Wymioty u dziecka – przyczyny, metody leczenia, domowe sposoby

Wymioty są odruchem obronnym organizmu i nie zawsze świadczą o poważnej chorobie. Częstą przyczyną wymiotów u najmłodszych są problemy z układem pokarmowym. O czym świadczą wymioty u dziecka? Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

Wymioty to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, na którą cierpią zarówno dorośli, jak i dzieci. U najmłodszych najczęściej wywołane są one zakażeniem układu pokarmowego, ale także błędami dietetycznymi. Bywa, że występują na tle nerwowym. U noworodków przyczyną mogą być wady anatomiczne. Zazwyczaj stosuje się leczenie objawowe, polegające na nawodnieniu i uzupełnieniu poziomu elektrolitów, w niektórych przypadkach konieczne jest postępowanie chirurgiczne. Rodzice powinni zwrócić uwagę na konsystencję i kolor wymiocin, to bowiem informacje pomocne przy stawianiu diagnozy. Powtarzające się epizody wymiotów u dziecka wymagają konsultacji lekarskiej.

Dlaczego dziecko wymiotuje?

Wymioty są odruchem polegającym na wyrzuceniu treści żołądka na zewnątrz. Ośrodek nerwowy odpowiedzialny za odruch wymiotny znajduje się w rdzeniu przedłużonym. Docierają do niego bodźce z różnych okolic – receptorów w śluzówce gardła, narządach jamy brzusznej, serca, ucha wewnętrznego, węchomózgowia. Przyczyn wymiotów może być wiele. Nie zawsze są one objawem poważnej choroby, jednak pojawiające się u małych dzieci wymagają szczególnej uwagi. Jakie są najczęstsze przyczyny występowania wymiotów?

• u noworodków i niemowląt mogą świadczyć o nieprawidłowej budowie przewodu pokarmowego np. niedrożności czy zwężeniu jelita cienkiego lub dwunastnicy, niedrożności smółkowej;
• u najmłodszych pacjentów przyczyną może być alergia;
• przerostowe zwężenie odźwiernika należy podejrzewać, jeśli u malca obserwuje się chlustające wymioty;
• ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy, czyli tzw. jelitówka – wymiotom towarzyszy biegunka, czasem gorączka;
• prowadzą do nich błędy dietetyczne;
• przyczyny to również infekcje dróg oddechowych, ucha, układu moczowego;
• źródłem są także nietolerancje pokarmowe.

Inne przyczyny wymiotów u dzieci to choroba lokomocyjna, zatrucie pokarmowe, zakażenie pasożytnicze, choroby metaboliczne, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie wątroby lub otrzewnej. Wymioty mogą świadczyć o problemach z ośrodkowym układem nerwowym. Szczególnie niebezpieczne są te pojawiające się po urazie głowy, a także występujące rano i towarzyszące silnym bólom głowy (mogą być objawem guza mózgu).

Wymioty u dzieci – na co zwrócić uwagę?

Wymioty u dziecka zawsze budzą niepokój rodziców. Warto jednak pamiętać, że są naturalną reakcją fizjologiczną i najczęściej nie świadczą o poważnej chorobie. Rodzice muszą jedna zwrócić uwagę na objawy towarzyszące, okoliczności wystąpienia wymiotów, a także na ich wygląd i konsystencję. Wszystkie te dane będą niezbędne do ustalenia przyczyny wymiotów.

• ciemnozielone wymioty świadczą o obecności żółci i mogą wskazywać na niedrożność jelit; niezbędna jest interwencja chirurgiczna;
• wymioty z domieszką świeżej, intensywnie czerwonej krwi świadczą o krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego (choroba wrzodowa, zapalenie błony śluzowej żołądka, przełyku);
• fusowate wymioty wskazują na krwawienie z przewodu pokarmowego poniżej żołądka.

Najczęstszą przyczyną wymiotów u niemowląt jest refluks żołądkowo-przełykowy. Zjawisko to jest nazywane potocznie ulewaniem. Powodem jest niedojrzałość górnego odcinka zwieracza przełyku. Jeśli dziecko nie jest niespokojne, najada się i przybiera prawidłowo na wadze, nie będzie konieczne wdrażanie leczenia. W razie wątpliwości warto porozmawiać z lekarzem. Rodzice mogą skorzystać z możliwości, jaką daje konsultacja lekarska online.

Wymioty u dzieci – jak postępować?

