Ból ramion, barków – przyczyny, objawy, leczenie

Pod względem anatomicznym ramię to część kończyny górnej, której granice wyznaczają stawy ramienny i łokciowy. Jego najważniejsze struktury to kość ramienna oraz mięśnie (dwugłowy i trójgłowy, czyli biceps i triceps). W praktyce wielu pacjentów zgłasza ból ramion nawet wtedy, gdy odczuwają dolegliwości bólowe w obrębie barków. Dokładne zlokalizowanie przyczyny problemu ma duże znaczenie dla prawidłowej diagnozy i odpowiedniego sposobu leczenia. Źródłem bólu obu ramion mogą być m.in. mniej lub bardziej poważne kontuzje, przeciążenia, zwyrodnienia kręgosłupa, choroby reumatyczne, zapalenia stawów.

Główną przyczyną bólu ramienia są urazy mięśni, ścięgien, kości, stawów

Struktury stawowe i mięśniowe w ramieniu oraz barku charakteryzują się dużą ruchomością. To sprawia, że są szczególnie narażone na uszkodzenia. Do urazów zwykle dochodzi w wyniku upadku, gwałtownego szarpnięcia czy pociągnięcia za odwiedzione ramię – bólom przeciążeniowym sprzyjają długotrwałe podnoszenie ręki, unoszenie ciężkich przedmiotów, brak przygotowania do wysiłku fizycznego i zbyt duże obciążenia. Typowe, najczęstsze kontuzje tkanek miękkich i łącznych to:

• naciągnięcie, naderwanie, zerwanie mięśnia dwugłowego ramienia;
• urazy mięśnia trójgłowego ramienia;
• uszkodzenie ścięgna głowy długiej bicepsa.

Głowa kości ramiennej łączy się z panewką łopatki (staw ramienno-łopatkowy) i w ten sposób współtworzy strukturę barku. Dla niektórych lekarzy i naukowców właśnie to połączenie stanowi granicę pomiędzy górną kończyną a tułowiem. „Dolna” główka i bloczek kości ramienia łączą się z kością promieniową i łokciową. Pęknięciom i złamaniom kości ramiennej towarzyszą rwący, ostry ból ramienia, obrzęk oraz nadwrażliwość na dotyk. Czasami przy uszkodzeniu łokci, przedramion występuje ból promieniujący w górę, do ramion oraz obręczy barkowej. Nie wiesz, co dokładnie spowodowało uraz i do jakich uszkodzeń w kończynie doszło? Weź zwolnienie lekarskie online i umów się na badania u specjalisty!

Uszkodzenie stożka rotatorów może wywołać przewlekły ból ramion

Stożek rotatorów ma za zadanie zapewnić odpowiedni zakres ruchomości i stabilizację okolic stawu ramienno-łopatkowego. Uszkodzenia przeciążeniowe zdarzają się rzadziej niż nagłe urazy – stąd przewlekły charakter dolegliwości, które mogą dotyczyć aż czterech różnych mięśni i ich ścięgien. W skład tej struktury anatomicznej wchodzą:

• mięsień nadgrzebieniowy;
• mięsień podgrzebieniowy;
• mięsień obły mniejszy;
• mięsień podłopatkowy.

Ból ramion przy uszkodzonym stożku rotatorów odczuwany jest najczęściej z przodu i po bokach. Praktycznie uniemożliwia wykonywanie wielu ruchów, a przy zapaleniu kaletek maziowych barków będzie dokuczać również w stanie spoczynku. Przerwaniu ciągłości – a w konsekwencji bólom mięśni i ścięgien – sprzyjają stany zapalne, zwyrodnienia oraz osłabienie związane z procesami starzenia. Większość pacjentów z urazami stożka rotatorów to osoby powyżej 40. roku życia.

Bóle barków i w obrębie ramion przy chorobach i zmianach zwyrodnieniowych

Wśród diagnozowanych schorzeń są między innymi dna moczanowa, a także łuszczycowe i reumatoidalne zapalenie stawów. Zespołowi bolesnego barku najczęściej towarzyszą wtedy obrzęk, postępująca sztywność stawów oraz objawy ogólne. W przebiegu chorób reumatycznych i zwyrodnieniowych występuje nie tylko ból, lecz także zwiększenie temperatury ciała (gorączka, stan podgorączkowy), uczucie osłabienia i rozbicia, niezrozumiały spadek wagi. Charakterystyczne są oznaki zarostowego zapalenia torebki stawowej, czyli tzw. zamrożenia barku. Choroba przebiega etapami:

1. 3–6 miesięcy „zamrażania”, bóle nasilają się w nocy i podczas poruszania ramionami.
2. Do 18 miesięcy sztywnienia i ograniczania ruchomości przy łagodniejących bolesnościach.
3. Ok. 3 lata „odmrażania”, czyli całkowitego ustępowania bólu i przywracania pełnego zakresu ruchów.

