Ból biodra, stawu biodrowego – najczęstsze przyczyny, leczenie

Ból biodra nie musi oznaczać dolegliwości związanych bezpośrednio ze stawem biodrowym. Potencjalne źródła bolesności to m.in. kość udowa, miednica, ucisk na nerwy, problemy mięśniowe, kłopoty z kręgosłupem czy pachwiną. Niektóre stany pojawiają się na skutek urazów i przeciążeń, inne są wynikiem np. infekcji, własnych zaniedbań albo indywidualnych predyspozycji. Jeżeli ból stawu biodrowego jest silny, nie mija pomimo prób złagodzenia lub pojawia się bez wyraźnej przyczyny (kontuzji), należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Metoda leczenia zależy od rozpoznanej przyczyny.

Silny ból biodra w związku z przeciążeniami stawu biodrowego i urazami

Staw biodrowy łączy głowę kości udowej z panewką w miednicy, którą tworzą 3 zrośnięte kości (biodrowa, kulszowa i łonowa). Charakteryzuje się dużą ruchomością – pracuje przy ruchach czołowych (odwodzenie i przywodzenie), poprzecznych (rotowanie do wewnątrz i na zewnątrz) strzałkowych (prostowanie i zginanie) oraz wszelkich „wypadkowych” tych płaszczyzn. Każdy uraz, po którym pacjent podświadomie oszczędza jedną stronę ciała, zwiększa ryzyko pojawienia się bólu biodra przez przeciążenie drugiej strony. Dlatego nie należy lekceważyć nawet drobnych kontuzji, gdyż mogą trwale zmienić mechanikę ruchów.

Do każdego wysiłku fizycznego trzeba się odpowiednio przygotować. W przeciwnym wypadku może dojść do mniejszych lub większych uszkodzeń mięśni, ścięgien, więzadeł, kości czy stawów. Chodzi m.in. o złamania, zwichnięcia, skręcenia, nadwyrężenia, naciągnięcia itd. Rozgrzewka oraz rozciąganie są równie istotne, co umiejętne dobieranie obciążeń – ciężaru, dystansu czy tempa. Urazom wiążącym się z ostrymi bólami bioder (i zwiększają ryzyko innych schorzeń) sprzyjają głównie następujące czynniki:

• zaawansowany wiek;
• nadwaga i otyłość;
• długie utrzymywanie obciążającej pozycji (stojącej, siedzącej, leżącej ma boku);
• wcześniejsze kontuzje;
• zaburzenia układu ruchu.

Ból w biodrze podczas zapalenia stawu biodrowego i innych połączeń stawowych

Wśród przypadłości, które mogą wywołać poważny stan zapalny, są m.in. łuszczycowe oraz reumatoidalne zapalenia stawów. W tzw. postaci osiowej obejmują kręgosłup i stawy krzyżowo-biodrowej. U niektórych pacjentów rozpoznaje się PZSB, czyli przemijające zapalenie stawu biodrowego. Czasami określa się ten problem również mianem zwiewnego zamiast przemijającego. Stan zapalny stawu, który prowadzi do bólu biodra, może rozwijać się pod wpływem wielu czynników:

• uszkodzeń mechanicznych;
• zakażenia bakteryjnego i wirusowego;
• wad postawy ciała;
• cukrzycy;
• innych chorób autoimmunologicznych.

Przebyte zapalenia sprzyjają powstawaniu zmian zwyrodnieniowych. Postępujące uszkodzenia struktur stawowych zaburzają ich normalne funkcjonowanie. Dochodzi do stopniowego ograniczania zakresu ruchów w obrębie stawu biodrowego. Im poważniejsze zmiany, tym wyższe prawdopodobieństwo pojawiania się bólu okolic biodra podczas spoczynku. Odczuwasz bolesności i sztywność w miejscu połączenia tułowia i kończyny dolnej? Weź L4 online i zarezerwuj termin wizyty u lekarza!

Zwyrodnienia stawów biodrowych to jedna z najczęstszych przyczyn bóli bioder

W medycynie mianem zmian zwyrodnieniowych w stawie określa się nieodwracalne, stopniowe niszczenie struktur stawowych. Najczęściej destrukcji ulegają chrząstki, ale destrukcja innych tkanek również może wywoływać nieprzyjemny ból w stawie biodrowym i jego najbliższych okolicach. Do grona chorób zwyrodnieniowych zaliczają się między innymi:

• artretyzm;
• choroba Perthesa – jałowa martwica głowy kości udowej, która prowadzi nawet do jej zaniku;
• koksartroza – zwyrodnienie stawu, które najczęściej występuje po zewnętrznej stronie biodra;
• zapalenie kaletki maziowej;
• dysplazje i inne, wrodzone lub wtórne zniekształcenia anatomiczne (np. nieprawidłowa budowa panewki, nierówna długość kończyn dolnych).