Wymioty, zwłaszcza z towarzyszącą biegunką, mogą prowadzić do odwodnienia organizmu i zaburzeń elektrolitowych. W konsekwencji może dojść do spadku masy ciała, a nawet zaburzeń przemiany materii. Jak poznać odwodnienie łagodne i umiarkowane? Dziecko jest niespokojne i pobudzone, a dodatkowo:

• wykazuje wzmożone pragnienie;
• oddaje mniejsze ilości moczu;
• ma suche śluzówki.

Jeśli wymioty trwają dłużej, może dojść do ciężkiego odwodnienia – dziecko jest apatyczne, senne, obserwuje się brak moczu, przyspieszony oddech i pracę serca. Maluch odmawia picia, ma bardzo suche śluzówki, zimne rączki i nóżki, płacze bez łez. Gdy dziecko jest odwodnione, należy natychmiast udać się do szpitala. W przypadku wymiotów najistotniejsze jest nawadnianie malucha. Zaleca się podawanie płynów często, ale w małych ilościach. Warto sięgnąć po dostępne bez recepty doustne płyny nawadniające (zawierają makro-, mikroelementy, glukozę). Dziecko karmione piersią należy jak najczęściej przystawiać, by mogło pić.

Nawadnianie wymiotującego dziecka

Jak nawadniać malucha? Warto stosować kilka najważniejszych zasad:

• płyny należy podawać małymi porcjami, np. łyżeczką;
• aby nie pobudzać odruchu wymiotnego, podaje się chłodne płyny;
• przy intensywnych wymiotach należy zrezygnować z podawania pokarmów;
• jeśli dziecko nie chce pić wody lub płynów nawadniających należy podać napar z rumianku, mięty, melisy lub rozwodniony sok jabłkowy;
• nie wolno podawać napojów gazowanych.

Uzupełnianie płynów jest podstawą leczenia wymiotów u dziecka. W razie wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem, który może zalecić podanie preparatów przeciwwymiotnych lub leków na receptę – może to być także e-recepta online. Przy wymiotach z biegunką warto podać dziecku probiotyki, które wyregulują florę bakteryjną jelit.

Dieta przy wymiotach

W początkowej fazie należy ograniczyć podawanie pokarmów. Stopniowo można wprowadzać niewielkie ilości lekkostrawnych potraw. Najlepiej sprawdzą się gotowane warzywa – marchew, ziemniaki, gotowane chude mięso, kasza jaglana i kuskus, jasny makaron, płatki ryżowe. Można podawać białe pieczywo, a starszym dzieciom krakersy i herbatniki. Z diety należy wykluczyć posiłki gorące i bardzo aromatyczne – sam zapach może wywoływać odruch wymiotny i prowadzić do nasilenia dolegliwości. Zaleca się gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie w folii. Posiłki należy podawać w postaci papek, przecierów, musów (purée ziemniaczane, kisiel owocowy). W złagodzeniu nudności pomogą musy z owoców jagodowych, owocowe galaretki z dodatkiem świeżej mięty, a u starszych dzieci cukierki imbirowe lub miętowe.

Wymioty u dzieci – leczenie

Wybór leków na wymioty u dziecka jest ograniczony. Lekarz może zalecić tabletki z dimenhydrynatem, preparaty homeopatyczne lub zawierające wyciąg z imbiru. Właściwe postępowanie przy wymiotach powinno obejmować postawienie prawidłowej diagnozy i leczenie choroby podstawowej – może to być lek przeciwwirusowy lub antybiotyk, jeśli przyczyną jest infekcja, a także leki przeciwgorączkowe, przeciwbiegunkowe. W rzadkich przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna lub dożylne nawadnianie w razie silnego odwodnienia (wymioty połączone z biegunką mogą szybko doprowadzić do odwodnienia u najmłodszych). Wiele leków dostępnych na receptę jest przeciwwskazana u dzieci (Duspatalin przeznaczony jest dla dzieci powyżej 10. roku życia).

Kiedy do lekarza?

Konsultacji lekarskiej wymagają wymioty z silnym bólem brzucha, głowy, gorączką, utratą świadomości, po urazie głowy. Specjalista musi obejrzeć dziecko w przypadku niepohamowanych wymiotów, powtarzających się, z domieszką krwi lub żółci. Najczęściej powodem zwracania treści żołądkowej jest zatrucie pokarmowe wirusowe lub bakteryjne, alergia, nietolerancje pokarmowe. Gorsze samopoczucie dziecka sprawia, że potrzebuje ono więcej troski i wsparcia – rodzic może skorzystać z możliwości, jakie daje e-zwolnienie online.

Czy wymiotom u dziecka można zapobiegać? W tym celu należy przede wszystkim zadbać o dobrze zbilansowaną dietę swojej pociechy i przestrzegać zasad higieny. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto udać się do pediatry.