Ból ramion a inne problemy zdrowotne

Bark zamrożony i związane z nim bóle ramienia mogą być związane z innymi dolegliwościami chorobowymi, które nie mają nic wspólnego z układem ruchu. Lekarze wymieniają m.in. cukrzycę, zaburzenia tarczycy, hiperlipidemię czy zmiany nowotworowe, np. guzy szczytu płuca. Promieniowanie bólu do kończyny górnej towarzyszy zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa (dyskopatiom, zwłaszcza w odcinku szyjnym), a także zawałowi mięśnia sercowego. W tym drugim przypadku pojawi się ból okolicy lewego ramienia, przedramienia, nadgarstka, dłoni.

Ból w okolicy ramion u pacjentów z zespołem cieśni podbarkowej

Najczęstsze przyczyny schorzenia nazywanego również zespołem ciasnoty podbarkowej wynikają z długotrwałych przeciążeń oraz niestabilności mięśni ramion i obręczy barkowej. Kluczową rolę odgrywa tutaj stan mięśnia nadgrzebieniowego. Do powstania dolegliwości przyczyniają się również kostne zgrubienia i zapalenia kaletki maziowej. Podczas wykonywania wielu ruchów – szczególnie zginania odwodzenia ramienia – kość ramienna powinna wsuwać się pod wyrostek barkowy. Jeśli cokolwiek stoi na przeszkodzie, to powoduje ból. Najbardziej dokucza odciąganie kończyny w zakresie 60–110°, co lekarze określają jako bolesny łuk.

Kiedy i jak interweniować?

Odróżnienie zespołu cieśni podbarkowej od bólów ramion wywołanych czynnikami wcale nie jest proste i oczywiste. Najlepiej wziąć L4 online – w końcu bolesności utrudniają, a czasami wręcz uniemożliwiają normalne, codzienne funkcjonowanie – i przeprowadzić konsultacje ze specjalistą. Prawidłowe rozpoznanie może wymagać przeprowadzenia szeregu badań.

Diagnozowanie oraz leczenie bóli ramion i w obrębie barku

Wstępną diagnozę może postawić już lekarz rodzinny, na podstawie wywiadu medycznego oraz badań fizykalnych. Pacjent powinien powiedzieć o wszystkich objawach, okolicznościach ich występowania, możliwych urazach, swoich chorobach oraz przyjmowanych lekach. Podejrzenie urazu zapewne przyniesie skierowanie do ortopedy. Przy chorobach zapalnych konieczna jest zaś konsultacja z reumatologiem. Dokładniejsze dane o stanie zdrowia zapewnią:

• badania obrazowe:
• prześwietlenie RTG;
• rezonans magnetyczny;
• tomografia komputerowa;
• ultrasonografia;
• badania laboratoryjne:
• morfologia krwi;
• CRP;
• OB;
• stężenia kwasu moczowego.

Operacja i metody mniej inwazyjne

Zakres zlecanych badań zależy od najbardziej prawdopodobnej przyczyny. Leczenie operacyjne bólu ramienia zwykle oznacza odpowiedni rodzaj artroskopii. W przypadku łagodniejszych urazów możliwe, że wystarczą mniej inwazyjne procedury. Fizjoterapeuci mogą do tego wykorzystywać między innymi:

• kinesiotaping;
• zabiegi manualne;
• fizykoterapię (lasery, ultradźwięki, prąd, magnetyzm, zimno, ciepło, woda pod ciśnieniem etc.);
• balneologię.

Domowe sposoby i leki, które mogą złagodzić ból ramion

Doraźnie zaleca się m.in. chłodne okłady, plastry borowinowe oraz ćwiczenia przywracające pełny zakres ruchu (o ile pacjent będzie w stanie je wykonywać). W leczeniu objawowym stosuje się miejscowe leki przeciwbólowe, a przy większym nasileniu bólu ramienia czy całego barku również niesteroidowe leki przeciwzapalne. Farmaceutyki wykorzystywane są też podczas leczenia zdiagnozowanych chorób. Do wykupienia silniejszych preparatów niezbędna będzie recepta online od lekarza. Przykładowo pacjenci z chorobami zwyrodnieniowymi stawów mogą mieć przepisane następujące środki:

• Skudexa;
• Biofenac;
• Structum;
• Ultracod;
• Movalis;
• Diclac;
• Aclexa;
• Arthrotec Forte;
• Chronada;
• Anapran;
• Xefo Rapid;
• Ketonal Forte;
• Aulin;
• Zaldiar;
• Tramal Retard 200;
• Nimesil.

W każdej sytuacji należy przestrzegać zaleceń lekarskich. Nawet przed zażyciem ogólnodostępnych leków bez recepty warto zasięgnąć fachowej porady medycznej. Sposób postępowania trzeba dostosować do rzeczywistego powodu bóli ramion. Można ją poznać dzięki kompleksowej diagnostyce.