Depresja maskowana – objawy i leczenie. Jak pokonać depresję?

Pacjenci cierpiący z powodu depresji maskowanej wcale nie podejrzewają jej istnienia, dlatego ze swoimi dolegliwościami zgłaszają się do lekarza pierwszego kontaktu czy konkretnego specjalisty, nie do psychiatry. Przy tego rodzaju zaburzeniu psychicznym najczęściej objawy charakterystyczne dla depresji mają słabe nasilenie lub nie występują. Najbardziej widocznymi symptomami są zaburzenia snu, zespoły bólowe, dlatego też depresja maskowana nazywana jest depresją bez depresji, ukrytą lub somatyczną. Diagnozowaniem i leczeniem depresji zajmuje się psychiatria.

Objawy depresji maskowanej

W przypadku depresji maskowanej, która jest specyficznym rodzajem zaburzeń afektywnych, mówi się o kilku grupach tzw. masek depresji:

• psychopatologiczne sugerujące występowanie innej choroby psychicznej (fobie, natręctwa);
• psychosomatyczne;
• bólowe;
• behawioralne przejawiające się konkretnym zachowaniem, nadmiarowym i niekorzystnym dla człowieka;
• zaburzenia rytmów biologicznych (trudności z zasypianiem, płytki sen, bezsenność itp.).

Od rodzaju maski uzależnione są pojawiające się objawy chorobowe. W przypadku maski psychopatologicznej najczęściej występują zaburzenia lękowe, które z kolei mogą wpływać na funkcjonowanie poszczególnych narządów. W takiej sytuacji pojawia się ból brzucha, biegunki, zaparcia czy dolegliwości ze strony układu krążenia. Masce psychopatologicznej mogą towarzyszyć uporczywe myśli, negatywne odczucia, powtarzanie czynności (kompulsje), jadłowstręt psychiczny, a także inne zaburzenia odżywiania.

Dla masek psychosomatycznych charakterystyczne są objawy somatyczne, np. problemy ze strony układu pokarmowego i krążenia, świąd skóry, zespół niespokojnych nóg. W nieco podobnej masce bólowej pojawiają się różnego rodzaju stany bólowe, najczęściej dotyczące głowy, brzucha, a także neuralgie (bóle nerwu trójdzielnego, kulszowego, międzyżebrowych). Osoby cierpiące na tego rodzaju depresję często nadużywają alkoholu lub leków przeciwbólowych, które mają być lekarstwem na permanentny lęk lub dolegliwości bólowe.

Charakterystyka depresji maskowanej

Depresja maskowana różni się nieco od klasycznej depresji – na pierwszy plan wysuwają się objawy fizyczne. Chory może cierpieć na migreny, zawroty głowy, bóle głowy, pleców, klatki piersiowej, narządów płciowych, nudności. Pacjent zaczyna szukać przyczyny, a wstępna diagnoza to najczęściej zespół jelita drażliwego, stan zapalny żołądka, choroba wieńcowa.

Objawy najczęściej kojarzące się z depresją pojawiają się rzadziej, dlatego pacjent raczej nie skarży się na obniżenie nastroju, brak energii czy poczucie beznadziei. Postawienie prawidłowej diagnozy jest znacznie utrudnione, głównie z powodu braku typowych dla depresji symptomów. Najważniejsze jest w tym przypadku wykluczenie chorób somatycznych oraz dokładny wywiad z pacjentem, analiza czynnika genetycznego. Jeżeli w rodzinie występowały epizody depresji (lub depresji maskowanej) lub pacjent chorował w przeszłości, prawdopodobieństwo pojawienia się takiego zaburzenia jest znacznie większe. Wszelkie niepokojące objawy warto konsultować z psychiatrą (może to być konsultacja lekarska online).

Przyczyny depresji maskowanej

Jak w przypadku każdego rodzaju depresji, także i w tym jedną z przyczyn choroby są zaburzenia wydzielania hormonów oraz neuroprzekaźników (serotonina, noradrenalina, dopamina). O rozwoju depresji mogą decydować nie tylko czynniki biologiczne, ale również psychospołeczne (trudne przeżycia, zaburzone relacje rodzinne, partnerskie, problemy materialne itp.). Badania pokazują, że osoby zmagające się z depresją maskowaną wykazują często dążenie do perfekcji i są bardzo krytyczne wobec siebie. To życie pod ciągła presją, w pędzie do sukcesu. Brak tu miejsca na słabości, niedoskonałość czy błędy.

Chorzy na depresję maskowaną wydają się otoczeniu spełnionymi, szczęśliwymi i przebojowymi, dlatego nikt nie bierze pod uwagę, że mogą cierpieć, a nawet próbować odebrać sobie życie. To jednak wśród tych z pozoru idealnie poukładanych osób często dochodzi do samobójstw.

Leczenie depresji maskowanej

Leczenie depresji maskowanej wygląda podobnie jak leczenie depresji klasycznej. Przede wszystkim stosowana jest farmakoterapia, czyli leki przeciwdepresyjne. Prowadzą one do zmniejszenia nasilenia objawów, poprawy samopoczucia. Obecnie na rynku istnieje spory wybór leków tego rodzaju – są one bezpieczne i najczęściej dobrze tolerowane przez organizm. Istotne jest ich regularne przyjmowanie. Dawkowanie może zmienić jedynie specjalista, który je przepisał. Także on decyduje o momencie odstawienia specyfiku – zawsze należy robić to stopniowo. Na początku kuracji pacjent nie odczuwa poprawy, efekty widoczne są po około 2–3 tygodniach. Najczęściej stosowane środki to:

• Mirtagen;
• Miansec;
• Mozarin;
• Seronil;
• Amizepin;
• Bioxetin;
• Cital;
• Xanax;
• Asertin;
• Dutilox;
• Dulofor.

Wszystkie leki przeciwdepresyjne wydawane są na receptę (może to być e-recepta przez internet).

Psychiatra może również zaproponować psychoterapię, która ma na celu nauczenie pacjenta, jak może radzić sobie z trudnymi emocjami, modyfikować samoocenę, stawiać granice, wyrażać uczucia. Pacjent powinien zrozumieć również, jak ważną rolę w procesie powrotu do zdrowia odgrywa odpowiednio zbilansowana dieta i higieniczny styl życia. Chory musi podejmować regularną aktywność fizyczną, nawet jeśli mają to być spacery. Czasem wymaga odpoczynku (w takiej sytuacji przyda się L4 online).

Depresja maskowana – trudności w rozpoznaniu

Depresja jest chorobą, która najczęściej kojarzy się z obniżeniem samopoczucia, permanentnym smutkiem i utraceniem zdolności do odczuwania przyjemności. Istnieje jednak wiele różnych odmian choroby, a jej rozpoznanie wcale nie musi być proste. W przypadku depresji maskowanej, czyli ukrytej, prawdziwy obraz zaburzenia zaciera się na skutek występowania objawów wegetatywnych i somatycznych. To prowadzi do błędnej diagnozy i wdrożenia nieodpowiedniego leczenia. Szacuje się, że depresja maskowana występuje nawet trzykrotnie częściej niż klasyczna, niestety również częściej pozostaje niewykryta. Taki atypowy stan występuje głównie u młodych kobiet pomiędzy 20. a 30. rokiem życia. Niekiedy depresja maskowana jest wczesnym epizodem depresyjnym lub pojawia się po zakończeniu leczenia klasycznej depresji.

Depresja maskowana często latami pozostaje niezdiagnozowana, a chory odwiedza różnych specjalistów szukając pomocy. Najczęściej badania nie potwierdzają żadnej choroby, co pogłębia frustrację. Co ciekawe, przy tej odmianie depresji po okresie remisji może nastąpić nawrót dający zupełnie inne objawy od poprzedniego epizodu. Diagnoza depresji jest w tym przypadku jeszcze trudniejsza.

Depresja maskowana u dzieci i młodzieży

Coraz częściej zaburzenia depresyjne diagnozuje się również u dzieci i młodzieży. Szacuje się, że depresja może dotyczyć około 20% młodzieży, około 2% dzieci między 6. a 12. rokiem życia. Główne przyczyny to czynniki genetyczne, ale także kłopoty z adaptacją do nowej sytuacji, problemy rodzinne (zaburzone relacje). Wśród najmłodszych diagnozuje się przypadki typowej depresji oraz atypowej, czyli maskowanej. Ta ostatnia przejawia się najczęściej w postaci trudności z koncentracją, nauką, pogorszeniu relacji z rówieśnikami. Leczenie jest takie samo, jak u osób dorosłych – farmakologia łączona jest z psychoterapią.

Czym jest depresja maskowana? To choroba, którą należy leczyć jak każdą inną formę depresji. Kluczowa jest umiejętność rozumienia sygnałów, jakie wysyła organizm chorego – za swędzenie skóry czy nadmierną senność może odpowiadać zaburzenie psychiczne, a nie choroba ogólnoustrojowa. Leczenie objawów somatycznych wcale nie przynosi poprawy, ponieważ nie w nich tkwi problem. Wyczucie lekarza i cierpliwość w poszukiwaniu przyczyny to pierwszy krok do wyleczenia pacjenta.