Migrena

Spośród wszystkich bólów głowy, z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarza, najczęstszym jest migrena. Schorzenie to charakteryzuje się ostrym, pulsującym bólem głowy. Jest on jednostronny i może rozszerzać się na skroń i czoło. Bóle migrenowe mogą trwać od kilku godzin do nawet kilku dni. Często zdarza się, że w przebiegu migreny pojawiają się także inne objawy, wśród których najczęstsze są nudności, wymioty oraz nadwrażliwość na światło i dźwięki. Choroba może bardzo utrudnić codzienne funkcjonowanie, dlatego warto udać się do lekarza, który przeanalizuje symptomy i wprowadzi odpowiednie leczenie, które częściowo rozwiąże problem.

Migrena – statystyki

Na migrenę częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Dysproporcja jest znacznie zwiększona w okresie dojrzewania. Najwięcej zachorowań odnotowuje się u osób w średnim wieku. Szacuje się, że 25% dorosłych kobiet oraz około 10% mężczyzn cierpi na bóle migrenowe. Dolegliwość ta dotyka także dzieci. Około 5% dzieci poniżej 12. roku życia odczuwa problemy związane z migreną. Choroba zanika wraz z menopauzą i procesem starzenia (dotyka zaledwie 5% siedemdziesięciolatków).

Czym jest migrena?

Migrena w potocznym rozumieniu bardzo często jest synonimem dla różnego rodzaju bólów głowy. Należy jednak zaznaczyć, że jest to osobna jednostka chorobowa. Należy do chorób przewlekłych i charakteryzuje się mocnym bólem głowy. Badania nad schorzeniem wciąż trwają, a samo wyleczenie dolegliwości jest bardzo dużym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Samoistne bóle głowy, do których należy migrena, nie są spowodowane żadną inną chorobą, która występuje w organizmie. Obecnie nie są znane przyczyny migreny, bo pomimo istnienia wielu różnych teorii żadna nie została poparta niezbitymi dowodami.

Migrena nie jest chorobą, którą można zdiagnozować poprzez rozpoznanie objawów zewnętrznych. Lekarz przyjmujący pacjenta musi mu po prostu przyjąć, że ten cierpi na chroniczne bóle głowy, które mogą mieć charakter migrenowy. Wielu chorych spotyka się z niezrozumieniem ze względu na to, że ich ból głowy nie jest możliwy do całkowitego przebadania.

Pacjenci cierpiący na chroniczny ból głowy muszą się nauczyć żyć ze swoją chorobą. Nie ma obecnie lekarstwa, które mogłoby całkowicie wyleczyć migrenę, łagodzi się więc jedynie jej objawy. Dokonuje się tego za pomocą środków prewencyjnych oraz leków przeciwbólowych.

Rodzaje migreny

Należy pamiętać, że choroba może mieć bardzo zróżnicowany przebieg. Współczesna medycyna wyróżnia dwa podstawowe rodzaje migreny:

• z aurą;
• bez aury.

Migrena z aurą

Aura to ogniskowe symptomy neurologiczne, które poprzedzają napad migreny. Aby można było mówić o migrenie z aurą, która bywa również nazywana migreną klasyczną, objawy muszą wystąpić do godziny przed atakiem. Zdarzają się przypadki, w których aura występuje dopiero podczas bólu głowy. Dominujące objawy aury mają związek z zaburzeniami pola widzenia. Pacjent widzi błyskające światła, mroczki, jasne plamy. Może wystąpić również czasowa ślepota. Symptomy są w tym przypadku indywidualne.

