» Strona główna » Psychodietetyka » Bulimia nervosa – w sidłach głodu
W tym artykule przedstawimy wszelkie niezbędne informacje na temat bulimii, a mianowicie omówimy przyczyny, objawy i skuteczne sposoby leczenia. Wskażemy również, gdzie szukać pomocy oraz jak uzyskać elektroniczną receptę na lekarstwa stosowane w leczeniu bulimii.
Przez długi czas trwała dyskusja czy zaburzenia odżywiania powinny być traktowane, jako wyraz zaburzeń endokrynologicznych, choroba internistyczna, neurologiczna czy też zaburzenie psychiczne. Ostatecznie zaburzenia odżywiania w międzynarodowej klasyfikacji The International Statistical Classification of Diseases, and Related Health Problems, tenth revision (ICD-10) kwalifikuje się do zaburzeń behawioralnych powiązanych z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi. Kryteria do rozpoznania bulimii psychicznej obejmują epizody żarłoczności, nieprawidłowe zachowania służące zapobieganiu wzrostowi masy ciała oraz chorobliwą obawę/lęk przed otyłością . Na zaburzenia odżywiania chorują najczęściej dziewczęta w wieku dojrzewania i młode kobiety. Rozpowszechnienie bulimii psychicznej jest nieco większe od anoreksji psychicznej i szacuje się je na ok. 3% dziewcząt i młodych kobiet. Początek choroby przypada zazwyczaj na okres dojrzewania pacjenta i nierzadko jest poprzedzony epizodem anoreksji lub zachowań anorektycznych czy też restrykcyjnymi głodówkami. Chłopcy chorują na bulimię nieco częściej niż na anoreksję. 1-4% wśród adolescentów. Jednak 10-20 razy częściej żarłoczność psychiczna rozpoznawana jest u kobiet. Dodatkowo znacznie częściej spotykamy się z nią w grupach ludzi podejmujących działalności, w których preferowana jest szczupła sylwetka, takich jak: taniec, gimnastyka, cheerleading, bieganie, modeling, aktorstwo, wioślarstwo czy też łyżwiarstwo figurowe. Reasumując statystycznie zachorowalność na bulimię w okresie dorastania i we wczesnej dorosłości – pomiędzy 15 a 29 rokiem życia, została wyliczona na: 29 na 100 000 kobiet i 1 na 100 000 mężczyzn, jednak dane te stale ulegają zmianom i mają tendencje wzrostową. Objawy zaburzenia pojawiają się zazwyczaj około 18–25 roku życia. Ponadto bulimia nervosa najczęściej diagnozowana jest wśród rasy białej
Bulimia nervosa rozpoznawana jest w przypadku, kiedy u pacjenta występują napady objadania się, za które uważa się pochłanianie dużych ilości jedzenia, znacznie przekraczających zwykłą porcję, w stosunkowo krótkich odstępach czasu. Na ogół napadowi objadania się towarzyszy poczucie utraty kontroli nad porcją spożywanego pokarmu. Następnie stosowane są tzw. zachowania kompensacyjne w postaci prób przeciwdziałania skutkom spożycia dużej ilości pokarmu, czyli zwiększeniu się masy ciała. Zaliczamy do nich prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, okresowe głodówki, które napędzają błędne koło chorobliwych zachowań, stosowanie leków tłumiących łaknienie, preparatów tarczycy lub środków moczopędnych. Ponadto pacjenci ze współistniejącą cukrzycą mogą zaniechać stosowania insuliny. Powyższym zachowaniom towarzyszy silny lęk przed otyłością i/lub przytyciem, chęć utraty wagi oraz narzucanie sobie bardzo niskiego limitu masy ciała, zazwyczaj poniżej normy i zwykle, ze względu na napady objadania się niemożliwego do osiągnięcia. U części chorych na bulimię zachowania kompensacyjne nie muszą przebiegać w sposób podobny do opisanego powyżej, niektórzy pacjenci nie wymiotuje i nie przeczyszcza się, ale np. stosują intensywne głodówki i ćwiczą ponad własne siły. Leczenie bulimii psychicznej jest procesem bardzo złożonym i zależnym od stopnia natężenia choroby, najczęściej stosuje się psychoterapię skojarzoną z farmakoterapią. W farmakoterapii bulimii psychicznej najczęściej wykorzystywane są leki przeciwdepresyjne . Na naszej platformie po konsultacji z lekarzem online możesz uzyskać wykorzystywane w Twojej terapii lekarstwa na e-receptę bez konieczności wychodzenia z domu. Należy jednak pamiętać, że Twoja elektroniczna recepta zostanie opatrzona w dany lek, tylko wtedy, gdy jego zastosowanie w Twoim przypadku będzie miało wartość terapeutyczną oraz nie będzie przeciwskazań do jego stosowania.
Bulimia nervosa – kryteria według ICD-10
Klasyfikacja DSM-IV dzieli żarłoczność psychiczną na dwa typy:
Czynniki ryzyka bulimii i jej przyczyny możemy podzielić na:
Zachowania, które mogą wskazywać na to, że ktoś z bliskich nam osób zmaga się z bulimią to np.:
Napadowe objadanie się do tego stopnia, ile „zniesie” przewód pokarmowy (tzw. atak bulimiczny) i w następnej kolejności przeczyszczanie się poprzez prowokowanie wymiotów czy też stosowanie leków przeczyszczających, to charakterystyczne zachowania obserwowane w przebiegu bulimii psychicznej. Zachowania te manifestują się takimi objawami klinicznymi jak:
ANOREKSJA | BULIMIA |
BMI <17,5 | BMI często w normie |
Zaprzecza nieprawidłowym zachowaniom żywieniowym | Dostrzega nieprawidłowe zachowania żywieniowe |
Typ introwertyczny | Typ ekstrawertyczny |
Odrzuca jedzenie w celu radzenia sobie | Zwraca się ku jedzeniu w celu radzenia sobie |
Zaabsorbowanie na ciągłej utracie wagi | Zaabsorbowanie na osiągnięciu “idealnej” sylwetki, często cel jest nierealistyczny |
Dla pacjenta cierpiącego na żarłoczność psychiczną, nadmierne spożywanie posiłków jest „lekiem” na trawiące go problemy, do których najczęściej zaliczane są: problemy psychiczne (depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjne, borderline, itd.), osamotnienie, niskie poczucie własnej wartości, utrata kontroli i pustka. Jedzenie więc jest również traktowane jako „nagroda” za doświadczane trudności i niepowodzenia, dla osoby chorej „najedzenie się” skutkuje krótkotrwałą poprawą nastroju dającą ulgę, wrażenia zaopiekowania się sobą i chwilę pocieszenia. Z czasem jednak pacjent traci kontrolę nad ilością spożywanych, często wysokokalorycznych, niezdrowych posiłków. Ponadto „ucztowanie” ma charakter napadowy i odbywa się zazwyczaj w ukryciu. Towarzyszy temu cierpienie psychiczne, m.in. wstyd, poczucie winy, obrzydzenie dla samego siebie, niska samoocena, strach, paniczny lęk. W konsekwencji oprócz ataków bulimicznych, pacjenci dodatkowo zmagają się depresją, labilnością emocjonalną, łatwo popadają w nałogi i podejmują inne ryzykowne zachowania. Należy jednak zaznaczyć, że okresowe występowanie napadów niekontrolowanego jedzenia ma podłoże emocjonalne i jednocześnie nie jest to rzeczywiste uczucie głodu fizjologicznego.
