusem Ebola.

Szczepionka od Astrazeneca

W tym wypadku do pobudzenia układu immunologicznego wykorzystuje się fragmenty adenowirusa. Szczepionka transportuje białko S, co wpływa na działanie naszej bariery odpornościowej. Preparat może być przechowywany przez pół roku w temperaturze do 8 stopni Celsjusza.

Szczepionka od Johnson&Johnson

W tym wypadku działa modyfikacja adenowirusa, który co prawda wnika do komórek, ale nie rozmnaża się w nich. Szczepionka działa bardzo podobnie jak Astrazeneca. Jako wektor przekazuje kolec Sars-Cov-2, pobudzając układ immunologiczny do reakcji obronnej. Cechą, która wyróżnia ten preparat od pozostałych to fakt, że do uzyskania pełnej odporności wystarczy przyjęcie tylko jednej dawki.

Skuteczność szczepionek na koronawirusa

Wszystkie rodzaje szczepionek na koronawirusa odznaczają się wysoką skutecznością, jednak istnieją między nimi nawet kilkunastoprocentowe różnice w tym względzie. Najważniejszym parametrem, na który należy zwrócić uwagę, to zanikający poziom przeciwciał. Należy pamiętać, że nigdy odpowiedź na zakażenie wirusem nie będzie długotrwała i możliwość ponownego zarażenia się będzie prawdopodobna nawet po przyjęciu szczepionki. Ta zasada dotyczy nie tylko Sars-Cov-2.

Badania pokazują, że przeciwciała u pacjentów, którzy przeszli koronawirusa jednorazowo znikały średnio po 2 latach, a czasem nawet po roku. To szczególne zadanie dla twórców kolejnych wersji rodzajów szczepionek, ponieważ koronawirus może przybrać znamiona choroby endemicznej, czyli takiej, która co jakiś czas będzie powracać.

Szczepienia przeciw Covid-19. Kto jest w grupie priorytetowej?

Na ciężki przebieg infekcji Covid-19 najbardziej narażone są osoby w podeszłym wieku, dlatego przyjęcie przez nich skutecznej szczepionki jest wyjątkowo istotne. Niestety jednocześnie starsze organizmy przeważnie wykazują o wiele słabszą reakcję na szczepienia, ponieważ sam układ immunologiczny także się starzeje.

Poszczególne dawki szczepionek. Czy można łączyć różne rodzaje?

Aktualne informacje mówią o tym, że łączenie ze sobą w cyklu szczepiennym różnych preparatów mogą przynieść wiele korzyści dla układu immunologicznego. Najczęściej stosuje się zatem połączenie szczepionki wektorowej od Astry, a także którejś ze szczepionek mRNA w kolejnej dawce.

Jeśli chodzi o różne rodzaje szczepionek na Covid, żadna z nich nie daje pełnej ochrony przed zakażeniem koronawirusem i jego kolejnymi mutacjami. Co jednak należy podkreślić, dość skutecznie chronią one przed ciężkim przebiegiem choroby, a w ten sposób rzadziej niezbędna jest hospitalizacja pacjenta. W przypadku niektórych typów dowiedziono także, że obniżają ryzyko zgonu chorego. W przypadku twórców i producentów szczepionek przeciwko Sars-Cov-2 najważniejsze jest przewidywanie i szybkie reagowanie na nowo powstające warianty wirusa. To wymaga pracy nad obecnymi preparatami, a także gotowością do stworzenia nowych, które efektywnie chroniłyby społeczeństwo przed nawrotem tej groźnej choroby.

Zobacz też  Najczęstsze objawy covid u zaszczepionych – jak rozwija się zakażenie?

Zobacz również:

E-recepta
online

E-zwolnienie

Tabletka
"dzień po"

Antykoncepcja
hormonalna