Dur brzuszny – przyczyny, objawy i leczenie. Jak uchronić się przed zakażeniem?

Dur brzuszny to ostra choroba zakaźna wywoływana przez pałeczkę duru brzusznego (Salmonella typhi). Reaguje ona z środkami odkażającymi, promieniami słonecznymi i ciepłem. Jest również odpowiedzialna za produkcję endotoksyn generujących zdecydowaną część symptomów chorobowych. Dur brzuszny występuje na całym świecie i dotyczy wyłącznie ludzi. W krajach wysoko rozwiniętych liczba zachorowań jest jednak nieduża. Natomiast w krajach charakteryzujących się niskim statusem sanitarno-epidemiologicznym dur brzuszny występuje miejscowo. Czy powinniśmy obawiać się tej choroby? Jak jej uniknąć? O tym i o innych ważnych kwestiach dotyczących duru brzusznego dowiesz się z naszego artykułu.

Dur brzuszny – podstawowe informacje

Dur brzuszny jest zamiennie nazywany tyfusem i definiuje się go jako chorobę zakaźną przewodu pokarmowego. Zapaść na tę chorobę lub zostać jej nosicielem mogą wyłącznie ludzie poprzez spożycie jedzenia lub płynów skażonych materiałem zakaźnym (kałem lub moczem) osób chorych. Nie dotyka ona innych organizmów żywych. Do podstawowych objawów choroby można zaliczyć wysypkę (różyczka durowa), bóle brzucha i wysoką temperaturę. W przypadku ich wystąpienia należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem, ponieważ stanowią one zagrożenie dla zdrowia i życia. Warto wspomnieć, że co roku na dur brzuszny zapadają ok. 22 miliony osób, a wśród nich ponad 200 tysięcy umiera. Środkiem zapobiegawczym przed tą chorobą jest szczepienie ochronne. Warto z niego skorzystać przed podróżą do Ameryki Południowej, Afryki Północnej czy do Azji Południowej, ponieważ to właśnie w tych rejonach odnotowuje się najwięcej zachorowań.

Jakie są przyczyny tyfusu i jak dochodzi do zakażenia?

Do powstania duru brzusznego dochodzi w kontakcie z bakteriami gram-ujemnymi, czyli pałeczkami Salmonella typhi. Mogą one występować w kale i moczu nosicieli, osób starszych lub osób, które zmagają się z zaburzeniami pęcherzyka żółciowego. Co ciekawe rezerwuarem zakażenia są częściej kobiety niż mężczyźni. Zakazić się tyfusem można w drodze spożywania wody (przede wszystkim ze zbiorników naturalnych oraz ze skażonych źródeł zaopatrzenia) oraz skażonego pokarmu, np. mleka, w którym bardzo szybko rozwijają się bakterie, ale także mięsa czy sałatek. Zarazić się można również w kontakcie z owadami (głównie muchami) oraz nie przestrzegając zasad higieny w przyrządzaniu potraw i w kontakcie z chorym lub nosicielem. Do zakażenia dochodzi w momencie przedostania się pałeczek duru brzusznego do przewodu pokarmowego, a stamtąd do dalszego odcinka jelita cienkiego. Tam wnikają w nabłonek jelitowy i przedostają się do układu limfatycznego, w którym się rozmnażają i rozwijają, a następnie wraz z krwią docierają do wątroby i dróg żółciowych, gdzie znowu intensywnie się pomnażają i spływają do jelit. W świetle jelit pałeczki produkujące endotoksynę powodują zmiany zapalne i martwicze, a wędrująca we krwi toksyna działa destrukcyjnie na narządy miąższowe, układ nerwowy, szpik kostny, a nawet na mięsień sercowy. Cały proces trwa ok. 2 tygodnie.

Jak rozpoznać dur brzuszny – objawy

Początkowe objawy duru brzusznego mogą być mylące dla chorego, ponieważ przypominają klasyczne zatrucie lub przeziębienie. Wiążą się z pogorszeniem samopoczucia, lekkimi bólami głowy, podwyższoną temperaturą, a niekiedy z utratą apetytu. Pacjent może być osłabiony i cierpieć na bezsenność oraz bóle mięśniowo-stawowe. Dolegliwości związane z tyfusem postępują na tyle gwałtownie, że w ciągu kilku dni może dojść do gorączki do 40°C, stanów apatycznych i całkowitego odurzenia. Znakiem rozpoznawczym choroby są zmiany w obrębie jamy ustnej (na języku występuje brunatny nalot), wzdęcie brzucha wynikające z powiększenia śledziony i wątroby, a także problemy z wypróżnianiem. Po ok. 10 dniach z reguły w obrębie brzucha występuje charakterystyczna wysypka (drobne, różowe plamy), która po kilku dniach znika. Nieleczony dur brzuszny może odbić się nie tylko na stanie przewodu pokarmowego i jelit, ale także płuc i oskrzeli, nerek, układu moczowego, jamy brzusznej oraz doprowadzić do zakrzepicy, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i kości, a w krytycznych przypadkach doprowadzić do śmierci.

Dur brzuszny – badanie i leczenie

Dur brzuszny rozpoznaje się na podstawie badań mikrobiologicznych, które wykazują czy doszło do zakażenia pałeczkami Salmonella typhi. Oprócz tego diagnozę można potwierdzić poprzez badania wykonywane w początkowych lub późniejszych etapach choroby, a także przy podejrzeniu powikłań. Są to posiew moczu, krwi, szpiku kostnego, kału, płynu mózgowo-rdzeniowego. Dur brzuszny leczy się wyłącznie w warunkach szpitalnych, a samo leczenie trwa zazwyczaj ok. 2 tygodni. Podczas terapii stosuje się przede wszystkim antybiotyki. Pobyt w szpitalu jest koniecznością, ponieważ jak przy każdej chorobie zakaźnej, dolegliwości duru brzusznego mogą się nasilić i doprowadzić do zarażenia innych osób z otoczenia oraz do powikłań, które mogą skutkować zgonem.

Jak zapobiec zakażeniu durem brzusznym?

Jednym ze skutecznych sposobów na uchronienie się przed zakażeniem durem brzusznym jest poddanie się okresowemu szczepieniu (szczególnie przed podróżą do regionów, gdzie występuje większa zachorowalność na tę chorobę). Poza tym należy skrupulatnie przestrzegać higieny osobistej, czyli myć ręce przed jedzeniem, a także zwracać uwagę na źródła spożywanych pokarmów i wody pitnej (unikać jedzenia z nieznanych lub podejrzanych źródeł). Duże znaczenie ma również przestrzeganie zasad higieny w przedsiębiorstwach komunalnych, gastronomicznych, przemyśle spożywczym i ochronie zdrowia, gdzie osoby pracujące powinny być regularnie poddawane badaniom wykluczającym zakażenie, a także przestrzegać zasad czystości. Dzięki takim praktykom można skutecznie zapobiec rozprzestrzenianiu się źródeł zakażenia oraz zapobiec występowaniu tej choroby.

Potrzebujesz E-recepty Online ? Już dziś zamów ją i otrzymaj kod sms nawet w 5 minut w naszym serwisie !