Zapalenie zatok – leczenie specjalistyczne i domowe sposoby

Zapalenie zatok to problem zarówno dzieci, jak i dorosłych. Przyczyną może być infekcja wirusowa, bakteryjna, grzybicza, a także nieleczona lub źle leczona alergia. Wyróżnia się ostre zapalenie zatok oraz przewlekłe zapalenie zatok przynosowych – rozróżnienie to dotyczy głównie czasu trwania dolegliwości. Do charakterystycznych objawów infekcji zalicza się ból zatok i głowy nasilający się podczas schylania i wysiłku. Towarzyszy mu uczucie zatkania nosa (spowodowane obrzękiem błony śluzowej nosa), wydzielina (ropna przy infekcji bakteryjnej), pogorszenie lub utrata węchu, czasem gorączka. Jeśli chodzi o zapalenie zatok, leczenie nie zawsze jest konieczne, ponieważ zdarza się, że dolegliwość mija samoistnie. Jeżeli jednak jest inaczej, wówczas stan zapalny leczy się lekami obkurczającymi, przeciwzapalnymi. Stosuje się również płukanie zatok.

Zapalenie zatok przynosowych – przyczyny

Zapalenie zatok może rozwinąć się ze zwykłego przeziębienia, grypy czy sezonowej alergii. Przyczyną bywają również takie czynniki jak przebywanie w zadymionych pomieszczeniach, skrzywienie przegrody nosowej czy polipy. Utrudnione usuwanie wydzieliny z zatok i jej gromadzenie się sprzyja namnażaniu bakterii i nadkażeniom bakteryjnym. Schorzenie może być powiązane z chorobami zębów – dotyczy to zatoki szczękowej. Ostre zapalenie zatok może zostać wywołane przez pneumokoki oraz pałeczki Haemophilus influenzae, natomiast przewlekły stan zapalny powodują gronkowce złociste, pneumokoki i bakterie beztlenowe z jamy ustnej.

Do zakażenia dochodzi przez błonę śluzową jamy nosowej. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy odbywa się ono drogą krwiopochodną lub zębopochodną. Gdy pojawi się problem w postaci zapalenia zatok, leczenie przeciwzapalne i przeciwbólowe najczęściej przynosi dobre rezultaty.

Objawy zapalenia zatok

Objawy zapalenia zatok przynosowych zwykle obejmują niedrożność nosa, pojawienie się wydzieliny oraz różnego rodzaju dolegliwości bólowe. Katar spływający po ścianie gardła powoduje podrażnienie, co z kolei skutkuje bólem i drapaniem, a także kaszlem. Obrzęk błony śluzowej i zaleganie gęstej wydzieliny powoduje trudności z oddychaniem – zatkany nos sprawia, że spokojny sen i normalne funkcjonowanie w ciągu dnia nie wchodzi w rachubę. Charakterystycznym symptomem jest ból głowy nasilający się podczas schylania czy wysiłku fizycznego. Inne objawy chorych zatok to:

• ból i tkliwość policzków;
• gorączka lub stan podgorączkowy;
• upośledzenie lub utrata węchu.

Objawy mogą się różnić w zależności od tego, których zatok dotyczy infekcja:

• zapalenie zatok szczękowych – ucisk i rozpieranie w miejscu zatoki promieniujące do zęba, obrzęk policzka, ból zęba, ropna wydzielina z nosa;
• zapalenie zatok sitowych – ból pojawia się u nasady nosa lub za okiem;
• zapalenie zatok czołowych – ból zlokalizowany jest w okolicy czoła;
• zapalenie zatok klinowych – ból promieniuje do tyłu głowy.

Zapaleniu zatok często towarzyszy bardzo nieprzyjemny zapach z ust i zmęczenie. Objawy często mijają samoistnie po upływie około 10 dni. Przewlekłe zapalenie zatok trwa dłużej – nawet ponad 12 tygodni.

Rozpoznanie zapalenia zatok

Jak rozpoznać chorobę i ustalić rodzaj zapalenia zatok? Podczas konsultacji przeprowadza się wywiad z pacjentem oraz badanie fizykalne jam nosa. Jakie jeszcze metody pozwalają postawić diagnozę?

• badania obrazowe – tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny oraz RTG zatok;
• badania laboratoryjne – morfologia, OB;
• nakłucie zatoki, które pozwala na dokładne określenie patogenu w badaniu mikrobiologicznym;
• endoskopia nosa;
• testy alergiczne.

Pierwsze niepokojące objawy można omówić z lekarzem podczas telekonsultacji – w ten sposób można uzyskać zwolnienie lekarskie online, wystawiana jest także e-recepta. Dzięki temu w przypadku zapalenia zatok leczenie zostanie zaordynowane najszybciej, jak to możliwe.

