Uczulenie na chlor, wodę z basenu. Objawy i leczenie „alergii”

• Chlor nie jest alergenem, tylko substancją drażniącą i niszczącą barierę ochronną skóry.
• Do kontaktu z chlorowaną wodą dochodzi nie tylko podczas kąpieli. Objawy mogą wystąpić po wypiciu uzdatnionej wody.
• Zmiany skórne, problemy żołądkowe, zaburzenia oddechowe – tak zazwyczaj objawia się uczulenie na chlor. Reakcja alergiczna ma podobny przebieg.
• Osoby nadwrażliwe powinny unikać kontaktu z wodą chlorowaną. Czy to przez skórę, czy też przy zaspokajaniu pragnienia.
• W celu poprawy jakości wody z kranu można zastosować rozmaite systemy oczyszczające wodę.
• Jeśli pojawią się objawy podrażnienia, najlepiej udać się do lekarza.

Tzw. uczulenie na chlor w basenie nie jest reakcją alergiczną. To nie alergen

Chlor jest pierwiastkiem chemicznym – niemetalem z grupy fluorowców. Jest często stosowany do dezynfekcji wody w basenach, aby zneutralizować bakterie, wirusy i inne mikroorganizmy. Znajduje również zastosowanie w uzdatnianiu wody pitnej. Chlor może reagować z innymi substancjami obecnymi w wodzie (cząsteczkami wydzielin i płynów z ludzkiego ciała, pozostałościami kosmetyków i wieloma innymi związkami), przez co tworzą się różne chloroaminy – to one odpowiadają za charakterystyczny zapach chlorowanej wody. Często mówi się o uczuleniu na chlor, choć to określenie potoczne.

Reakcja na chlor nie angażuje układu odpornościowego w taki sam sposób, jak dzieje się to przy kontakcie z alergenami kontaktowymi, wziewnymi, pokarmowymi czy iniekcyjnymi. Może toczyć się miejscowy proces zapalny, ale jest on uzasadniony niewielkimi uszkodzeniami tkanek i pojawia się tylko w miejscach, które były narażone na kontakt z substancją drażniącą. Przy alergii odpowiedź immunologiczna na czynnik źle rozpoznany jako zagrożenie jest przesadzona, częściej występują objawy ogólnoustrojowe.

Skoro uczulenie na chlor nie istnieje, dlaczego pojawiają się objawy alergii?

Reakcje na chlor są zwykle reakcjami podrażnienia, a nie uczuleniami. Akergia to reakcja układu odpornościowego na obecność alergenu, podczas gdy podrażnienie jest reakcją na działanie drażniącej substancji, która nie angażuje układu odpornościowego. Podrażnienia wywołane chlorem są związane z ekspozycją na drażniące substancje chemiczne, które uszkadzają błony komórkowe, co prowadzi do stanu zapalnego – podobne procesy toczą się podczas reakcji alergicznej. Z tą różnicą, że organizm wytwarza przeciwciała (głównie IgE).

Uczulenie na chlor w basenie lub gdy chlorowana woda ma kontakt z układem pokarmowym nie jest reakcją alergiczną. Objawy podobne do alergii ustępują bez żadnego uszczerbku na zdrowiu, natomiast alergeny mogą powodować m.in. astmę czy zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Częsty kontakt z wodą z chlorem może sprzyjać innym, „właściwym” uczuleniom. W razie wątpliwości warto iść na zwolnienie lekarskie online i poddać się testom, które wykluczą alergię na inne czynniki.

Przyczyną „alergii” na chlor w wodzie jest drażniące działanie substancji

Symptomy zbliżone do oznak uczulenia nie są powodowane bezpośrednio przez chlor, a jego pochodne – chloroaminy. Powstają na skutek reakcji pierwiastka z substancjami już obecnymi w wodzie. Często określa się je mianem produktów ubocznych dezynfekcji:

• monochloroaminy;
• dichloroaminy;
• trichloroaminy;
• kwasy halogenooctowe;
• trihalometany.

Te związki po kontakcie ze skórą lub błoną śluzową wywołują podobne objawy, co alergia. Najwyższe stężenie substancji podrażniających skórę i odpowiedzialnych za tzw. uczulenia na chlor obserwuje się w oparach, tuż nad powierzchnią wody. 

Główny objaw uczulenia na chlor to niealergiczne kontaktowe zapalenie skóry

Do NKZS dochodzi w wyniku naruszenia bariery lipidowej naskórka. Zbyt wysokie stężenie substancji drażniącej zmienia również naturalne pH skóry. Czasami to zbyt kwaśny odczyn wody w połączeniu z preparatami chlorowymi sprzyja tworzeniu związków, które podrażniają skórę i naraża osoby korzystające z basenu na nieprzyjemne dolegliwości.

Niealergiczne kontaktowe zapalenie skóry w „uczuleniu” na chlor objawia się najczęściej poprzez:

• pokrzywkę, wysypkę, zaczerwienienia;
• pieczenie, świąd;
• przesuszenie, łuszczenie skóry;
• miejscowy obrzęk;
• po podrażnieniu śluzówki oczu:
  • zaczerwienienie spojówek;
  • łzawienie;
  • piekące, swędzące oczy;
• po podrażnieniu błon śluzowych nosa, ust, gardła, układu oddechowego:
  • wodnisty katar;
  • suchy kaszel;
  • chrypkę;
  • ból gardła;
  • świszczący oddech;
  • bolesny ucisk w klatce piersiowej.

Symptomy u osób wrażliwych obejmują nie tylko zmiany skórne i problemy z oddychaniem

Pływanie w nieodpowiednim miejscu to tylko jedna z sytuacji, które mogą doprowadzić do poważnego dyskomfortu. Osoby uczulone na chlor mogą odczuwać rozmaite dolegliwości żołądkowe po wypiciu nadmiernie chlorowanej wody. Warto dodać, że stężenie chloru w wodociągach często jest znacznie niższe od maksymalnego, dopuszczalnego przepisami poziomu (0,3 mg/l). U niektórych nawet znacznie mniejsza dawka może wywołać objawy ze strony układu pokarmowego:

• nudności i wymioty;
• rozwolnienie;
• silny ból brzucha.

Chlorowanie wody – dezynfekcja basenów, uzdatnianie wody do picia

Chlor w czystej postaci jest toksyną, dlatego świetnie sprawdza się w oczyszczaniu wody z wszelkiego rodzaju drobnoustrojów. W odpowiednim stężeniu, przy styczności z wodą tworzy mieszankę dezynfekującą wykorzystywaną m.in. przez pływalnie i wodociągi. Chlorowanie to nie jedyna metoda na pozbycie się patogenów.

Specjaliści zwracają uwagę, że w przypadku chloru efektywność dezynfekcji, uzdatniania często zależy od innych czynników – między innymi odczynu wody. Jeżeli jej pH jest wyższe niż 7,4 mogą pojawiać się chloroaminy i objawy uczulenia na chlor. Poniżej 7,0 występuje zwiększone ryzyko korozji metalowych części i rozpuszczania mineralnych fug.

Profilaktyka i leczenie uczulenia na chlor

Jak ograniczyć kontakt z chlorem, jeżeli wywołuje objawy skórne i inne dolegliwości? Najlepiej zrezygnować z kąpieli w basenach z chlorowaną wodą na rzecz pływalni, która do dezynfekcji używa ozonu. Przed wypiciem wody z kranu warto ją przegotować lub używać systemów oczyszczających wodę. Pomimo takich przeciwdziałań oznaki uczulenia na chlor nadal dokuczają? Pozostaje wziąć L4 online, skonsultować się z lekarzem i sięgać po butelkowaną wodę pitną.

Nie można nabrać całkowitej odporności na drażniące działanie chloru – nie istnieje żaden sposób odczulania, ale jest kilka kwestii zbieżnych z „klasycznymi” alergiami. Zarówno w łagodzeniu objawów podrażnienia, jak i symptomów nadwrażliwości, można stosować leki przeciwhistaminowe i w ten sposób zahamować procesy zapalne w organizmie. Warto stosować również kosmetyki zawierające emolienty oraz inne substancje, które wzmacniają naturalną barierę ochronną skóry.

Leki, które mogą pomóc na uczulenie na chlor

Silniejsze objawy niealergicznego kontaktowego zapalenia skóry wymagają zastosowania silniejszych farmaceutyków. Preparaty z poniższej listy są dostępne w aptekach tylko z receptą (recepta online lub papierowa od lekarza). Specjaliści przepisują pacjentom takie środki, jak:

• Advantan;
• Bedicort-G;
• Betnovate;
• Clobederm;
• Dermovate;
• Diane-35;
• Edelan;
• Elidel;
• Elitasone;
• Elocom;
• Elosone;
• Fucibet Lipid;
• Lorinden-A;
• Porcortolon.

Brak immunoterapii sprawia, że trzeba działać przede wszystkim objawowo i profilaktycznie. Osoby z „uczuleniem na chlor” powinny przede wszystkim udać się do specjalisty i sprawdzić swój stan zdrowia – zwłaszcza przy silnych lub nasilających się objawach. Konkretne zalecenia lekarskie będą dostosowywane indywidualnie do każdego przypadku.