Aura może objawiać się także w postaci zaburzeń czuciowych i ruchowych. Niektórzy pacjenci mogą mieć problem z mową oraz mogą u nich wystąpić zaburzenia równowagi. Wyróżnia się podtypy aury, które związane są z charakterystyką oraz czasem trwania:

• migrena z aurą o ostrym początku – aura rozwija się w zaledwie kilka minut, a jej początkowy przebieg jest bardzo intensywny. Może przypominać atak niedokrwienia lub udar.
• migrena z aurą typową – trwa od 5 do 60 minut;
• migrena z aurą przedłużoną – stan trwa dłużej niż 60 minut, ale krócej niż tydzień;
• migrenowy zawał mózgu lub migrena powikłana – aura trwająca dłużej niż tydzień;
• migrena podstawna – występuje niezwykle rzadko. Cechuje się zaburzeniami funkcjonowania móżdżku, pnia mózgu oraz płatów potylicznych. Może pojawić się ślepota, dzwonienie w uszach, osłabienie mięśni i drętwienie;
• aura migrenowa bez bólu głowy;
• migrena rodzinna połowiczo-poraźna – w czasie jej trwania dochodzi do niedowładu mięśniowego i bólów. Ma podłoże genetyczne i musi występować również u innych członków rodziny.

Migrena bez aury

O migrenie bez aury można mówić, gdy chory u chorego występuje przynajmniej 5 napadów bólowych z poniższymi kryteriami:

• schorzenie musi mieć charakter napadowy i trwać dłużej niż 4 godziny i krócej niż 72 godziny. Wśród osób poniżej 15. roku życia napad musi trwać ponad godzinę;
• muszą występować przynajmniej dwa z następujących objawów: ból jest tylko odczuwalny tylko po jednej stronie głowy, ma charakter pulsujący, uniemożliwia codzienne funkcjonowanie, objawy nasilają się podczas aktywności fizycznej;
• bólowi muszą towarzyszyć wymioty oraz nudności;
• występuje nadwrażliwość na światło i dźwięki;

Ten rodzaj migreny występuje u około 75% pacjentów.

Inne rodzaje migreny

Niektórzy specjaliści wyróżniają jeszcze kilka innych rodzajów migreny:

• migrena oczna – występuje stosunkowo rzadko. W czasie jej trwania pojawiają się zaburzenia widzenia nie dłuższe niż 15 minut. Są one jednostronne;
• migrena miesiączkowa – pojawia się u kobiet przed okresem lub w trakcie jego trwania. Pacjentki odczuwają ostry i pulsujący ból głowy. Mogą pojawić się wymioty, nudności oraz światłowstręt;
• migrena przewlekła – aby można było o niej mówić, pacjent musi odczuwać objawy migrenowe przez przynajmniej 15 dni w miesiącu, przez 3 miesiące;
• stan migrenowy – ataki migrenowe, które trwają dłużej niż 72 godziny.

Przyczyny migreny

Medycyna nie zna obecnie przyczyn, które stoją za powstawaniem migreny. Specjaliści sądzą jednak, że problem ten jest wieloczynnikowy i może zależeć zarówno od czynników środowiskowych, jak i genetycznych. Prawie 2/3 przypadków migreny ma podłoże genetyczne, dlatego duża liczba specjalistów zwraca uwagę przede wszystkim na nie. Zdecydowanie trudniej ustalić patomechanizmy migreny, czyli to, co dzieje się w mózgu, gdy dochodzi do napadu migrenowego. Najpopularniejsze są dwie teorie:

• naczyniowa – migrena pojawia się, gdy kurczą i rozkurczają się tętnice wewnątrzczaszkowe. Powstaje wtedy obrzęk, a sam ból jest związany ze zbyt dużym przepływem krwi w mózgowiu;
• zapalenia tkanki nerwowej – dochodzi do podrażnienia receptorów i włókien w wyniku stanu zapalnego w układzie nerwowym;

Obecnie najbardziej popularną teorią jest ta, która mówi, że do migreny dochodzi w związku z depolaryzacją neuronalną, która wpływa na neurony bólowe nerwu trójdzielnego i prowadzi do bólu. Część badaczy zwraca uwagę, że objawy migreny mogą mieć związek z niskim poziomem serotoniny. Badania nad migrenowymi bólami głowy wciąż trwają i być może w przyszłości z ich pomocą możliwe będzie całkowite wyleczenie tej choroby.