Typowe objawy ataku bulimicznego:
Trzeba jednak mieć na uwadze, że wiele osób z bulimią świetnie kamufluje swój problem i względnie normalnie funkcjonuje w społeczeństwie. To często osoby ekstrawertyczne, uśmiechnięte i otwarte, przez co niedostrzeganie ich problemu przychodzi z łatwością zarówno rodzinie, jak i przyjaciołom. Warto jednak pamiętać, że fakt, iż problemu nie widać nie jest jednoznaczny z faktem, że takowy problem nie występuje. Bulimia nervosa to bardzo poważne schorzenie, które idzie w parze z istotnie pogorszoną jakością życia, ogromnym cierpieniem, depresją i innymi zaburzeniami natury psychicznej. Ponadto pacjenci z bulimią są obciążeni większym ryzykiem śmierci (głównie poprzez popełnienie samobójstwa), zwłaszcza jeśli wystąpiła u nich wcześniejsza próba samobójcza lub charakteryzowali się niskim wskaźnikiem BMI. Ze względu na powyższe, bulimii nie należy bagatelizować, jeżeli ten problem dotyczy Ciebie warto omówić go na konsultacji z lekarzem online , lekarz wskaże Ci skuteczną formę terapeutyczną oraz udzieli elektronicznej recepty na potrzebny środek farmaceutyczny byś mógł rozpocząć leczenie bulimii i w pełni powrócić do zdrowia.
Obsesyjne skupienie myśli wokół jedzenia/(nie)jedzenia i własnej sylwetki uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Z uwagi na opisane powyżej poważne szkody fizyczne i psychiczne, jakie niesie za sobą żarłoczność psychiczna – bezzwłoczne podjęcie leczenia jest tutaj niezbędne. Skuteczna terapia wymaga połączenia kilku różnych metod oddziaływania, które dobiera się do indywidualnych potrzeb i uwarunkowań psychicznych pacjentki, najczęściej leczenie obejmuje:
Choć istnieje wiele metod psychoterapii, które można z powodzeniem wykorzystywać w leczeniu zaburzeń odżywiania, zazwyczaj lekarze proponują którąś z następujących: terapię poznawczo-behawioralną, psychodynamiczną, czy też terapię systemową. Wiele publikacji wskazuje na to, że w procesie leczenia dużą rolę odgrywa terapia poznawczo-behawioralna (CBT – Cognitive Behavioral Therapy), której zadaniem jest zmiana nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Skuteczność TPB jest udokumentowana licznymi badaniami. Ponadto uznawana jest ona za najskuteczniejszą terapię w leczeniu bulimii oraz napadowego objadania się (BED). Do głównych celów CBT należą:
Pojęcie napadowego objadania się czy także uzależnienia od produktów spożywczych jest używane w celu określenia występującej u niektórych osób (np. pacjentów cierpiących na BN) tendencji do spożywania niektórych rodzajów żywności w sposób niekontrolowany i z konsekwencjami przypominającymi używanie substancji psychoaktywnych. Chodzi tu przede wszystkim o produkty wysokokaloryczne, przetworzone, zawierającą wysoki udział tłuszczu i/lub cukru rafinowanego (np. chipsy, słodycze, napoje gazowane), mającą ewolucyjnie uwarunkowany potencjał aktywowania układu nagrody i poprawy nastroju. Samo uzależnienie od jedzenia nie jest uznawane za odrębną jednostkę chorobową, jednak w przebiegu niektórych zaburzeń odżywiania można zaobserwować wzorce zachowań charakterystyczne dla uzależnienia, takie jak kompulsywne spożywanie dużych ilości jedzenia, mimo podejmowanych prób ograniczenia, czy powtarzające się doświadczenie utraty kontroli podczas jedzenia niektórych typów pokarmów. W 2009 r. Gearhard i wsp. utworzyli Yale Food Addiction Scale (YFAS). Naukowcy do skonstruowania YFAS wykorzystali kryteria uzależnienia zamieszczone w DSM-IV-TR. We wprowadzonym w 2013 r. DSM-5 przeformułowano definicję i wybrane kryteria uzależnienia jednocześnie łącząc uzależnienia substancjalne z behawioralnymi. Wskutek tego w 2016 r. na podstawie kryteriów zachowań nałogowych z DSM-5 powstała wersja YFAS 2.0, a rok po niej także jej skrócona wersja. YFAS 2.0 mierzy 11 objawów uzależnienia od jedzenia:
