Objawy alergii. Rodzaje, symptomy uczuleń i chorób alergicznych

• Zmiany skórne, swędzenie, katar, kaszel, kichanie, duszności, biegunka to tylko niektóre z możliwych oznak reakcji uczuleniowej.
• W przypadku wystąpienia pierwszych objawów alergii należy skontaktować się z lekarzem i przeprowadzić odpowiednie testy alergologiczne.
• Pełna diagnostyka pozwoli na zidentyfikowanie czynników, które spowodowały uczulenia i wydanie odpowiednich, indywidualnych zaleceń.
• Ograniczenie uciążliwych dolegliwości odczuwalnie poprawi jakość życia. Być może uda się przeprowadzić terapię, która całkowicie usunie pierwotną przyczynę problemów zdrowotnych.

Czym jest i jak objawia się alergia? Podstawowe informacje, definicje

Alergia to nadwrażliwość organizmu na wszelkiego rodzaju czynniki środowiskowe, które stają się tzw. alergenami – kontakt z takim czynnikiem wywołuje silną odpowiedź układu odpornościowego, zupełnie nieadekwatną do „zagrożenia”. Niektórzy alergicy są narażeni na uciążliwe symptomy przez cały rok, u innych nieprzyjemne symptomy występują sezonowo. Unikanie alergenów to podstawowa metoda obrony przed reakcjami alergicznymi. Aby je prawidłowo zidentyfikować, trzeba poddać się odpowiednim badaniom. Podejrzewasz alergię u siebie lub kogoś z rodziny? Przy istotnej niedyspozycji weź zwolnienie lekarskie online i wybierz się do alergologa!

Kryteria podziału alergii

Objawy alergii, w zależności od jej przebiegu, można podzielić m.in. na ogólne oraz charakterystyczne dla konkretnego typu uczulenia. Podstawowym kryterium podziału tych przypadłości są rodzaje alergenów wywołujących reakcję układu immunologicznego – wziewne, pokarmowe, kontaktowe i iniekcyjne (np. jad owadów i leki, ale nie tylko zastrzyki – symptomy mogą być efektem reakcji krzyżowej, styczności z substancją o podobnej budowie). Czynniki uczulające można podzielić też ze względu na ich pochodzenie:

• substancje chemiczne;
• roślinne;
• zwierzęce.

Rodzaje a objawy uczulenia. Symptomy alergii zależą m.in. od alergenów

W przebiegu reakcji uczuleniowej organizm wytwarza różnego typu przeciwciała, głównie klasy IgE, ale nie tylko – od typu immunoglobulin uzależnione są m.in. oznaki alergii oraz czas wystąpienia objawów. Pierwszy kontakt z alergenem nie wywołuje żadnych dolegliwości, dopiero z czasem układ odpornościowy zaczyna się mobilizować do przeciwdziałania. Reakcje alergiczne można podzielić na:

• anafilaktyczne;
• cytotoksyczne;
• pośrednie;
• komórkowe.

Co może być alergenem?

O objawach alergii najczęściej mówi się w kontekście pierwszego typu nadwrażliwości. Według WHO to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Badania pokazują, że problemy mogą dotykać już 40% Polaków – bez kompleksowego rozpoznania trudno ustalić z całą pewnością, co wywołało uczulenie. Wśród alergenów, które powodują najwięcej nadwrażliwości, wymienia się między innymi:

• sierść zwierząt;
• barwniki;
• konserwanty;
• metale;
• lateks;
• jad pszczół;
• słoneczne promieniowanie UV;
• pleśń, zarodniki grzybów;
• roztocza kurzu domowego;
• pyłki roślin – drzew, kwiatów, traw;
• żywność, np. mleko krowie i cytrusy.

Najczęstszy objaw alergii wziewnej to alergiczny nieżyt nosa 

Mianem nieżytu określa się stan zapalny błony śluzowej nosa. Podstawową oznaką jest wodnisty katar, któremu często towarzyszą kichanie, kaszlenie, duszności i świszczący oddech. Wydzielina spływająca w dół układu oddechowego może podrażniać gardło i wywoływać bóle w tej okolicy. Wielu alergików skarży się na swędzenie w nozdrzach i na zewnątrz nosa. Na liście możliwych dolegliwości są również:

• pokrzywka;
• rumień;
• wyprysk;
• zaczerwienienie i swędzenie skóry;
• podwyższona temperatura ciała;
• uczucie zatkanego nosa;
• zapalenie spojówek – zaczerwienienie i świąd oczu;
• zapalenie zatok.

Alergeny wziewne

Tego rodzaju objawy alergii mogą przypominać infekcje górnych dróg oddechowych, np. przeziębienie. Brak przeciwdziałań wobec uczulenia sprzyja rozwojowi astmy. Warto już przy pierwszym napadzie zarezerwować termin na badania i wziąć L4 online, by specjalista jak najszybciej mógł postawić diagnozę. Do głównych alergenów wziewnych należą:

• pyłki traw, chwastów i drzew;
• kurz, a konkretniej zawarte w nim wydzieliny i odchody roztoczy;
• naskórek, ślina i owłosienie zwierząt;
• zarodniki pleśni;
• lateks.

Obrzęk naczynioruchowy i inne objawy alergii ze strony przewodu pokarmowego

Kolkowe bóle brzucha, wzdęcia, nudności i wymioty, wodnista biegunka, zapalenie jelita cienkiego – i na tym nie koniec. Uczulenie na pokarm objawia się nie tylko dolegliwościami trawiennymi. Objawy ze strony układu pokarmowego mogą pojawiać się później od symptomów ogólnych. Możliwymi objawami alergii pokarmowej są również:

• obrzęk naczynioruchowy;
• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, szybsze bicie serca;
• skurcze oskrzeli, problemy z oddychaniem;
• katar sienny;
• kaszel;
• zmiany skórne – pokrzywka, świąd, zaczerwienienia.

Oznaki uczulenia trzeba różnicować względem symptomów nietolerancji pokarmowych, wywołanych brakiem odpowiednich enzymów czy powikłaniami chorób autoimmunologicznymi. Gluten może być zarówno alergenem, jak i substancją nie do strawienia dla organizmu (celiakia). Dolegliwości związane z nietolerancją jakiegoś składnika są zwykle łagodniejsze, występują też później od objawów alergii. Najczęstsze symptomy to:

• ból, przelewanie w brzuchu;
• biegunka;
• wzdęcia;
• możliwe oznaki niedoborów pokarmowych i mikroelementów, między innymi:
  • bóle i zawroty głowy;
  • zaburzenia koncentracji;
  • zmęczenie;
  • szybsze tętno;
  • spadek masy ciała.

Objawami alergii kontaktowej są zapalenia spojówek i skóry, pokrzywki, wysypki

Kontaktowe stany zapalne objawiają się głównie poprzez swędzenie oraz zaczerwienienia. Zmiany skórne mają zróżnicowany charakter – rzadko pojawiają się poza miejscami styku z alergenem, ale takie sytuacje się zdarzają. Poza wypryskiem kontaktowym mogą pojawiać się również:

• alergiczny nieżyt nosa;
• astma oskrzelowa;
• bóle głowy;
• zwiększona podatność na infekcje wirusowe.

Objawy alergii pojawiają się przy zetknięciu skóry z alergenem. W gronie alergenów kontaktowych dominują substancje z niską masą cząsteczkową – najczęściej uczulają dodatki zapachowe, parabeny, chrom, kobalt oraz nikiel. Wspominany wcześniej lateks również może powodować nadwrażliwość przy dotyku. Tym samym uczulają m.in. kosmetyki, środki czystości, ubrania, a nawet niektóre produkty spożywcze.

Najważniejsze choroby alergiczne i ich objawy. Astma, wstrząs anafilaktyczny

Alergiczna (czyli atopowa) astma oskrzelowa powoduje duszności, kaszel i świszczący oddech. Najpoważniejszym objawem alergii może być wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić do zgonu. Oznakami anafilaksji – i konieczności udzielenia takiej osobie jak najszybszej pomocy medycznej – są przede wszystkim:

• spadek ciśnienia krwi, zatrzymanie krążenia;
• zaburzenia oddychania, duszności;
• utrata przytomności;
• puchnięcie ust, języka, gardła, krtani;
• kaszel;
• pokrzywka i zaczerwienienie skóry;
• swędzące bąble;
• obrzęki pod skórą;
• mdłości i torsje;
• bóle brzucha;
• biegunka;
• skąpomocz lub bezmocz.

Nie zawsze występują wszystkie możliwe objawy alergii czy anafilaksji jednocześnie. Nie wszystkie choroby alergiczne stwarzają tak poważne zagrożenie. Zapalenia spojówek i skóry w reakcjach ogólnych są zazwyczaj ostrzejsze i bardziej uciążliwe. Najczęstsze problemy związane z oczami to intensywne łzawienie, obrzęk powiek i opuchlizna poniżej narządów wzroku. Z kolei podstawowymi objawami atopowego zapalenia skóry są:

• wyprysk;
• bąble pokrzywkowe;
• swędzenie i suchość skóry;
• narastająca bladość.

Podejrzenie alergii na podstawie objawów trzeba zweryfikować testami

W ustalaniu źródeł alergii wykorzystuje się różnorodne metody. Podstawą diagnostyki ewentualnego uczulenia są testy skórne, próby ekspozycyjne oraz testy immunologiczne, które mają wykryć obecność konkretnych antyciał. Zazwyczaj przeciwciał IgE, aczkolwiek nie zawsze reakcja zależy od tej grupy antygenów. O zakresie badań serologicznych i innych sposobów diagnozy decyduje lekarz, na podstawie informacji uzyskanych od pacjenta w wywiadzie medycznym.

Objawy alergii mogą wystąpić od razu po zetknięciu się z alergenem. Czasami pierwsze oznaki reakcji uczuleniowej następują od kilku minut do kilku godzin po tym, jak czynniki drażniące dostały się do organizmu. Dotyczy to również wstrząsu anafilaktycznego. Dlatego wielu pacjentów jest zdezorientowanych, nie ma pojęcia, co się z nimi dzieje i niejednokrotnie wpadają w panikę. Obawy mogą, choć nie muszą być uzasadnione. Niektóre dolegliwości można łatwo pomylić z oznakami innych przypadłości zdrowotnych.

Leki, które mogą pomóc na objawy alergii

Farmaceutyki polecane alergikom to przede wszystkim środki blokujące histaminę oraz glikokortykosteroidy. Podaje się je lub zażywa w różnych postaciach – tabletek doustnych lub rozpuszczalnych, maści i żeli, aerozolu, syropu, kropel etc. Niektóre są dostępne bez recepty, inne sprzedawane są tylko przy realizowaniu recepty od lekarza (e-recepta). Zlecenie dla farmaceuty będzie niezbędne, by wykupić leki na objawy alergii z poniższej listy:

• Zyrtec;
• Aspulmo;
• Claritine;
• Alerprof;
• Hitaxa;
• Telfast;
• Aerius;
• Diphergan;
• Metmin;
• Fanipos;
• Clatra;
• Jovesto;
• Delortan;
• Flonidan;
• Amertil;
• Fexofast;
• Telfexo;
• Clemastinum;
• Encorton;
• Metypred.

O sposobie łagodzenia symptomów alergii (optymalnego składu, dawkowania itd.) powinien zdecydować lekarz – zaleca się, aby nawet przed sięgnięciem po leki dostępne bez recepty przynajmniej skonsultować się z lekarzem. Wszystkie farmaceutyki są przeznaczone do leczenia objawowego. Usunięcie przyczyny, czyli swoista immunoterapia, nie zawsze będzie dostępna. Istnieje szereg przeciwwskazań medycznych do odczulania, a na niektóre alergie (głównie pokarmowe) wciąż nie powstała skuteczna metoda lub „szczepionka”.