Objawy migreny

Najczęściej występującym objawem jest oczywiście ból głowy, który ma specyficzny charakter. Rzadko zdarzają się rodzaje choroby, w których objaw ten nie występuje. Zwykle dolegliwości bólowe odczuwalne są po jednej stronie głowy za okiem. Pacjenci narzekają czasami, że nawet mrugnięcie okiem potrafi być dla nich wyzwaniem. Podobnie jest z wysiłkiem fizycznym i poruszaniem się. Pozostałymi objawami są:

• wymioty;
• nudności oraz mdłości;
• światłowstręt;
• nadwrażliwość na dźwięki;
• omdlenia;
• łzawienie oczu;
• paraliże mięśniowe;
• zaburzenia wegetatywne

Co może wywołać atak migreny?

Migrena bardzo często występuje samoistnie i nie są potrzebne do tego żadne bodźce zewnętrzne. Dużo pacjentów zwraca jednak uwagę na to, że może zostać wywołana przez pewne wydarzenia. Jednym z czynników wyzwalających mogą być żeńskie hormony płciowe, z których powodu migrena miałaby występować zdecydowanie częściej u kobiet. Mówi się także o migrenie miesiączkowej i ciążowaej Ustąpienie bólów migrenowych w okresie menopauzy zdaje się potwierdzać tę teorię. Są także inne czynniki wyzwalające, często bardzo indywidualne. Warto tutaj wymienić:

• stres;
• przemęczenie;
• spożycie alkoholu;
• spożycie napojów zawierających kofeinę;
• problemy ze snem;
• bodźce zapachowe;
• niezaspokojone pragnienie płynów lub pokarmu;
• warunki atmosferyczne;
• niektóre pokarmy.

Jak diagnozuje się migrenę?

Migrena diagnozowana jest na podstawie obrazu klinicznego oraz wywiadu przeprowadzanego przez specjalistę. Pomiędzy atakami badanie neurologiczne u zdrowego człowieka jest prawidłowe. Jeżeli lekarz nie ma innych podejrzeń, a spełnione zostały kryteria migreny ICHD-3, to pacjent nie musi przechodzić dalszą diagnostykę i zostanie stwierdzona u niego migrena. Wątpliwe lub niespełniające kryteriów przypadki wymagają bardzo dokładnej oceny specjalistycznej oraz dalszej diagnostyki.

Leczenie migreny

Migrena leczona jest doraźnie, oznacza to, że celem jest jak najszybsze uwolnienie pacjenta od bólu. Stosuje się następujące środki farmakologiczne:

• kwas acetylosalicylowy;
• paracetamol;
• niesteroidowe leki przeciwzapalne;
• preparaty z grupy tryptanów;
• pochodne ergotaminy;
• leki przeciwdepresyjne.

W migrenie, której objawem są wymioty, pacjent przyjmuje środki przeciwwymiotne. Jeżeli ten objaw jest wyjątkowo nasilony, wówczas konieczne będzie dożylne podanie leków.

Leki, które mogą pomóc na migrenę

W leczeniu migreny stosuje się zróżnicowane leczenie farmakologiczne. Wśród najczęściej przepisywanych leków można wymienić:

• Nimesil;
• Sumamigren;
• Frimig;
• Zolmiles;
• Cinie 100;
• Almozen;
• Imigran;
• Coffecorn Forte;
• Zolmitriptan STADA.

Rokowania oraz postępowanie w przypadku migreny

Nie da się całkowicie wyleczyć migreny. Oznacza to, że pacjent musi nauczyć się z nią żyć. Warto zaznaczyć, że wraz z upływem lat objawy będą miały mniejsze natężenie. Jeżeli odczuwasz częste bóle głowy, koniecznie zwróć się o pomoc do specjalisty. Jeśli twoje ataki są przyczyną zaburzeń równowagi, a nawet utraty przytomności, to jest to bardzo niepokojący objaw. Czujesz, że zbliża się atak migreny? Połóż się w cichym i ciemnym miejscu, w razie potrzeby użyj leków przeciwbólowych. W ten sposób lepiej poradzisz sobie z napadem migrenowym.

Migrena to choroba, która dotyka dużą część populacji i wciąż nie do końca wiadomo, jakie są jej mechanizmy. Odpowiednie działania profilaktyczne potrafią znacznie zminimalizować objawy i sprawić, że pacjent będzie mógł odpowiednio funkcjonować.