Ponadto do wymienionych objawów dołączono dwunasty objaw jako konieczne kliniczne kryterium diagnostyczne, którym jest:
O uzależnieniu od produktów spożywczych można mówić wtedy (wg przyjętych przez autorów YFAS 2.0 kryteriów), jeśli ten problemowy wzorzec jedzenia pacjenta prowadzi do istotnych problemów zdrowotnych i nadmiernego stresu, przy czym objawy muszą wystąpić w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W przeprowadzonych badaniach zaobserwowano istotny związek uzależnienia od żywności w wybranych zaburzeniach odżywiania, takich jak napadowe objadanie się, bulimia nervosa, zaburzenia regulacji emocji itp. YFAS obejmuje pytania o różne płaszczyzny życia pacjenta, ale związane z przyjmowaniem bądź ograniczaniem przyjmowania pokarmów:
Pytania dotyczące tolerancji, próby odstawienia, utraty kontroli:
Pytania o wpływ relacji z jedzeniem na życie osobiste:
Pytania o objawy abstynencyjne:
Wpływ decyzji związanych z pożywieniem na emocje:
Sposób w jaki się odżywiamy ma znaczenie dla naszego zdrowia, samo jedzenie zazwyczaj nie pełni jedynie funkcji odżywczej, jest też dla nas przyjemnością, niekiedy tradycją, a czasem nawet towarzyszem spotkania z przyjaciółmi. Jednak, gdy zaczyna ono rządzić życiem, tak więc w wypadku, gdy na powyższe pytania Twoje odpowiedzi są twierdzące, mogą pojawić się rozmaite zaburzenia odżywiania, a co za tym idzie problemy zdrowotne. Jednym z zaburzeń odżywiania, obok anoreksji pojawiającym się statystycznie najczęściej jest właśnie bulimia. Nie należy lekceważyć żadnych zaburzeń odżywiania – przyczyniają się one do pogorszenia jakości życia, są też niebezpieczne dla zdrowia i nierzadko zagrażają życiu. Warto pamiętać, że bulimia nervosa nie jest problemem, z którym osoba nim obciążona można poradzić sobie samodzielnie. To zaburzenie natury psychicznej, które zaburza odbiór rzeczywistości oraz obraz własnej osoby, dodatkowo jest to błędne koło składające się z cyklu głodówki, objadania się i pozbywania kalorii. Aby wyrwać się z tego zaburzenia w pierwszej kolejności, o ile to możliwe, wsparciem powinna być rodzina i przyjaciele. W ten sposób osoba chora czuje, że nie musi mierzyć się sama ze swoim problemem, ma w swoim otoczeniu ludzi, którzy będą ją wspierać i kogoś, na kogo może liczyć w chwilach zwątpienia, co jest niezwykle istotne w drodze do samoakceptacji i zwalczeniu w sobie problemów związanych z zaburzeniami odżywiania. Jednak nawet przy największym wsparciu rodziny, ważna jest pomoc profesjonalistów, którzy bazując na wieloletnim doświadczeniu i wiedzy pomogą skutecznie uporać się z zaburzeniami. Nie wstydź się prosić o pomoc, skorzystaj z konsultacji z lekarzem online , a jeśli jesteś w trakcie trwania terapii na naszej platformie szybko uzyskasz elektroniczną receptę na wykorzystywane przez Ciebie środki farmaceutyczne.
Literatura:
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006: 32.
Formularz zamówienia jest niedostępny. Trwają prace modernizacyjne. Przepraszamy za utrudnienia. Spróbuj ponownie później.