Kolejnym stanem wywołującym dotkliwy ból jest entezopatia – zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe przyczepów ścięgien mięśni do kości. Czasami w ich wyniku rozwija się stan zapalny. Jeżeli dojdzie do niego w okolicy krętarza większego kości udowej, bólowi biodra mogą towarzyszyć problemy z bieganiem, chodzeniem, a nawet leżeniem na boku. Sprzyjają temu m.in. rwa kulszowa (ucisk na nerw), przeciążenia fizyczne oraz zespoły bólowe mięśnia gruszkowatego i stawu krzyżowo-biodrowego. Entezopatia może wystąpić również w przebiegu zespołu trzaskającego biodra. Uczucie „strzelania” i „przeskakiwania w stawie” bierze się ze zbyt dużego napięcia ścięgien i mięśni, które mogą nawet przesuwać się nad kośćmi.

Ból stawu biodrowego może promieniować, m.in. do pachwin i pośladków

Charakter dolegliwości decyduje o tym, jakie objawy odczuwa pacjent. Jeżeli doszło do zwyrodnienia stawów biodrowych, bóle mogą przenosić się na kolana, kość krzyżową, pachwiny oraz pośladki. Możliwa jest również sytuacja, w której problem z biodrami przez jakiś będzie dawać tylko jeden objaw w innym miejscu, np. bolesność kolan. Dlatego tak trudno samodzielnie ustalić rzeczywistą przyczynę bolesności. Lepiej wziąć zwolnienie lekarskie online, poświęcić trochę czasu na badania i uzyskać pomoc specjalistów.

Możliwa jest również sytuacja odwrotna – ból biodra jako oznaka dolegliwości zlokalizowanej w innym miejscy ciała. Najlepszym przykładem będzie rwa kulszowa – naruszenie korzeni nerwów rdzeniowych lub nerwu korzeniowego (kulszowego). Jej podstawowym objawem są bóle dolnej części pleców. Jednak nacisk i podrażnienie nerwu kulszowego mogą powodować bolesności na całej długości kończyny dolnej. Wśród możliwych przyczyn bólu promieniującego do bioder są również:

• schorzenia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i krzyżowym;
• zwyrodnienia kości udowej;
• przepukliny w obrębie uda

Diagnostyka i leczenie bólu bioder. Terapię dostosowuje się do schorzenia

Pierwsze, co należy zrobić w przypadku pojawienia się bólu w okolicach biodra, to unikanie przeciążeń, bolesnych ruchów oraz zmian postawy. Czasami lekarze zalecają zażycie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych (dostępnych bez recepty), o ile nie stwierdzą żadnych przeciwwskazań medycznych. Główną rolę w diagnozie bóli bioder odgrywają badania obrazowe – prześwietlenie rentgenowskie i tomografia komputerowa, rzadziej USG i rezonans magnetyczny. W zależności od wyników specjalista może zalecić:

• zażycie środków zwiotczających;
• wkładki ortopedyczne;
• fizjoterapię i ćwiczenia rehabilitacyjne;
• zabiegi fizykoterapii (np. z użyciem lasera, ciepła i chłodu, pola magnetycznego, ultradźwięków);
• artroskopię (diagnostyczną lub naprawczą);
• wszczepienie endoprotezy.

Duże znaczenie w leczeniu bólu biodra mogą mieć działania profilaktyczne – zmniejszenie masy ciała, zdrowa dieta, regularny ruch i wysiłek fizyczny. Najlepsze formy aktywności w takich przypadkach to zazwyczaj:

• pływanie;
• jazda na rowerze;
• aerobik;
• spacery, nordic walking, przy w miarę dobrym stanie również jogging i bieganie.

Leki, które mogą pomóc na ból biodra

Przy stosunkowo łagodnych dolegliwościach i urazach przeciążeniowych pacjentom zaleca się środki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Niektóre preparaty przeznaczone są do stosowania miejscowego (maści, żele), inne podaje się doustnie (tabletki, rozpuszczalne proszki, syropy), doodbytniczo (czopki) lub przez iniekcje. Część leków będzie dostępna bez recepty, a niektóre pacjent otrzyma tylko po okazaniu zlecenia lekarskiego w aptece. Przykładowo leki przeciwbólowe, na które potrzebna jest recepta online, to:

• Kidofen Duo;
• Ketonal Forte;
• Poltram Retard;
• Sevredol;
• Vellofent;
• Bunorfin;
• Transtec;
• Suboxone;
• Methadone Hydrochloride;
• Vendal Retard;
• Tramal;
• Tramadol Aurovitas;
• Celebrex.

Ból biodra występuje przy tak wielu różnych dolegliwościach, że trudno formułować uniwersalne porady – lekarze oceniają każdy przypadek indywidualnie, na podstawie dostępnych informacji. Dlatego podczas wywiadu medycznego pacjent powinien udzielać możliwie precyzyjnych odpowiedzi, które wskażą kierunek prowadzonego rozpoznania. Niektóre przypadłości różnią się niewielkimi detalami. Wobec tego należy zapamiętać jak najwięcej okoliczności, w których pojawiają się dokuczliwe objawy.