Alergia na pyłki – jak objawia się uczulenie na pyłki roślin?

Alergia to nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego na alergeny, czyli np. pyłki drzew, traw. Cechą charakterystyczną jest występowanie objawów chorobowych sezonowo, w okresie, gdy rośliny pylą. Aby pojawiły się objawy alergiczne, stężenie pyłku w powietrzu musi osiągnąć odpowiedni poziom. Rośliny zapylane przez pszczoły rzadko powodują powstanie reakcji alergicznej, mechanizm ten dotyczy roślin wiatropylnych. Za objawy alergicznego nieżytu nosa oraz atopowej astmy pyłkowej najczęściej odpowiadają pyłki traw (okres pylenia w Polsce zaczyna się pod koniec kwietnia). Drzewa uczulają rzadziej, jednak objawy spowodowane uczuleniem na pyłki drzew mogą pojawić się już w lutym.

Czym jest alergia na pyłki roślin?

Alergia na pyłki roślin jest alergią wziewną, najczęstszą postacią choroby alergicznej układu oddechowego. Uważa się, że z jej powodu cierpi nawet 20% populacji. Alergeny są traktowane przez organizm jako substancje niepożądane – wywołuje to reakcję alergiczną objawiającą się ciągłym kichaniem, wodnistym katarem, czy zapaleniem spojówek. Alergia na pyłki, czyli pyłkowica, jest alergią sezonową, a jej symptomy pojawiają się co roku w okresie pylenia danej rośliny. U chorych może dojść do tzw. alergii krzyżowej po spożyciu określonego produktu (surowych owoców lub warzyw).

Pierwsze objawy wskazujące na nadwrażliwość pojawiają się zazwyczaj już w dzieciństwie. Istnieje duża szansa, że dzieci rodziców alergików również będą zmagać się z problemem (to tzw. predyspozycje genetyczne). Najczęściej uczulenie wywołują pyłek brzozy, olchy (olszy), leszczyny, topoli, i dębu, a także trawy i zboża.

Objawy alergii na pyłki

Objawy alergii na pyłki towarzyszą alergikowi w określonym czasie – w momencie, gdy dana roślina zaczyna pylić. Dokładny czas można ustalić z pomocą kalendarza pyleń. Najczęstsze dolegliwości to objawy ze strony układu oddechowego, czyli uciążliwy wodnisty katar, zatkany nos, częste kichanie, czasem kaszel, drapanie w gardle. Do tego może dołączyć łzawienie i świąd oczu, obrzęk powiek. Dochodzi do rozwoju okresowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek. 

U osób uczulonych na pyłki może dojść do wystąpienia objawów chorobowych przypominających przeziębienie, czy grypę. W takiej sytuacji pojawia się ból głowy, osłabienie, uczucie rozbicia, brak apetytu, a czasem także duszności. 

Inne symptomy alergii. Co robić, gdy się pojawią?

U niektórych osób pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego m.in. mdłości, bóle brzucha, nudności, czy biegunki. U jeszcze innej grupy alergików występują objawy skórne, czyli pokrzywka, świąd, wyprysk alergiczny. 

W przypadku podejrzenia alergii, występowania męczących objawów, warto skonsultować się z alergologiem. Jedną z możliwości jest konsultacja przez internet. Lekarz zbierze wywiad i zaproponuje leczenie (e-recepta). Jeśli czujesz się bardzo źle, objawy utrudniają normalne funkcjonowania, do czasu poprawy możesz skorzystać z L4 online.

Diagnostyka alergii na pyłki

Alergię należy diagnozować i leczyć. Nieleczona może prowadzić do rozwoju poważniejszych schorzeń – alergicy skarżą się na pogorszenie jakości życia, gorszy sen, większą drażliwość. Już sam wywiad z pacjentem, omówienie objawów pozwala podejrzewać alergię. Potwierdzeniem mogą być przeprowadzone testy. Warto, je wykonać, by sprawdzić, czy przyczyną alergii są jedynie alergeny roślinne, czy też roztocze kurzu domowego lub zarodniki grzybów. 

Najlepszym sposobem leczenia alergii jest unikanie alergenów, niestety w przypadku uczulenia na pyłki roślin jest to dość trudne. Co można zrobić? Warto unikać miejsc, w których stężenie alergenów jest najwyższe, korzystać z oczyszczacza powietrza. Niezbędne może być podawanie odpowiednich preparatów zaleconych przez alergologa.

Leczenie alergii na pyłki 

W leczeniu objawów alergii na pyłki stosuje się leki przeciwhistaminowe. Wybrane preparaty to:

• Claritine;
• Hitaxa;
• Diphergan;
• Flonidan;
• Zyrtec;
• Fanipos;
• Metmin;
• Delortan.

Leki dostępne są w formie tabletek, ale również preparatów do nosa i oczu. Łagodzą najbardziej uciążliwe objawy alergii. W niektórych przypadkach zaleca się odczulanie, czyli przyjmowanie szczepionek, które mają zbudować odporność na dane alergeny. Immunoterapia trwa kilka lat (3-5). 

O czym muszą pamiętać alergicy?

Bardzo ważne jest postępowanie alergika w okresie pylenia – noszenie ochronnych okularów, nakrycia głowy, wzięcie prysznica po powrocie ze spaceru, dokładne przemycie twarzy i oczyszczenie nosa. Dzięki temu pyłki zgromadzone na ciele i ubraniu zostają usunięte. Każdy alergik powinien sprawdzić kalendarz pylenia oraz tabele alergenów krzyżowych. U części osób zmagających się alergią na pyłki dojdzie do rozwoju alergii krzyżowej (nietolerancji pewnych surowych warzyw i owoców). Po spożyciu określonego produktu mogą wystąpić objawy wskazujące na zespół alergii jamy ustnej (OAS). W przypadku bardzo silnych objawów konieczne może być pozostanie przez kilka dni w domu (przyda się zwolnienie lekarskie online).

Uczulenie na pyłki chwastów i traw

Uczulenie na pyłki dotyczy pyłków drzew, traw, chwastów i zbóż. Jakie chwasty najczęściej uczulają? To przede wszystkim ambrozja, babka lancetowata, komosa biała, bylica, parietaria. Uczulenie na pokrzywę należy do rzadkości, choć nie jest niemożliwe. Okres pylenia przypada na okres od maja do września. 

Od końca kwietnia zaczynają pylić trawy – są najczęstszą przyczyną alergii sezonowej w Polsce. Objawy alergii wywołuje pyłek tymotki łąkowej, kupkówki pospolitej, mietlicy pospolitej, tomki wonnej oraz wiechliny łąkowej.

Kalendarz pylenia

Jeśli jesteś alergikiem, musisz dowiedzieć się, co powoduje nieprzyjemne objawy oraz kiedy dana roślina uwalnia w powietrze ziarna pyłku. Dzięki kalendarzowi pylenia sprawdzisz, kiedy możesz spodziewać się nasilenia uciążliwych symptomów:

• styczeń – olchy, leszczyny;
• luty – brzoza;
• marzec – wierzba, brzoza, grab, dąb, topola;
• kwiecień – zaczynają pylić trawy;
• maj – żyto, grzyby;
• czerwiec – lipa, trawy, grzyby;
• lipiec – grzyby, pokrzywa, lipa;
• sierpień – podobnie jak w lipcu.

Alergia na pyłki potrafi skutecznie uprzykrzyć życie, dlatego nie warto jej lekceważyć. Konieczna jest konsultacja z alergologiem i wdrożenie odpowiednich działań.