Zapalenie zatok – leczenie

W początkowej fazie zapalenia zatok podaje się leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe – ibuprofen, paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne. Ważnym elementem terapii jest również płukanie nosa – stosuje się fizjologiczny roztwór soli lub roztwór wody morskiej. W aptekach dostępne są też zestawy do samodzielnego oczyszczania zatok. Istotne jest także nawilżanie śluzówki. Do leczenia farmakologicznego zalicza się przede wszystkim antybiotykoterapię – antybiotyków nie należy oczywiście stosować na własną rękę! W przypadku przedłużających się dolegliwości zaleca się wizytę u laryngologa, który dobierze odpowiednie leczenie. Przy chorobach zatok stosuje się m.in.:

• Augmentin;
• Zinnat;
• Duomox;
• Pronasal;
• Levalox;
• Bioracef;
• Ospamox;
• Amoksiklav.

W przypadku alergicznego zapalenia zatok stosuje się leki przeciwhistaminowe oraz glikokortykosteroidy. Leczenie objawowe może również obejmować stosowanie kropli do nosa i aerozoli. Niekiedy stosuje się również leczenie chirurgiczne i przeprowadza czynnościową endoskopową operację zatok przynosowych. Leczenie zatok może obejmować terapię choroby podstawowej (np. grzybicy czy sarkoidozy). W przypadku bardzo uciążliwych objawów i złego samopoczucia warto skorzystać z L4 online – czas zwolnienia należy przeznaczyć na powrót do zdrowia.

Zapalenie zatok – objawy i leczenie domowe

Ból głowy, zatok, wydzielina z nosa, obrzęk błony śluzowej zatok i upośledzenie węchu to prawdopodobnie znaki, że pojawiło się zapalenie zatok. Leczenie zachowawcze zazwyczaj wystarcza, a dolegliwości ustępują samoistnie w ciągu 7-10 dni. Taka sytuacja ma najczęściej miejsce w przypadku, gdy jest to wirusowe zapalenie zatok. Leczenie domowe może być stosowane pomocniczo w początkach choroby i obejmuje:

• inhalacje z wykorzystaniem ziół, olejków eterycznych;
• nawadnianie organizmu – nawet do 3 litrów dziennie;
• nawilżanie powietrza w pomieszczeniu;
• ciepłe okłady na bolesne miejsca na twarzy – kompresy na czoło i u nasady nosa (gorący ręcznik, sól jodowo-bromową, gorczycę, groch);
• picie naparów ziołowych (lipa, rumianek, tymianek, szałwia), herbaty z imbirem, goździkami, kardamonem.

Powikłania zapalenia zatok

Zapalenie zatok najczęściej nie prowadzi do powikłań. Jeśli występują, obejmują zapalenie tkanek oczodołu i ropień oczodołu. W sporadycznych przypadkach może dojść do rozwoju zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, ropnia mózgu, zakrzepicy zatoki jamistej, zapalenia kości ścian zatoki.

Jak zapobiegać zapaleniu zatok?

Zapaleniu zatok sprzyja obniżenie odporności, przebywanie w zadymionych pomieszczeniach (dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza drażnią błonę śluzową nosa i zatok), infekcja zęba, niezdiagnozowana lub źle leczona alergia. Zapobieganie zapaleniu zatok polega na eliminacji czynników potencjalnie szkodliwych – unikanie dymu papierosowego, zanieczyszczeń i kontaktów z chorymi. Istotne jest utrzymywanie odpowiedniej temperatury i poziomu wilgotności w pomieszczeniach. W sezonie grzewczym warto nawilżać powietrze. Nawracające zapalenie zatok może oznaczać alergię, dlatego dobrze jest rozszerzyć diagnostykę o testy i rozpocząć ewentualne leczenie.

Zapalenie zatok oznacza często obniżenie odporności, dlatego należy zadbać o jej wzmocnienie. Pomoże urozmaicona dieta, aktywność fizyczna i odpoczynek.

Ile trwa zapalenie zatok?

Objawy zapalenia zatok mogą utrzymywać się kilka dni, ale nawet kilka tygodni:

• zapalenie ostre zatok trwa krócej niż 12 tygodni, a objawy ustępują całkowicie (w przypadku infekcji wirusowej jest to około 10 dni);
• przewlekłe zapalenie zatok trwa ponad 12 tygodni, a objawy nie mijają;
• nawracające ostre zapalenie zatok oznacza 4 lub więcej epizodów w ciągu roku, po których następują okresy bezobjawowe.

Wirusowe zapalenie zatok stanowi najczęstszą przyczynę konsultacji lekarskich. Na szczęście w większości przypadków mija samo i nie wymaga specjalistycznego leczenia. Bakteryjne zapalenie zatok z powodzeniem leczy się antybiotykami, natomiast grzybicze zapalenie zatok najczęściej dotyczy osób z poważnymi niedoborami odporności.

Choć zapalenie zatok wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami, dość szybko daje się wyleczyć. Warto jednak pamiętać o zasadach profilaktyki i stosować się do nich zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym.