Alergia na białko mleka krowiego – objawy, leczenie

• Alergia na białko mleka krowiego dotyczy niemowląt i dzieci.
• Większość dzieci wyrasta z alergii na białko mleka.
• Leczenie polega na wprowadzeniu odpowiedniej diety.
• W diagnostyce wykorzystuje się próby prowokacyjne.
• Dorośli częściej zmagają się z nietolerancją laktozy.
• Alergia może prowadzić do rozwoju AZS, astmy.
• Objawy nie są charakterystyczne i mogą być bardzo zróżnicowane.
• Podejrzenie alergii wymaga konsultacji z lekarzem!

Alergia na białko mleka krowiego – czym jest?

Alergia na białko mleka krowiego to niewłaściwa reakcja układu immunologicznego na obecność białek mleka krowiego – głównie kazeiny, która stanowi aż 80% wszystkich białek mleka. Objawy uczulenia mogą pojawić się natychmiast po spożyciu pokarmu lub dopiero po kilku godzinach. Jest to najczęstsza alergia pokarmowa rozwijająca się u niemowląt i dzieci do 3. roku życia. Prawdopodobieństwo wystąpienia alergii jest większe u dziecka, którego rodzice również byli uczuleni na białko mleka krowiego. Mechanizm wyzwalający reakcję alergiczną może być różny:

• reakcja IgE zależna – objawy występują natychmiast po spożyciu produktu. Przeciwciała IgE łączą się z białkiem mleka krowiego, co skutkuje wydzielaniem histaminy odpowiedzialnej za rozwój stanu zapalnego oraz reakcji alergicznej;
• reakcja IgE niezależna – czas wystąpienia objawów jest wydłużony, mogą pojawić się dopiero po kilku dniach (do 72 godzin). Za reakcję alergiczną w tym przypadku jest odpowiedzialny bezpośrednio układ odpornościowy. 

Obraz kliniczny tej alergii pokarmowej jest różny. Mogą pojawić się problemy skórne, a także objawy ze strony przewodu pokarmowego oraz oddechowego. 

Objawy alergii na mleko krowie

U około 30-50% dzieci rozwija się atopowe zapalenie skóry, pojawiają się objawy skórne jak pokrzywka, wysypka, rumień, uporczywy świąd skóry. W okresie dojrzewania osoby uczulone na mleko mogą mieć problemy z leczeniem trądziku. Alergia zaostrza symptomy tej choroby. W przypadku alergii na białka mleka krowiego często występują objawy ze strony układu pokarmowego:

• kolkowe bóle brzucha;
• nudności;
• wymioty;
• zaparcia;
• biegunki.

Po spożyciu mleka i produktów mlecznych niektóre uczulone osoby mogą skarżyć się na problemy ze strony układu oddechowego. Pojawia się kaszel, wodnisty katar, uczucie duszności i ucisku w klatce piersiowej. Alergika męczy chrypka. U niemowląt obserwuje się tzw. sapkę – to trudności z oddychaniem przez nos, który jest zatkany. U osób z alergią na białko mleka krowiego może dojść do rozwoju astmy.

Jeśli podejrzewasz, że ty lub twoje dziecko możecie być uczuleni na mleko, konieczna będzie konsultacja z lekarzem. Możesz skorzystać z telekonsultacji, podczas której specjalista zbierze wywiad i zadecyduje o dalszym postępowaniu. W trakcie rozmowy może również wystawić skierowanie na badania, wypisać L4 online i wystawić receptę (e-recepta). Nie ignoruj objawów choroby, ponieważ nieleczona alergia prowadzi do poważniejszych komplikacji. 

Objawy alergii na białka mleka a diagnostyka

Jak zdiagnozować alergię na białka mleka krowiego? Najważniejszy jest wywiad lekarski – już na podstawie opisu dolegliwości, objawów, okoliczności ich pojawiania się można podejrzewać alergię pokarmową. W dalszej kolejności zlecane są punktowe testy skórne, a także oznaczenie poziomu przeciwciał IgE. Niekiedy zaleca się wykonanie prób prowokacji. Zazwyczaj lekarz sugeruje okresowe odstawienie produktów potencjalnie uczulających, a następnie, po okresie stosowania diety eliminacyjnej, ponowne podanie alergizującego pokarmu. W niektórych przypadkach próby prowokacyjne muszą być przeprowadzane w specjalistycznych ośrodkach pod okiem lekarza (zwaszcza jeśli chodzi o dzieci). 

Alergia na białko mleka krowiego – leczenie, dieta

Potwierdzenie alergii wymaga zastosowania diety eliminacyjnej, czyli wykluczenia z jadłospisu mleka i jego przetworów (ser, jogurty, śmietana, kefir, masło itd.). W przypadku niemowląt, które nie są karmione piersią, podaje się preparaty mlekozastępcze o wysokim stopniu hydrolizy. Dorośli mogą zastąpić mleko krowie, roślinnym (m.in. ryżowym, owsianym). Ponieważ przygotowywanie posiłków w diecie bezmlecznej nie jest proste, warto skorzystać z pomocy dietetyka. Trzeba pamiętać, że podstawą leczenia tej alergii jest właśnie dieta.

Co jeszcze możesz zrobić?

Warto skonsultować się z alergologiem i wykonać kompleksowe badania, ponieważ osoby uczulone na białka mleka mogą zmagać się również z alergią krzyżową. Białka mleka wykazują podobieństwa do białek soi, jajek, orzeszków ziemnych, dlatego alergicy powinni unikać również tych produktów. W leczeniu dietetycznym warto kierować się tabelą alergenów krzyżowych. 

W przypadku cięższych alergii stosuje się również farmakoterapię – podawane są kortykosteroidy oraz leki przeciwhistaminowe:

• Zyrtec;
• Hitaxa;
• Claritine;
• Clatra;
• Delortan;
• Flonidan;
• Jovesto.

W terapii stosowane są leki doustne, krople do nosa i oczu. 

Alergia na białko mleka krowiego u niemowląt

Alergia na białko mleka krowiego należy do najczęstszych alergii pokarmowych u niemowląt i małych dzieci. Rozpoznanie alergii polega na przeprowadzeniu próby prowokacyjnej po okresie eliminacji potencjalnego alergenu. U wielu dzieci objawy alergii ustępują w okolicach 1. roku życia, jednak u niektórych objawy utrzymują się – dzieci te wymagają opieki alergologa. Alergia na białko mleka krowiego to tzw. skaza białkowa. Właściwym postępowaniem jest wprowadzenie diety eliminacyjnej. Zdecydowana większość dzieci z alergią na białko mleka krowiego rozwija tolerancję przed ukończeniem 5. roku życia (około 80%). Co istotne, rozszerzanie diety alergików powinno przebiegać w taki sam sposób, jak w przypadku dzieci zdrowych (z wyłączeniem produktów zawierających białko mleka krowiego). 

Trzeba pamiętać, aby dieta eliminacyjna została tak ułożona, by nie zakłócała prawidłowego rozwoju dziecka. Warto skonsultować sposób żywienia z lekarzem, dietetykiem. 

Skaza białkowa a nietolerancja laktozy

Skaza białkowa i nietolerancja laktozy to dwa różne zaburzenia dotyczące trawienia i metabolizowania mleka. Nietolerancja laktozy spowodowana jest brakiem lub niedoborem laktazy, enzymu umożliwiającego trawienie laktozy. Zaburzenie to dotyczy najczęściej osób dorosłych, a objawia się bólem brzucha, wzdęciami, biegunkami. Skaza białkowa występuje najczęściej wśród niemowląt i dzieci do 3. roku życia i związana jest z niedojrzałością układu pokarmowego – organizm nie jest w stanie strawić białek mleka krowiego. W obu przypadkach należy wyeliminować mleko z diety. 

W przypadku nietolerancji laktozy konieczne jest zastosowanie diety bezlaktozowej, niekiedy lekarz może zalecić przyjmowanie laktazy w tabletkach. Jeśli podejrzewasz u siebie nietolerancję, skontaktuj się z lekarzem, który zleci badania, wystawi receptę, a jeśli to konieczne, również zwolnienie lekarskie online.

Alergia na białko mleka krowiego wymaga zdiagnozowania i zastosowania odpowiedniego sposobu żywienia. Trzeba pamiętać, że ta przypadłość dotyczy raczej dzieci, podczas gdy dorośli częściej zmagają się z nietolerancją laktozy. W każdym z tych przypadków kluczowa jest rezygnacja ze spożywania mleka oraz produktów mlecznych.