Opóźnienie miesiączki

Sporadycznie występujące opóźnienie miesiączki nie powinno być powodem do niepokoju. Konsultacji wymagają jednak powtarzające się zaburzenia w cyklu miesięcznym. Za normalne uznaje się wahania 2-3 dni – prawidłowy cykl trwa od 24 do 35 dni. Powodami nieregularnych krwawień mogą być długotrwały stres, infekcja, przyjmowanie niektórych leków, ale także problemy z gospodarką hormonalną i niektóre choroby. Brak okresu może oznaczać zapłodnienie. Zaburzenia miesiączkowania są charakterystyczne dla okresu dojrzewania i menopauzy.

Czym jest cykl miesiączkowy?

Cykl miesiączkowy, inaczej nazywany menstruacyjnym lub owulacyjnym, to określenie zmian, które zachodzą w kobiecym organizmie i mają przygotować go na zapłodnienie. Cykl rozpoczyna się od pierwszego dnia krwawienia i kończy dzień przed wystąpieniem kolejnej miesiączki. Zwykle jest to 28 dni, jednak za normę przyjmuje się menstruację występującą w przedziale 24-35 dni. Kilka dni w cyklu to czas, gdy może dojść do zapłodnienia – teoretycznie to 3 dni przed jajeczkowaniem oraz dwa dni po nim. Zmiany dokonujące się w ciele kobiety w trakcie cyklu to przede wszystkim przebudowa błony śluzowej macicy (umożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka), modulacja układu krążenia, gruczołów piersiowych itd. Cykl miesiączkowy kontrolowany jest przez układ neurohormonalny. Jak wyglądają jego kolejne fazy?

Menstruacja

Dzień rozpoczęcia miesiączki to jednocześnie pierwszy dzień cyklu. Krwawienie trwa około 5 dni. W tym czasie poziom hormonów (estrogenów i progesteronu) spada, co powoduje złuszczenie błony śluzowej macicy i jej wydalenie. Dzięki działaniu hormonu przysadki mózgowej (FSH) zaczynają dojrzewać pęcherzyki Graafa, w których znajdują się komórki jajowe. W trakcie krwawienia wiele pań uskarża się na ból podbrzusza, bóle krzyża, a także na nadmierną senność. Jednocześnie schodzi opuchlizna, przyspiesza przemiana materii i poprawia się samopoczucie.

Faza folikularna

To faza, która rozpoczyna się wraz z zakończeniem krwawienia. Przysadka mózgowa produkuje hormon luteiny, pęcherzyk rośnie, zwiększa się produkcja estrogenów, błona śluzowa macicy ulega pogrubieniu. W tym okresie może już dojść do zapłodnienia. Faza ta nazywana jest przez lekarzy okresem pomenstruacyjnej euforii – kobiety czują się bardzo dobrze i tak też wyglądają.

Owulacja

Wzrasta poziom estrogenów oraz luteiny, dochodzi do pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia komórki jajowej. Błona śluzowa macicy jest gotowa na przyjęcie zapłodnionego jajeczka. Panie mają zazwyczaj świetne samopoczucie, temperatura ciała może wzrosnąć. Niekiedy występują delikatne bóle w podbrzuszu lub niewielkie plamienia z pochwy.

Faza lutealna

Pusty pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte produkujące progesteron. Przez dwa dni po owulacji może jeszcze dojść do zapłodnienia. Jeżeli tak się nie stanie, ciałko żółte zanika, maleje poziom hormonów, mogą wystąpić objawy PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego). Podczas miesiączki niezapłodniona komórka jajowa zostaje wydalona.

Dlaczego okres się spóźnia?

Spóźniający się okres może oczywiście oznaczać zajście w ciążę. Bywa, że jest oznaką problemów zdrowotnych, zaburzeń hormonalnych. Nieregularne miesiączki mogą być m.in. skutkiem przemęczenia, zmiany klimatu, rygorystycznej diety, a także silnego stresu. Incydentalnie zdarzające się nieprawidłowości raczej nie są powodem do niepokoju, jednak powtarzające się zaburzenia w cyklu warto skonsultować ze specjalistą. Dlaczego nie warto odwlekać wizyty u ginekologa? Przesunięcia w cyklu miesięcznym mogą wskazywać na konkretne schorzenia np. zespół policystycznych jajników (PCOS), torbiele, problemy z tarczycą (niedoczynność, chorobę Hashimoto), a nawet nowotwory. Inne najczęstsze przyczyny wahań w cyklu menstruacyjnym to:

• źle zbilansowana lub zmieniona dieta;
• nagłe schudnięcie lub przybranie na wadze;
• duży wysiłek fizyczny, przemęczenie;
• nadwaga lub niedowaga;
• problemy ze snem;
• infekcje;
• przyjmowanie niektórych leków;
• podróże między różnymi strefami czasowymi.

Opóźnienie okresu jest też typowe dla kobiet, które wchodzą w okres dojrzewania lub menopauzy.

Opóźnienie okresu a ciąża

Spóźniająca się miesiączka wielu kobietom kojarzy się oczywiście z ciążą. To pierwsza przyczyna, którą powinny brać pod uwagę panie starające się o dziecko lub te, które uprawiały seks bez zabezpieczenia. W pierwszej kolejności należy zatem upewnić się, czy nie doszło do zapłodnienia. W takiej sytuacji warto sięgnąć po test ciążowy – nowoczesne testy umożliwiają wykrycie ciąży nawet tydzień po zapłodnieniu. Wykonanie testu ciążowego nie jest skomplikowane i pozwala szybko poznać przyczynę opóźnienia okresu. Oczywiście zatrzymanie miesiączki nie jest jedynym objawem zajścia w ciążę, wśród pozostałych wymienić należy:

• podwyższoną temperaturę ciała (powyżej 37 stopni Celsjusza);
• zmiany w gruczołach piersiowych – powiększenie, obrzmienie, bolesność, wrażliwość;
• nudności i wymioty;
• częstsze oddawanie moczu;
• zmianę samopoczucia;
• zawroty głowy;
• omdlenia;
• przebarwienia skórne (linia od pępka do spojenia łonowego, wargi sromowe).

Kiedy udać się do lekarza ginekologa?

Aby sprawdzić, dlaczego okres się spóźnia, niekiedy trzeba wykonać dodatkowe badania. Diagnostyki wymagają powtarzające się silne dolegliwości bólowe podbrzusza i kręgosłupa, upławy, trądzik, nadmierna senność, pojawienie się nadmiernego owłosienia, nadwagi lub znacznej niedowagi. Rozregulowanie cyklu miesiączkowego, któremu towarzyszą dodatkowe objawy, zawsze jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem. Nie należy lekceważyć zaburzeń miesiączkowania, ponieważ mogą wiązać się z poważniejszymi schorzeniami, które warto wykluczyć.

Pierwotny i wtórny brak miesiączki

Okres może się opóźniać u kobiet, które są w okresie dojrzewania. To właśnie w tym przypadku mówi się o tzw. pierwotnym braku miesiączki. Kobieta między 16. a 18. rokiem życia, która nie miała jeszcze krwawienia miesięcznego powinna jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Zwłaszcza jeśli nie pojawiły się inne symptomy dojrzewania – rozwój gruczołów piersiowych, pojawienie się owłosienia w miejscach intymnych itp. Spóźniony okres może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych. O wtórnym braku miesiączki mówi się natomiast w przypadkach, gdy cykle były prawidłowe i nagle doszło do ich zaburzenia – comiesięczne krwawienie nie pojawia się od pewnego czasu lub występuje nieregularnie (przerwy pomiędzy kolejnymi cyklami są znacznie dłuższe niż dotychczas).

Opóźnienie miesiączki a menopauza

Nieregularne miesiączki u kobiet pomiędzy 45. a 55. rokiem życia może oznacza wejście w okres menopauzy. Okres opóźnia się z powodu zmian hormonalnych zachodzących w organizmie. Już w wieku 45 lat panie mogą wejść w tzw. premenopauzę – odstępy pomiędzy miesiączkami mogą się wydłużać. Krwawienie może być bardziej obfite lub skąpe, może też utrzymywać się przez kilka, a nawet kilkanaście dni. To czas, kiedy pomału wygaszana jest praca jajników, a kobieta traci zdolności rozrodcze. Proces ten rozłożony jest na kilka lat. Jakie zmiany zachodzą w organizmie?

• spada poziom hormonów – estrogenów i progesteronu;
• następuje przyrost tkanki tłuszczowej;
• kobieta może doświadczać uderzeń gorąca, zmian nastroju, zwiększonej drażliwości, osłabienia, problemów z koncentracją i pamięcią, bólów głowy i zwiększonych skłonności do rozwoju infekcji intymnych.

