Ból kręgosłupa lędźwiowego

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa znajduje się między częścią piersiową i krzyżową. Składa się z 5 masywnych kręgów, które posiadają 3 rodzaje wyrostków – kolczyste, poprzeczne i stawowe. Ból kręgosłupa lędźwiowego występuje, gdy ognisko dolegliwości bólowych pacjenta leży w obszarze między pośladkami a 12. żebrem, może też promieniować do kończyn dolnych. Najczęściej pojawia się w związku z przeciążeniami, osłabieniem mięśni, urazami mechanicznymi i zmianami zwyrodnieniowymi. Podstawową postępowania jest leczenie zachowawcze. Leczenia operacyjnego wymagają głównie przypadki przewlekłe, po złamaniach i przy rwie kulszowej.

Przyczyny bólu kręgosłupa lędźwiowego. Najczęstsze dolegliwości w dolnej części pleców

Nawet 90% przypadków bólu w okolicy odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa może mieć charakter nieswoisty. Dolegliwości występują w związku z wypadkową wielu różnych czynników i nie da się wskazać jednego, głównego źródła problemu. Uciążliwy ból lędźwiowy kręgosłupa może mieć związek z:

• wrodzonymi wadami budowy ciała;
• kontuzjami odniesionymi podczas aktywności fizycznej;
• przeciążeniami kręgosłupa w pracy – nieprawidłową pozycją siedzącą i postawą, podnoszeniem ciężkich przedmiotów, częstym schylaniem się;
• osłabieniem mięśni brzucha, grzbietu i zginaczy bioder, które wpływają na stabilność kręgosłupa;
• długim unieruchomieniu ciała w jednej pozycji;
• nadwagą, otyłością;
• wiekiem
• predyspozycjami genetycznymi.

To podstawowa lista czynników, które sprzyjają dolegliwościom. Ból kręgosłupa lędźwiowego wywołują bezpośrednio zmiany zwyrodnieniowe i anatomiczne, stany zapalne, urazy mechaniczne i różne choroby. Odczuwanie bolesności w dolnej części kręgosłupa może być spowodowane również problemami psychicznymi – np. nasilonym stresem czy stanami lękowymi. Ostry ból w lędźwiach jest objawem:

• dyskopatii krążków międzykręgowych;
• przepukliny jądra miażdżystego (wypadnięcia dysku);
• stanów zapalnych i zwyrodnień stawów międzywyrostkowych w obrębie kręgosłupa;
• ucisku na korzenie nerwowe w kanale kręgowym i rwy kulszowej;
• stenozy – zwężenia kanału kręgowego;
• reumatoidalnego lub zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa;
• osteoporozy;
• zmian nowotworowych;
• uszkodzenia struktur kręgosłupa (złamań, krwiaków);
• urazów mięśniowych;
• cukrzycy.

Pozorny ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa – inne schorzenia objawiające się bólem krzyża

Czasami ból występujący w dolnej części pleców nie ma nic wspólnego z dolegliwościami układu ruchu i całego kręgosłupa. Pierwotną przyczyną problemów zdrowotnych mogą być choroby i patologie pobliskich organów oraz układów. W takich przypadkach ostre bóle kręgosłupa lędźwiowego mają charakter rzutowany, udzielony.

Za dolegliwości z przeniesienia mogą odpowiadać między innymi:

• zaburzenia układu moczowego, np. zapalenie pęcherza, zapalenie dróg moczowych;
• schorzenia nerek, w tym kamica nerkowa i kolka nerkowa;
• przypadłości stawów biodrowych i krzyżowo-biodrowych;
• nieprawidłowe działanie układu pokarmowego;
• choroby trzustki;
• dysfunkcje wątroby;
• u kobiet – zaburzenia układu rozrodczego, np. bolesna miesiączka, endometrioza, przewlekłe stany zapalne, torbiel, tumor i inne zmiany w obrębie macicy, jajników i jajowodów;
• u mężczyzn – nowotwory i zapalenia prostaty.

Ból kręgosłupa lędźwiowego – diagnostyka. Badania obrazowe, testy pacjentów z bólem pleców i lędźwi

Każda informacja od pacjenta jest niezwykle cenna w procesie prawidłowego rozpoznania przyczyny i leczenia. Dlatego Podczas wizyty u lekarza lub e-konsultacji należy możliwie dokładnie opisywać wszystkie symptomy i okoliczności. Przykładowo przy nadmiernym obciążeniu kręgosłupa ból jest silny, przeszywający, nasila się przy każdym ruchu i może promieniować na biodra, uda, podudzia lub stopy. Tępe, rozlane dolegliwości bólowe kręgosłupa w trakcie chodzenia, stania i siedzenia, a ustępujące podczas leżenia, wskazują na problemy z krążkami międzykręgowymi. Z kolei ból promieniujący do pośladka, pachwin i kolan, który nasila się w nocy, jest typowy dla stanów zapalnych. Szczególnie niepokojące są dodatkowe objawy neurologiczne i inne dolegliwości, takie jak:

• drętwienie kończyn dolnych;
• osłabienie siły mięśni nóg;
• ograniczona ruchomość palców, stóp, kolan;
• osłabione czucie na skórze;
• gorączka;
• dreszcze.

W wielu przypadkach wywiad medyczny wystarczy, by rozpocząć prawidłowe leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowego. Obrazowe badania diagnostyczne wykonuje się głównie pod kątem ewentualnej operacji, jakiej mogą wymagać zapalenia i nowotwory. Są to zdjęcia rentgenowskie, rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa. Czasami przeprowadza się również testy laboratoryjne krwi. Pacjent może otrzymać zwolnienie lekarskie online z uwagi na poważną niedyspozycję bez wychodzenia z domu i załagodzić bolesność domowymi sposobami. Jeżeli nie przynoszą ulgi w ciągu maks. 3–4 dni, trzeba udać się do lekarza na badania.

Zachowawcze i operacyjne leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowego, rehabilitacja

W początkowej fazie leczenie polega na zmniejszeniu obciążeń kręgosłupa oraz podawaniu pacjentowi środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Czasami włącza się leki rozkurczowe na rozluźnienie mięśni. Należy unikać czynności, które mogą nasilać objawy. Podstawą zachowawczego leczenia są różne formy fizykoterapii i rehabilitacji. Wykorzystuje się m.in. zabiegi manualne i termiczne, lasery, ultradźwięki, elektrostymulację i wiele innych metod. Odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, biodra i miednicę oraz treningi rozciągające również pomagają na ból kręgosłupa lędźwiowego. Fizjoterapeuta zawsze układa indywidualny program, dopasowany do potrzeb pacjenta.

Leczenie operacyjne i inwazyjne zabiegi są potrzebne w ok. 1–3% przypadków. Podstawowe wskazania do operacji to podrażnienie nerwu kulszowego, niedowłady i zaburzenia czucia w nogach, brak kontroli nad czynnościami fizjologicznymi, złamania, guzy, ropnie, dolegliwości przewlekłe (ponad 3 miesiące) oraz brak efektów terapii zachowawczej. Niektórym pacjentom przed lub po operacji przepisuje się silniejsze preparaty na złagodzenie bólu kręgosłupa lędźwiowego. Wśród leków, na które potrzebna jest e-recepta, są:

• Poltram Combo;
• Skudexa;
• Doreta;
• Nimesil;
• Olfen 75 SR;
• Poltram Combo Forte;
• DicloDuo;
• DicloDuo Combi;
• Sirdalud;
• Mel;
• Arthryl;
• Digavar;
• Trosicam;
• Meloxicam;
• Anapran.

Ból lędźwi – profilaktyka. Jak złagodzić ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym?

Nie da się całkowicie zapobiec schorzeniom, degeneracji i urazom kręgosłupa, ale można ograniczyć czynniki ryzyka. Należy wzmocnić mięśnie pleców i brzucha, zachowywać aktywność fizyczną, utrzymywać prawidłową postawę, w miarę możliwości unikać pozostawania w bezruchu przez dłuższy czas oraz nadmiernych obciążeń, wibracji i wstrząsów.

Aby samodzielnie złagodzić ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, można wypróbować chłodne i ciepłe okłady, kąpiele, maści, żele i leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Należy również powstrzymać się od schylania, podnoszenia i dźwigania ciężkich przedmiotów, skrętów tułowia oraz ruchów, które wymagają przeprostu osi szkieletu. Odczuwanie bólu kręgosłupa lędźwiowego to wystarczająca przesłanka, by otrzymać kilkudniowe L4 online – bez konieczności wychodzenia z domu.