Alergia pokarmowa. Wysypka na brzuchu, inne objawy i leczenie

• Przesadna reakcja organizmu i układu immunologicznego na substancje zawarte w żywności – to najprostsza definicja alergii pokarmowej.
• Wysypki na brzuchu i innych miejscach na ciele w reakcji uczuleniowej mogą przybierać zróżnicowaną postać – najczęściej bladych pęcherzyków otoczonych zaczerwienieniem.
• Zmiany skórne są typowym objawem uczulenia, ale pojawiają się też przy innych problemach ze zdrowiem.
• Nietolerancje pokarmowe są podobne do alergii, jednak nie wywołują objawów na skórze.
• W przypadku wystąpienia wysypki (u dziecka lub dorosłego) najlepiej skontaktować się z lekarzem, który zdiagnozuje pacjenta i zleci odpowiednie postępowanie.

Główne przyczyny i objawy alergii pokarmowych

Alergia pokarmowa to przesadna reakcja immunologiczna organizmu na zjedzone artykuły spożywcze, która wywołuje szereg dolegliwości. Do alergenów pokarmowych należą przede wszystkim białka i glikoproteiny, a reakcja uczuleniowa ma najczęściej charakter IgE-zależny. Przyczyniają się do nich między innymi:

• czynniki genetyczne – wrodzona nadwrażliwość na substancje w składzie żywności;
• jedzenie produktów spożywczych niskiej jakości, wysoko przetworzonych;
• czynniki zewnętrzne:
  • zanieczyszczenia środowiska, smog;
  • zbyt sterylne otoczenie;
  • choroby ustrojowe, niektóre leki;
  • papierosy, nikotyna;
  • stres.

Symptomy alergii pokarmowej zależą od rodzaju reakcji uczuleniowej i przeciwciał

Objawy alergii pokarmowej – wysypka na brzuchu lub innych miejscach ciała, swędzenie i wiele innych symptomów – mogą wystąpić już natychmiastowo lub do kilku godzin po spożyciu alergenu. Zmiany skórne zwykle są opóźnione, zależne od przeciwciał IgE – jeżeli za reakcję uczuleniową odpowiadają inne immunoglobuliny (np. IgG), oznaki będą nieco inne, głównie żołądkowo-jelitowe. Przy ciężkiej reakcji alergicznej może dojść do wstrząsu anafilaktycznego. Po czymś takim warto zastanowić nad tym, by przedłużyć zwolnienie lekarskie online – powrót do zdrowia jest najważniejszy.

Możliwe objawy uczuleń pokarmowych obejmują:

• świąd;
• wysypki skórne, pokrzywki, miejscowe zaczerwienienia skóry;
• skurcz oskrzeli, trudności w oddychaniu,
• obniżenie ciśnienia tętniczego – zawroty głowy, omdlenia;
• obrzęk ust, języka lub gardła;
• nudności i wymioty;
• biegunkę;
• wzdęcia;
• kolkowe bóle brzucha;
• zapalenie jelit.

Alergeny pokarmowe, które uczulają najczęściej

Uczulenia związane ze spożywaną żywnością występują już u ok. 30% osób w krajach rozwiniętych. Kto najczęściej zmaga się alergią pokarmową? Wysypki na brzuchu i inne symptomy dotykają głównie niemowląt i małych dzieci – najprawdopodobniej w związku z nie do końca ukształtowanym przewodem pokarmowym. Dlatego sposób żywienia w pierwszych miesiącach i latach życia ma tak duże znaczenie. Specjaliści zalecają karmienie wyłącznie mlekiem matki przez minimum 4-6 miesięcy.

Alergeny pokarmowe występują w zdecydowanej większości produktów spożywczych. Najwięcej potencjalnie uczulających substancji zawierają:

• białka mleka krowiego – kazeina, laktoglobulina, laktobetaglobulina;
• jajka;
• produkty zbożowe;
• cytrusy;
• owoce morza;
• orzechy arachidowe;
• roślinne przyprawy, np. czosnek, kolendra, pieprz;
• miód, propolis;
• czekolada, kakao;
• owoce i warzywa:
  • awokado;
  • banan;
  • brzoskwinia;
  • kiwi;
  • mango;
  • truskawka;
  • marchew;
  • pietruszka;
  • pomidor;
  • seler;
  • ziemniak.

Jak rozpoznać wysypkę alergiczną? 

Wysypka alergiczna to jeden z najczęstszych objawów alergii – pokarmowej, kontaktowej, wziewnej czy iniekcyjnej. Jej wystąpienie zależy od rodzaju alergenu i przebiegu reakcji uczuleniowej. Stopień, rodzaj, wygląd, zmian skórnych zależą od procesów immunologicznych, które toczą się w organizmie alergika. Czasami trudno je odróżnić od objawów schorzeń dermatologicznych, chorób zakaźnych skóry etc. W niektórych przypadkach mogą pojawiać się poważne stany zapalne, a razem z nimi grudki wypełnione płynem surowiczym lub ropą.