Trzeba pamiętać, że każda kobieta inaczej przechodzi menopauzę. Istnieją również skuteczne sposoby na złagodzenie dolegliwości, dlatego zawsze warto o nich porozmawiać z lekarzem ginekologiem.

Leki, które mogą pomóc na opóźnienie miesiączki

Notorycznie pojawiające się problemy z cyklem miesiączkowym, niepokojące objawy towarzyszące zawsze są wskazaniem do wizyty u lekarza. Pierwszym krokiem do postawienia diagnozy jest wywiad z pacjentką oraz badanie ginekologiczne. W razie konieczności specjalista może zlecić dalsze badania – USG obrazujące stan macicy, jajników, jajowodów, oznaczenie poziomu hormonów. W przypadku podejrzenia konkretnej choroby ginekolog skieruje pacjentkę do odpowiedniego lekarza (np. endokrynologa). Może również od razu zaordynować leczenie preparatami dostępnymi na receptę. Mają one za zadanie wyrównanie niedoborów hormonalnych w organizmie, które odpowiadają za opóźnienia okresu. Preparaty te stosowane są także jako tabletki antykoncepcyjne, ponieważ prowadzą do zatrzymania owulacji, stabilizacji endometrium. Tabletki hormonalne nie zawsze mogą być stosowane – istnieje sporo przeciwwskazań, dlatego to lekarz decyduje, czy taka terapia może zostać wdrożona. Wśród zalecanych leków znajdują się m.in.:

• Primolut Nor;
• Provera.

W zależności od tego, jaka jest przyczyna rozregulowania cyklu, lekarz ustala czas trwania kuracji. Warto pamiętać, że nie każdy zaordynowany lek hormonalny ma działanie antykoncepcyjne i może być traktowany jako ochrona przed niepożądaną ciążą.

Jak samodzielnie opóźnić okres?

Pojawienie się miesiączki w czasie wyjazdu wakacyjnego, podróży czy choćby ważnego wydarzenia często oznacza dla kobiety dodatkowe trudności – dolegliwości bólowe, gorsze samopoczucie, konieczność częstszych wizyt w toalecie itp. Pojawia się zatem pytanie, czy okres można samodzielnie opóźnić? Czy istnieją metody przesunięcia comiesięcznego krwawienia? Opóźnianie okresu naturalnymi metodami nie jest możliwe. Nie oznacza to jednak, że kobiety są całkiem bezradne. Termin kolejnej miesiączki można zmienić, stosując tabletki hormonalne dostępne na receptę. Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych powoduje, że okres jest skąpy, nie występują też dolegliwości towarzyszące. Bywa, że miesiączka wcale nie pojawia się, a zamiast niej jest tylko delikatne plamienie.

Jak zmienić termin miesiączki?

Panie przyjmujące tabletki jednofazowe, które chcą przesunąć termin krwawienia, muszą zrezygnować z przerwy w przyjmowaniu tabletek z kolejnych opakowań. Oznacza to, że po zużyciu jednego blistra od razu należy rozpocząć przyjmowanie pigułek z drugiego opakowania. W ten sposób zapobiegnie się wystąpieniu krwawienia. Przerwa w przyjmowaniu tabletek jest czasem, w którym pojawia się skąpy okres. Przed każdą zmianą dawkowania leków warto skonsultować się z ginekologiem.

Jeszcze inaczej wygląda zatrzymanie okresu u kobiet, które przyjmują tabletki hormonalne dwu- i trójfazowe. W tym przypadku konieczna jest wizyta u lekarza, który wytłumaczy jak dawkować pigułki, by nie pojawiło się comiesięczne krwawienie.

Miesiączka może spóźniać się u młodych dziewczyn i dojrzałych kobiet. Na cykl wpływa stres, styl życia, dieta, aktywność. Swoją rolę mogę w tej kwestii odgrywać także róznego rodzaju schorzenia. Jeśli zaburzenia w cyklu powtarzają się i towarzyszą im niepokojące objawy, należy udać się do specjalisty, by ustalić przyczynę problemu. Porady należy zasięgnąć także wówczas, gdy okres nie pojawia się u dziewcząt, które powinny wejść w okres dojrzewania. Ustalenie przyczyny pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia.