Uczulenie na słońce – alergia na promieniowanie UV, fotodermatoza

• Alergia na słońce to określenie potoczne. Objawy rzadko dotyczą reakcji alergicznych.
• Główną przyczyną zmian skórnych są zewnętrzne substancje chemiczne, które weszły w reakcję ze światłem słonecznym.
• Niektóre objawy uczulenia na słońce pojawiają się od razu, inne po kilku godzinach.
• Leczenie nadwrażliwości polega głównie na łagodzeniu symptomów.

Fotodermatoza to częściej nadwrażliwość niż typowa alergia na słońce

Alergie związane są z silnymi odpowiedziami układu odpornościowego na neutralne czynniki, które zostały uznane za zagrożenie. Reakcje fotoalergiczne nie są wywoływane bezpośrednio przez promienie słoneczne, tylko substancje chemiczne, które przekształciły się w alergen pod wpływem promieniowania UVA, rzadziej UVB. Czasami taka przypadłość powoduje przetrwałą, trudną do wyleczenia nadwrażliwość na światło. W razie uciążliwych dolegliwości warto wziąć zwolnienie lekarskie online i poddać się badaniom, by uniknąć najpoważniejszych komplikacji.

Znacznie częściej diagnozuje się reakcje fototoksyczne, które nie mają związku z działaniem układu immunologicznego. W takich przypadkach nadwrażliwości na słońce dochodzi do uszkodzeń skóry i naskórka przez substancje zewnętrzne, z którymi mają kontakt. Promienie UV są tutaj czynnikiem wywołującym przekształcenia substancji fotouczulających w toksyczne związki chemiczne. Ponadto promieniowanie słoneczne może samo uszkadzać zewnętrzną powłokę ciała lub nasilać objawy innych schorzeń dermatologicznych.

Czym jest uczulenie na słońce? Przyczyny, czynniki ryzyka

Uczulenie na słońce jest fotodermatozą, czyli nadwrażliwością objawiającą się zmianami i zapaleniami w skórze pod wpływem promieni ultrafioletowych, do których nie dochodzi u osób zdrowych przy tej samej dawce promieniowania. Alergia na słońce to nazwa potoczna, fachowym terminem medycznym jest polimorficzna erupcja świetlna. Mechanizmy jej powstawania nie są jeszcze dokładnie poznane. Zwiększeniu wrażliwości na działanie słońca sprzyjają:

• niektóre leki;
• zioła;
• żywność, głównie warzywa;
• składniki kosmetyków i filtrów przeciwsłonecznych:
  • olejki eteryczne;
  • substancje zapachowe;
  • konserwanty.

Problem uczulenia słonecznego może dotknąć każdego, ale są grupy podwyższonego ryzyka – należą do nich osoby o jasnej karnacji, opalające się bez właściwego kremu z filtrem i obciążone genetycznie. Najwięcej przypadków odnotowuje się wśród kobiet w wieku 15-35 lat. Niską tendencję do alergii na słońce wykazują osoby po 50. roku życia. Uczulenie na słońce u dzieci również jest możliwe, choć reakcje alergiczne są niezwykle rzadkie. Zwykle dochodzi to procesów fototoksycznych lub oparzeń skóry wywołanych silną dawką promieniowania.

Rodzaje uczulenia na słońce i choroby, które nasilają się przez światło

Fotodermatozy dzieli się m.in. z uwagi na podłoże, wywoływane objawy oraz czynniki konieczne do ich wystąpienia. Nie wszystkie schorzenia są dokładnie rozpoznane. Czasami samo promieniowanie UV nie wystarcza, by pojawiły się objawy – dopiero pod wpływem słońca substancje zewnętrzne powodują uciążliwe reakcje skórne. Jeden z systemów podziału uczuleń na światło słoneczne u dzieci i dorosłych obejmuje fotodermatozy:

• idiopatyczne;
• endogenne;
• egzogenne.

Kto jest narażony na ten problem?

Wśród chorób, których przebieg zaostrza się pod wpływem promieniowania świetlnego, dominują zaburzenia metaboliczne, autoimmunologiczne i schorzenia genetyczne. Uczulenia na słońce dotykają pacjentów z takimi przypadłościami, jak:

• toczeń rumieniowaty;
• skóra barwnikowa;
• skóra pergaminowata;
• EPP – porfiria erytropoetyczna;
• zapalenia skórno-mięśniowe.

Jak wygląda wysypka, podstawowy objaw uczulenia na słońce?

W przypadku wystąpienia alergii na słońce symptomy są uzależnione m.in. od rodzaju fotodermatozy i dawki przyjętego promieniowania słonecznego. Wysypka od słońca przy uczuleniu idiopatycznym to tzw. wielopostaciowe osutki świetlne – najczęściej wyprysk na klatce piersiowej i kończynach górnych, nawet jeśli te części ciała nie były odkryte. Pierwsze oznaki występują w ciągu kilku minut od ekspozycji na światło słoneczne. Poza grudkami i zaczerwienieniem na skórze mogą się pojawić:

• pęcherze z wysiękiem;
• świąd;
• pokrzywka;
• pieczenie;
• obrzęk.

Krosty, swędzenie, pęcherzyki – widoczne i odczuwalne zmiany skórne – nie wyczerpują wszystkich możliwości. Uczuleniom na słońce mogą towarzyszyć różnorodne symptomy ogólne – gorączka, bóle i zawroty głowy, zapalenie spojówek, zmęczenie, pogorszenie samopoczucia. W takich przypadkach warto pamiętać o możliwości wzięcia L4 online. Z kolei przy reakcji alergicznej uwarunkowanej reakcją składu kosmetyków na promienie słońca istnieje duże ryzyko wystąpienia przebarwień skóry o trwałym charakterze. Niektóre substancje stosowane w lekach czy preparatach ziołowych dają podobne rezultaty.

Jak złagodzić objawy alergii na słońce? Domowe sposoby, leczenie, profilaktyka

Aby złagodzić objawy uczulenia na słońce, można zastosować okłady o działaniu schładzającym, zmniejszającym świąd, zaczerwienienia i odżywiające skórę. Do ich przygotowania można użyć np. wyciągów z aloesu, mleka kokosowego, ogórka, maślanki czy kefiru. W leczeniu objawów uczulenia na słońce stosuje się również:

• alantoinę;
• pantenol;
• wapno;
• suplementy z witaminą D;
• ogólnodostępne leki antyhistaminowe.

Metody profilaktyczne

Długie wystawianie skóry na słońce nigdy nie jest dobrym pomysłem. Podstawą profilaktyki uczulenia na słońce często jest stosowanie kremów z wysokim filtrem przed, w trakcie i po opalaniu lub wyjściu na zewnątrz w słoneczny dzień. Warto pamiętać, że wartość SPF określa poziom ochrony przed promieniowaniem UVB, a słońce emituje jeszcze UVA czy podczerwień – dlatego trzeba też patrzeć na współczynniki PPD oraz IPD. Warto sprawdzić również skład kupowanych i stosowanych produktów, głównie:

• kremów;
• dezodorantów;
• leków bez recepty i na zlecenie lekarza.

Leki, które mogą pomóc przy uczuleniu na słońce

Jeżeli objawy mają podłoże alergiczne, można spróbować preparatów do stosowania miejscowego lub doustnych tabletek, które są dostępne bez recepty – jeśli nie będzie żadnej poprawy lub objawy zaczną się nasilać, należy zgłosić się do lekarza. Dermatolog, alergolog lub inny specjalista może wypisać receptę (recepta online) na silniejsze farmaceutyki, takie jak:

• Fanipos;
• Zyrtec;
• Metmin;
• Aspulmo;
• Diphergan;
• Claritine;
• Aerius;
• Alerprof;
• Telfast;
• Hitaxa;
• Fexofast;
• Clatra;
• Metypred;
• Jovesto;
• Encorton;
• Delortan;
• Clemastinum;
• Flonidan;
• Telfexo;
• Amertil.

Całkowite unikanie słońca z powodu alergii słonecznej byłoby bardzo trudne, a do tego niekoniecznie najzdrowsze. W końcu to synteza witaminy D jest możliwa tylko przy świetle dziennym. W razie podejrzenia uczulenia na słońce, oparzenia lub reakcji fototoksycznej najlepiej niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który dokona diagnozy i wyda odpowiednie, indywidualne zalecenia.