Pokrzywka i inne zmiany skórne

Pokrzywka jest jednym podstawowych objawów alergii pokarmowej – wysypką alergiczną, która manifestuje się jako rumieńce i obrzęki na skórze. Bąblom i miejscowym zaczerwienieniom często towarzyszy swędzenie. Inne rodzaje zmian skórnych związane z uczuleniami pokarmowymi to przede wszystkim:

• wyprysk atopowy – przewlekła choroba skóry z suchością, świądem i zmianami zapalnymi;
• rumień wielopostaciowy – objawia się na skórze plamami, pęcherzami i owrzodzeniami;
• kontaktowe zapalenie skóry – reakcja na bezpośrednią styczność naskórka z pokarmem zawierającym z alergen. Wywołuje rumień, pęcherze i świąd.

Nietolerancja czy alergia pokarmowa? Wysypka na brzuchu wskazuje na uczulenie

Nadwrażliwość i reakcje uczuleniowe na określone składniki w pożywieniu trzeba odróżniać od innych dolegliwości. Nietolerancje pokarmowe nie są związane z odpowiedzią układu odpornościowego, tylko zaburzeniami trawienia, wchłaniania, wydzielania czy chorobami autoimmunologicznymi – przykładowo nietolerancja na gluten rozwija się przez zanik kosmków jelita cienkiego. Z kolei problemy z rozkładem laktozy wynikają z niedostatecznego poziomu enzymów trawiennych.

Po czym poznać, że nie ma mowy o alergii pokarmowej?

Wysypki na brzuchu i innych częściach ciała to tylko jeden z czynników ułatwiających rozpoznanie. Objawy nietolerancji są zwykle łagodniejsze, nigdy nie występują natychmiast po zjedzeniu i pochodzą wyłącznie ze strony układu pokarmowego. Niektórzy mogą czuć się na tyle źle, że bez L4 online się nie obejdzie. Podstawowe symptomy nietolerancji pokarmowych to:

• wzdęcia;
• przelewanie w brzuchu;
• dolegliwości bólowe jamy brzusznej;
• rozwolnienie.

Alergie kontaktowe i wziewne powodują krzyżową alergię pokarmową

Wysypka na brzuchu oraz pozostałe, ogólne symptomy uczulenia mogą wystąpić również przy bezpośrednim kontakcie z alergenem – poprzez skórę albo drobiny osiadające w śluzówce górnych dróg oddechowych. Według różnych szacunków 60-80% przypadków alergii pokarmowej wywołuje reakcje krzyżowe z alergenami wziewnymi. Alergolodzy diagnozują między innymi:

• zespół sierści kota i wieprzowiny;
• alergię na ptasie pierze i jaja;
• reakcje krzyżowe pomiędzy roztoczami kurzu domowego a skorupiakami;
• uczulenie na pyłki leszczyny i orzechy laskowe.

Przykładem alergii krzyżowej, która łączy nadwrażliwość na alergeny kontaktowe i pokarmowe, jest zespół lateksowo-owocowy. Reakcja uczuleniowa może pojawić się po:

• dotknięciu lateksowych rękawiczek ochronnych, obuwia, odzieży, prezerwatyw;
• zjedzeniu bananów, awokado, kasztanów, kiwi lub rzadziej ananasa, melona, mango, papai, brzoskwini, figi, pomidora, ziemniaka.

Wysypka na ciele przy chorobach zakaźnych – diagnostyka

Aby rozpoznać wysypkę alergiczną i określić jej przyczynę, należy skonsultować się z lekarzem alergologiem, który przeprowadzi odpowiednie badania alergologiczne. Najczęściej stosowanymi testami są testy skórne oraz badania krwi. Jeżeli badania nie potwierdzą alergii pokarmowej, wysypka na brzuchu wymaga dalszej diagnozy. Zmiany skórne mogą być wynikiem zakażenia wirusami, bakteriami lub objawem dermatozy albo innego schorzenia ustrojowego.

Na liście potencjalnych chorób, które dają objawy podobne do atopowego zapalenia skóry i innych odczynów alergicznych, są:

• grzybica;
• łuszczyca;
• liszajec zakaźny;
• odra;
• ospa wietrzna;
• półpasiec;
• rumień nagły;
• różyczka;
• szkarlatyna.

Leki, które mogą pomóc na alergię pokarmową, wysypkę na brzuchu

Sposób leczenia wysypki alergicznej i innych objawów uczulenia zależy od ich nasilenia oraz zdiagnozowanej przyczyny. Przy łagodnej reakcji uczuleniowej można stosować leki przeciwhistaminowe, które pomagają zredukować uporczywy świąd i obrzęk skóry – w cięższych przypadkach konieczne może być stosowanie glikokortykosteroidów. Wśród preparatów, które w aptece można dostać tylko na receptę (e-recepta), są między innymi:

• Aspulmo;
• Zyrtec;
• Jovesto;
• Clatra;
• Alerprof;
• Claritine;
• Flonidan;
• Delortan;
• Telfast;
• Hitaxa;
• Fexofast;
• Amertil;
• Diphergan;
• Aerius;
• Clemastinum;
• Telfexo;
• Fanipos;
• Metmin;
• Meypred;
• Encorton.

Uczulenie na białka w produktach spożywczych leczy się objawowo, ważna jest też profilaktyka, czyli unikanie alergenów – jak dotąd nie opracowano skutecznego sposobu na odczulanie pacjentów z alergią pokarmową. Wysypka na brzuchu, zwłaszcza u niemowlaka, to wystarczający powód, by udać się do lekarza. Specjalista ustali, czy to dolegliwość uczuleniowa, czy oznaka innej choroby.